روبرت واهانیان در چند سال اخیر به واسطه‌ی شبکه‌های اجتماعی شخصیتی شناخته‌شده برای عموم مردم گیلان شده است و گه‌گاه کسانی به سراغ ایشان رفته و یا در برنامه‌هایی که حضور دارند عکسی و ویدیویی منتشر می‌شود و اشاره به نام یا گفته‌ای از او می‌شود. در این چند سال به خصوص در مورد نقشه‌های قدیمی رشت روبرت واهانیان یکی از مراجع مهم به شمار می‌رود، اما واهانیان تازه وارد عرصه‌ی پژوهش نشده است. سال‌هاست که به کار تحقیق مشغول است، و کارهای ایشان در نشریات گیله‌وا، ره‌آورد گیل و مجله‌ی معمار و نشریات دیگر همواره منتشر می‌شده است. آن‌چه که می‌خواهم به آن اشاره کنم اهمیت روبرت واهانیان است و این شاید الگویی بشود برای علاقه‌مندان معماری و شهرنگاری و اهل نوشتن.
واهانیان در این سن و سال که معمولا سن بازنشستگی و استراحت است همچنان به کار مشغول است، مطالعه می‌کند، هر روز به دفترش سر می‌زده و راهنمای دانشجویان، محققان و علاقه‌مندان می‌شده است. وقتی به سراغ واهانیان می‌روید سروقت حاضر شدن نکته‌ی مهمی در معاشرت با اوست و دیگر این که اگر یک بار با او برخورد داشته باشید متوجه می‌شوید که نمی‌توانید همین‌طور کلی‌گویی کنید و به حساب خودتان حرف مهمی زده باشید، چرا که با نگاه جدی و سرد واهانیان مواجه می‌شوید که از شما مدرک، سند و دلیل می‌خواهد. درواقع ایشان نه تنها در مکالمات معمولی انسان دقیقی است بلکه در نوشتن نیز اینگونه است و برای همین انتشار یک مقاله یا کتاب از ایشان ممکن است مدتها به طول بینجامد چون وسواس عجیبی بر درست بودن نوشته‌اش دارد.
سندخوان است، می‌تواند در مورد چیزی که نوشته ساعت‌ها صحبت کند و شما به عنوان شنونده لذت می‌برید که مقابل مردی نشسته‌اید که حرف‌هایش نتیجه‌ی درست خواندن و درست دیدن و درست شنیدن است. معتقدم این نظم و ترتیب واهانیان جای تامل دارد، تحقیق، پرسش و سنجش او آموختنی است و از جمله کسانی است که همیشه دانش و معلومات خود را بی‌دریغ در اختیار همگان قرار داده است. چندبار شاهد بوده‌ام که با چه ذوقی از یافته‌ای حرف می‌زند و این شادی را به طرف مقابل خود منتقل می‌کند. آرشیوی از عکس‌ها، نامه‌ها، بریده یا اصل روزنامه‌ها و مجلات را دارد و با دقت از آن نگهداری می‌کند که همین‌ها راهنمای او بوده‌اند. در نوشتن مقالات تحقیقی، شاید دقتی که او در خواندن دارد کمتر کسی داشته باشد ولی در معاشرت با او رازهای جالبی را در پیداکردن نام و نشان جایی کشف می‌کنید، درواقع حضور و کلامش کلاس درس است.
از این‌ها گذشته او اهل گیلان نیست ولی گاهی حتا بیشتر از یک گیلانی به این استان مخصوصا شهر رشت عشق می‌ورزد. واهانیان به عنوان معمار و مرمتگر امضای پررنگی در این شهر دارد. از مرمت برج ساعت عمارت شهرداری تا احیا و مرمت خانه‌ی میرزاخلیل رفیع اولین شهردار رشت و دیگر اماکن نقش مهم و امضای واهانیان دیده می‌شود. یک شهروند آگاه و دانا که دلسوز رشت و هر آن چیزی که مربوط به رشت است و معماری که اهل ادبیات است، خوب و درست می‌خواند و می‌بیند و به ما یاد می‌دهد برای هر چیزی که می‌گوییم قبلش درست ببینیم و بخوانیم و تحقیق کنیم چرا که ما در قبال چیزی که می‌گوییم و انجام می‌دهیم مسؤول هستیم و مهم‌ترین نکته به زعم من همین دریافت است که بدانیم ما در قبال جغرافیایی که در آن زندگی می‌کنیم مسؤول هستیم.
من با معاشرت‌اندکی که با ایشان داشتم مرهون لطف و مرحمت ایشان بوده‌ام و بسیار آموخته‌ام و خوشا که در زمانه‌ی زندگی می‌کنم که می‌توانم واهانیان را ببینم و بیاموزم. تندرست و سلامت باشد روبرت واهانیان که انسان متشخصی است و یکی از مهم‌ترین چهره‌های رشت.
