جامعه پزشکی را تحقیر کرده‌ایم
شمار داوطلبان رشته‌هاي جراحي كودكان و قلب به صفر رسيده است
رییس جامعه جراحان در گفت‌وگو با «اعتماد» از کاهش نگران‌کننده استقبال دانشجویان پزشکی از رشته‌های تخصصی جراحی همچون جراحی کودکان و جراحی قلب خبر داد و بابت بازگشت چرخه معیوب اجبار به اعزام بیماران به خارج از کشور به دلیل کمبود متخصص و فوق متخصص جراحی در برخی رشته‌ها ابراز نگرانی کرد.
ایرج فاضل، دیروز و در حاشیه کنگره چهل و چهارم جامعه جراحان ایران ضمن این هشدار در ادامه گفت‌وگوی خود با «اعتماد» افزود: «البته استقبال از تمام رشته‌های پایه در کنکور کاهش یافته و شاخه‌های تخصصی پزشکی هم از این کاهش استقبال مصون نبوده‌اند. امروز در بسیاری رشته‌های تخصصی مثل جراحی کودکان یا جراحی قلب حتی یک داوطلب هم نداریم. این وضع از چند سال قبل آغاز شد و در سال‌های اخیر به شدت پیشرفت داشته و مهم‌ترین مساله این است که با ادامه چنین شرایطی، ۱۰ یا ۲۰ سال بعد، در بسیاری رشته‌ها دیگر متخصصی در کشور نداریم. ۲۰ سال قبل، بیماران برای جراحی کرونر باید به خارج از کشور اعزام می‌شدند در حالی که امروز این عمل جراحی در داخل ایران انجام می‌شود، اما اگر کاهش استقبال دانشجویان پزشکی از رشته جراحی قلب تداوم داشته باشد، ۱۰ سال بعد دوباره بیمارانی برای درمان به خارج از کشور خواهند رفت. ما در این سال‌ها با جامعه پزشکی بد برخورد کردیم. تحقیر جامعه پزشکی، صدماتی در آینده برای کشور ما دارد و بزرگ‌ترین صدمه از این بابت، به سلامت کشور وارد خواهد شد. ما جامعه پزشکی را تحقیر کرده‌ایم همچنانکه با معلمان هم همین گونه رفتار کردیم. معلمان که همچون جامعه پزشکی، از گروه‌های مرجع جامعه و تربیت‌کننده نسل آینده کشور هستند، به جای اینکه سر کلاس درس باشند، هر روز باید کنار خیابان بایستند و برای معاش‌شان شعار بدهند. این‌گونه رفتار با گروه‌های مرجع جامعه که نقش مهمی در اداره و آینده مملکت دارند، شیوه مملکت‌داری نیست و عاقبت خوبی ندارد.»
رییس جامعه جراحان در حالی این نگرانی‌ها را ابراز کرد که در مراسم افتتاحیه این کنگره و در جمع اعضای این جامعه تخصصی هم در سخنان خود گفت: «از وضع عمومی پزشکی این کشور خشنود نیستم. برای پزشکی این کشور زحمت زیادی کشیده شد. زمان انقلاب ۵ هزار پزشک خارجی و از کشورهای بنگلادش و هند در بیمارستان‌های کشور مشغول به کار بودند و بیماران برای ساده‌ترین تا دشوارترین اعمال جراحی، با صرف هزینه‌های مادی و معنوی بسیار باید به خارج از کشور اعزام می‌شدند. تمام پیوندهای کلیه و کبد در خارج از کشور و البته با هزینه‌های هنگفت انجام می‌شد. سال ۱۳۵۷، ما چنین وضعی را تحویل گرفتیم و پس از آن، طی چند سال و با وجود کمبودها و نارسایی‌های دوران جنگ، با مجاهدت شبانه‌روزی جامعه پزشکان و جراحان با غیرت کشور، بسیاری از این کمبودها در حوزه پزشکی و جراحی جبران شد و به نقطه‌ای رسیدیم که انجام پیوند کرونر و جراحی قلب و پیوند کلیه و سایر اعضای بدن در کشور ممکن شد و در تمام شاخه‌های پزشکی به خودکفایی کامل رسیدیم به‌گونه‌ای که امروز هیچ نیازی به اعزام بیمار به خارج از کشور نیست، چون تمام اعمال پزشکی و جراحی در داخل کشور انجام می‌شود. امروز پزشکی کشور سرآمد است و شاید تنها شاخه‌ای که به خودکفایی نزدیک شده، حوزه پزشکی است.»
رییس اسبق فرهنگستان علوم پزشکی کشور ضمن هشدار بابت مشکلات متعدد فارغ‌التحصیلان پزشکی عمومی و دستیاران جراحی افزود: «البته این خودکفایی شاید به مذاق بعضی‌ها خوش نیامد که فعالیت‌ها بر متوقف کردن این پیشرفت متمرکز شد و البته مخالفان، راه متوقف کردن این پیشرفت را هم پیدا کردند؛ گلوگاه هر فعالیتی، وضعیت اقتصادی است، پس اقتصاد پزشکی را مورد حمله قرار دادند. در حالی که طبق قانون، تعیین تعرفه‌های درمانی در اختیار سازمان نظام پزشکی بود، یک عده نماینده به اسم دلسوزی برای مردم، قانون را تغییر داده و تعیین تعرفه‌های درمانی را از نظام پزشکی گرفتند و به شورای عالی بیمه سپردند در حالی که در هیچ حوزه دیگری در کشور چنین تحول نوظهوری صورت نگرفت و البته در هیچ کشوری از دنیا هم، تعیین نرخ خدمات به مصرف‌کننده خدمات سپرده نمی‌شود اما در ایران چنین اتفاقی افتاد و تعیین تعرفه‌های درمانی به مصرف‌کنندگان و پرداخت‌کنندگان هزینه خدمت که همان سازمان‌های بیمه‌گر هستند، سپرده شد و طبیعی است که در چنین شرایطی، رقم تعرفه‌ها نه‌تنها مطابق قانون نیست، عادلانه هم نخواهد بود. این وضع تا امروز ادامه یافته و تا تغییر نکند و قانون ظالمانه و نامعقول سلب اختیار از سازمان نظام پزشکی برای تعیین تعرفه‌های درمانی ابطال نشود، مشکلات حوزه سلامت به قوت خود باقی خواهد بود در حالی که راه‌حل مشکلات گسترده در زمینه تعرفه‌های پزشکی، اصلاح وضع بر مبنای قانون است.»
این اظهارات در حالی مطرح شد که سیاوش صحت، دبیر علمی جامعه جراحان ایران هم دیروز در سخنان خود در مراسم افتتاحیه این کنگره، بر ضرورت حمایت از جامعه پزشکی به عنوان راهکار ارتقای سلامت مردم تاکید داشت و گفت: «وظیفه پزشکان است که بهترین خدمت را تا جایی که امکان دارد با بهترین کیفیت به بیماران ارایه دهند ولی یک پزشک اگر از نظر اقتصادی، معیشتی و جایگاه اجتماعی مورد توجه قرار نگیرد و عزت و احترامش حفظ نشود، آیا انگیزه‌ای برای خدمت خواهد داشت؟ انسجام جامعه پزشکی کشور کمک می‌کند که مسائل بهداشتی و درمانی را بهتر و دقیق‌تر مورد توجه قرار دهیم و مشکلات را آن‌طور که باید تجزیه، تحلیل و رسیدگی کنیم. ما می‌خواهیم در اقصی نقاط کشور بهترین شرایط و امکانات جهت ارایه خدمت به هموطنان فراهم باشد. اگر چنین شرایطی برقرار شود پزشکان با روحیه بالاتر و انگیزه بهتر می‌توانند هر لحظه و هر جای این مرز و بوم خدمت ارایه دهند.»
در کنگره چهل و چهارم جامعه جراحان ایران، در حالی از چهره‌های ماندگار جراحی کشور همچون علی ملک حسینی (پایه‌‌گذار جراحی پیوند کبد در ایران و یکی از ۵ جراح برتر پیوند کبد دنیا) و همچنین حشمت‌الله کلباسی (از پایه‌گذاران جراحی درون‌بین و لاپاراسکوپی کشور) تجلیل شد که رییس جامعه جراحان ایران، چند روز پیش از افتتاح این کنگره ۴۰ ساله در گفت‌وگو با خبرگزاری‌ها به موفقیت ایران در زمینه پیوند کبد و کلیه اشاره کرده و گفته بود: «در سال‌های گذشته ضوابطی برقرار کردیم که در ایران هم همچون سایر نقاط دنیا، خرید و فروش اعضای بدن، حتی پیوند اعضا برای خارجی‌ها در کشور ممنوع شود و امروز انواع پیوند بافت‌ها و اعضای بدن در کشور در حال انجام است و بیش از ۶ هزار پیوند کبد و بیش از ۵ هزار پیوند کلیه در ایران انجام شده و در مجموع، بعد از دوران همه‌گیری کرونا، انجام عمل پیوند برای بیماران نیازمند روند رو به افزایش دارد. البته سال‌های دور اولین و دومین پیوند روده باریک در خاورمیانه را بنده انجام دادم که این کار در شیراز ادامه پیدا کرد و با فتوای حضرت امام(ره) هم استفاده از اعضای بدن افراد دچار مرگ مغزی مجاز اعلام شد اگر چه در آن زمان، مجلس سه مرتبه طرح پیوند عضو از بیماران مرگ مغزی را رد کرد.
ولی در ادامه، قانون و فتوای امام پشتیبان هم شدند تا بتوانیم از اعضای قابل پیوند بدن افراد دچار مرگ مغزی برای نجات جان بیماران استفاده کنیم.»
دیروز همچنین محمد رییس‌زاده، رییس کل سازمان نظام پزشکی ایران در صحبت‌های خود در مراسم افتتاحیه این کنگره گفت: «به جرات و صراحت می‌توان گفت یکی از حوزه‌های پرافتخار کشور که در آن به‌طور مطلق خودکفا شده‌ایم و با افتخار می‌توانیم آن را به عرصه جهانی عرضه کرده و بر خود ببالیم؛ حوزه پزشکی کشور است. امروز در کشور به هیچ پزشک خارجی نیاز نداریم و هیچ بیماری هم نیاز ندارد برای درمان به خارج از کشور اعزام شود در حالی که طی سال‌های ۱۳۶۷ و ۱۳۶۸ این وضع کاملا عکس بود، اما امروز در مخیله هیچ هموطنی این فرضیه وجود ندارد که برای درمان ولو پیچیده‌ترین آن، اگر به خارج از کشور مراجعه کند، نتیجه بهتری خواهد گرفت و می‌توانیم ادعا کنیم به مدد استادان حوزه پزشکی، به خودکفایی مطلق رسیدیم.»
رییس‌زاده افزود: «بنیان‌های سلامت و پزشکی کشور را باید بیش از پیش تقویت کنیم نه اینکه تضعیف شود در حالی که امروز در حوزه حکمرانی سلامت و درک متقابل مسوولان از اهمیت و ارزش حوزه سلامت، آموزش و درمان، مشکلات و معیشت درمان، بحث تعرفه‌ها و اقتصاد درمان، پزشکی عمومی و اخلاق و تعهد حرفه‌ای، مهاجرت پزشکان و نخبگان، توریسم و دیپلماسی سلامت با چالش‌های بسیار جدی و نگران‌کننده‌ای مواجه هستیم. اگر قرار است بنیان‌های پزشکی کشور مانند سابق تقویت شود، چاره‌ای نداریم جز اینکه مسوولان از چند کار اجتناب کنند؛ باید از حاکمیت شبه علم بر علم پزشکی، حاکم کردن افراد غیرپزشک بر جامعه پزشکی، تصمیم‌گیری برای سرنوشت جامعه پزشکی به دست غیر، محبوب شدن به بهانه هجمه به جامعه پزشکی در رسانه‌ها و تریبون‌ها و همچنین، تصمیم‌گیری تخصصی برای آموزش جامعه پزشکی اجتناب شود. تئوریسین‌های پشت پرده نباید کسانی باشند که به بهانه عدم تعارض منافع، هیچ علم و سواد و تخصص و تجربه‌ای در حوزه پزشکی ندارند در حالی که متاسفانه امروز شاهد این موارد هستیم و قطعا با رعایت این اجتناب‌ها و با درک اهمیت پزشکی توسط مسوولان و سیاستگذاران، جامعه پزشکی می‌تواند راه پرافتخار خود را ادامه دهد.»
