زمستان سخت؛ واژه ای که این روزها با شروع فصل زمستان و کاهش دما از سوی مسوولین زیاد به گوش می رسد. زمستان سختی که با سهمیه بندی گاز صنایع و محدودیت در فعالیت مدارس و ادارات و بسیاری دیگر از اصناف همراه شده.
اما آیا امسال برودت هوا و زمستان سردتری بر کشور حاکم شده یا زیرساختهای ضعیف و فرسوده صنعت گاز جوابگوی تامین سوخت مورد نیاز کشور نیست؟
چنانچه مردم گیلان درسالهای گذشته زمستانهای به مراتب سردتر و پر بارش تری را نسبت به زمستان امسال پشت سرگذاشتند. بارش برف سالهای ۸۳،۸۶ و۹۶ و پایداری برودت هوا بی آنکه از قطعی گاز و محدودیت در فعالیت صنایع و مدارس خبری باشد، هنوزدر اذهان مردم باقی است.
کمااینکه موقعیت جغرافیایی و وضعیت آب و هوایی گیلان به گونه ای است که از گذشته از اواسط فصل پاییز تا آخر فصل زمستان همواره شاهد برودت هوا و بارش‌های گاهی سنگین برف بودیم؛ حتی بسیاری از قدیمی‌ها فصل سرما را به دو بخش چله‌ی کوچک و چله‌ی بزرگ تقسیم‌بندی می‌کردند.
با این حال موضوع تغییرات اقلیمی و تاثیرات منفی آن بر آب وهوای منطقه ای و محلی یکی از عواملی است که نباید به آن بی توجه بود. افزایش روزهای گرم سال، کاهش بارندگیها در پاییز و نفوذ ریزگردها از جمله پدیده های جوی بوده که در ماههای گذشته مردم استان با آن روبرو شدند. حال این سوال مطرح می شود زمستان کم بارش گیلان در سال جاری تا چه میزان از تغییرات اقلیمی متاثر بوده است؟
«نیما فرید مجتهدی» استاد دانشگاه و کارشناس هواشناسی در پاسخ به سوال مرور می‌گوید: آنگونه که در خاطر مردم استان باقی مانده در سالهای نه چندان دور ما همیشه از اواسط آذر ماه شاهد کاهش سرمای هوا و بارش برف حتی درمناطق جلگه ای بودیم. این در حالیست که امسال بنا بر داده های هواشناسی، دمای هوا در آذر ماه گذشته ۴/۱ (یک و چهار دهم درصد) درجه نسبت به بلند مدت گرمترهم بوده است.
وی همچنین درخصوص میزان دما در دی ماه جاری بیان می‌کند: در دی ماه امسال دمای هوا فقط ۷/۰ (هفت دهم ) دهم درصد نسبت به بلند مدت سرد تر بوده و باید اذعان کرد که سالهاست در گیلان زمستان های سخت نداشتیم و به نظر می‌رسد مشکل اصلی بحران در مدیریت تولید گاز کشور باشد.
این استاد هواشناسی گیلان با اشاره به اینکه در سالهای گذشته همیشه از اواسط پاییز بارش برف را در استان بخصوص مناطق جلگه ای شاهد بودیم اضافه می‌کند: در کل پاییز امسال هیچ برفی در استان نداشتیم و بارش های دو هفته اخیر هم از ارتفاع ۳۰۰ الی ۴۰۰ متر پایینتر نبوده است. این موضوع نشاندهنده اثرات تغییر اقلیم در آب و هوای گیلان است.
فرید مجتهدی با اشاره به اینکه در چند سال اخیر ورود و نفوذ سامانه های سرد و بارشی به استان کمتر بوده تاکید دارد: تغییرات اقلیمی، الگوهای بلند مدت آب و هوای جهانی را تغییر داده بطوریکه شدت و فراوانی سامانه های هوایی یکی از این تاثیرات است.
وی با ییان اینکه ما هنوز زمستان سختی را در استان پشت سر نگذاشتیم تصریح کرد: در مجموع طی ۱۰ سال اخیر شرایط آب و هوایی گیلان به طور مشخص تحت تاثیر تغیرات اقلیمی قرار گرفته و دمای هوای استان حتی در پاییز روبه افزایش بوده است.
کارشناس هواشناسی گیلان از اثرات منفی تغییرات اقلیمی و کاهش بارش های مدنظر در فصل زمستان را متوجه کشاورزی و تولیدات باغی استان دانست و افزود: در سالهای اخیر به دلیل کاهش بارش ها و گرمای زود رس، باغات فندق و گردوی استان دچار فریب آب و هوایی شده و به شدت دچار خسارت و آسیب شدند. افزایش آفات محصولات گیاهی و کاهش پوشش برف در ارتفاعات به دلیل هجمه گرما از دیگر آسیبهایی است که تغییرات اقلیمی در بلند مدت به کشاورزی گیلان وارد می‌کند.
فرید مجتهدی تاکید کرد: در حال حاضر زمستان گیلان به مانند زمستانهای سال های گذشته نیست و مباحث مربوط به عدم سرمایه گذاری در صنعت گاز کشور موجب بروز زمستان سخت در کشور شده است.