مراسم، یادبود، بزرگداشت و از این قبیل واژگان، نامی است، دال بر مفاهیمی که به معنای درست خود اهدافی بشرح زیر را بدنبال دارد:
ـ معرفی و قدردانی از زحمات و تلاش های انسانی در دوران حیات مادی خود که واجد ارزش های متعالی انسانی بوده و می تواند موجب گرایش محبت آمیز شرکت کنندگان در مراسم، و احیانا ایجاد انگیزه برای ادامه مسیر آن انسان رشد یافته باشد.
ـ ایجاد التذاذ معنوی (شناختی، عاطفی) و افزودن دانش و بینشی برای حضار در مراسم.
ـ ایجاد هم افزایی در مواجهه هم تحت محوری خاص و مورد اجماع و قبول، به منظور قوت قلب فرد، در پناه جمع برای طی مسیر تعالی.
ـ تقویت مبانی فرهنگی تقدیر و قدرشناسی برای تشویق حرکت دیگر رهپویان مسیر سخت زندگی انسانی.
ـ در نهایت تسلی بازماندگان.
با این پیش فرض ها، هر مدعی برگزاری مراسم یادبود و بزرگداشت باید از خود بپرسد برای تامین بخشی از این اهداف عالیه، شایستگی و صلاحیت لازم برای تدارک و اجرای برنامه ای را دارد؟
احساس مسولیت در مورد اتلاف وقت گرانبهای دیگران از اصلی ترین دغدغه هایی است که سازماندگان هر مراسمی باید در ابتدا به آن توجه نمایند. اهمیت فرد مورد نظر جهت برگزاری بزرگداشت نیز به اهمیت و منزلت کار تهیه برنامه و اجرای مراسم نیز بمراتب می افزاید.
صرف داشتن انگیزه ای و لو پاک و مقدس برای برگزاری یک مراسم یادبود، کفایت نمی کند، که هر کسی خود را در مقام برنامه ریزی و اجرای مراسمی خاص قرارداده و با انگیخته ای نامناسب، نه تنها باعث وصول به هر یک از اهداف ذکر شده در این نوشته نشود، بلکه موجب دلزدگی شده و آلودگی ذهنی و عاطفی مخاطبین خود را نیز فراهم نماید.
دو نمونه ایجابی و سلبی، از این دست برنامه ها، مراسم بزرگداشت دکتر محمود بهزاد پدر دانش زیست شناسی و موسس سازمان کتاب های درسی ایران از همشهریان نادر و استثنایی گیلانی ها است. استادی که نه تنها همه ایران او را می شناختند، بلکه در جهان دانش نیز نام آور و درخشان بود. او در سال ۱۳۸۶ از میان ما رخت بر بست و به دیار باقی شتافت.
بدین مناسبت و بطور طبیعی از جمله وظایف نهادها و شخصیت های برجسته فرهنگی و علمی، برگزاری مراسم و یادبودهای سالانه برای این دسته از استادان و فرهیختگان گرانقدر است.
دو مثال ایجابی و سلبی:
(مثال ایجابی) مراسم اول در این نوشته، به عنوان مراسمی در شأن و شوکت دکتر محمود بهزاد، طی واپسین ماه های حیات پر بارش توسط عده ای از روزنامه نگاران، پزشکان، اهالی فرهنگ و شاگردان آن استاد گرانمایه در تابستان سال ۱۳۸۶ در محل مجتمع فرهنگی خاتم الانبیا رشت برگزار شد. میهمانانی همچون نجف دریابندری و همسر محترمش خانم فهیمه راستکار، عبدالحسین آذرنگ، اسفندیار معتمدی، فریدون نوزاد، رضا فرحمند، افشین پرتو، محمدعلی فایق و کثیری از پزشکان و داروسازان ایرانی مقیم کشور و خارج از کشور با انبوه جمعیت مشتاق، در این مراسم شرکت داشته و یا از دست اندرکاران آن بودند. سه چهره فرهنگی شهرمان، آقایان پیمان برنجی روزنامه نگار، مجید یوسفی روزنامه نگار و دکتر مسعود جوزی پزشک و روزنامه نگار از طراحان و برنامه ریزان اهل فن این برنامه ارزشمند بودند. حین اجرای این مراسم، اشک شوق و محبت بود که از چشمان حضار جاری می شد. برنامه ای که موجب تولید دانشی شد که سال هاست، دست کم، خود در مورد آن بسیار گفته و نوشته ام. برنامه بزرگداشت که نه، بهتر است بگویم خلق اثری هنری و فاخر با ماندگاری طولانی.
(مثال سلبی) مراسم دوم همایش بزرگداشت دکتر بهزاد پس از شانزده سال، نهم اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۲ در سالن پژوهشکده گیلان شناسی برگزار شد. مراسمی که امضای پنج نهاد فرهنگی همچون دانشگاه گیلان، انجمن داروسازان ایران، موسسه مشاوران درنیکا مهام کاسپین، استودیو هنری سینمایی پاک و موسسه فعالان رونق گردشگری ۲۰۲۰ را نیز در زیر پوسترهای اطلاع رسانی خود دارد. بزرگداشتی که ای کاش برگزار نمی شد. ای کاش متولیان برگزاری آن می دانستند که از چنین اهلیتی برخوردار نیستند. سخنرانان این برنامه عموما یا دکتر بهزاد را ندیده و درکی از او نداشتند و یا توان انتقال نکته ای حداقلی از زندگی او را در خود نمی دیده اند. بی برنامه گی و سرگشتگی از اولین قسمت برنامه دوم به وضوح پدیدار بود.
