حادثه تلخ و دلخراش متروپل زنگ خطري است براي ساخت و سازهاي نا ايمن، همانطور که حادثه پلاسکو بود، همانطور که هر زلزله اي اين زنگ خطر را به صدا در آورد.
متأسفانه ساخت و سازهاي غير قانوني در زمين هاي فاقد سند مالکيت و بدون اخذ پروانه ساختماني با توجيه غير منطقي و سطحي صرفه جويي در هزينه‌ها بسيار رواج يافته است و استان گيلان و شهر رشت نيز از اين امر مستثني نيست. همانطور که در صحبتهاي اخير رئيس کميسيون عمران شوراي شهر رشت آمار نگران کننده اي در خصوص اين نوع ساخت و ساز ارائه و اظهار شد که 65 درصد ساخت و سازهاي رشت در زمينهاي نسقی انجام مي‌گيرد.
ساخت و ساز در اين زمينها (زمينهاي فاقد سند مالکيت) بدون مجوز ساخت و دريافت پروانه ساختماني انجام مي گيرد و به تبع آن در هيچ يک از اين پروژه‌ها از خدمات اعضاي واجد صلاحيت سازمان نظام مهندسي ساختمان در زمينه هاي طراحي، نظارت و اجرا استفاده نمي شود و طبيعتا هيچ يک از پروژه‌ها از خدمات شرکت هاي واجد صلاحيت سازمان نظام مهندسي ساختمان در امر آزمايشگاهي (خاک، بتن، جوش) جهت کنترل کيفيت ساخت و ساز استفاده نمي کنند. همين امر موجب شده تا اين ساختمانها تاب آوري لازم را در برابر حوادث احتمالي نظير زلزله نداشته باشند.
فرآيند غيرقانوني اين ساخت و سازها از ابتدا که بدون دريافت پروانه ساختماني شروع مي شود تا طراحي و اجرا و نظارت که بدون دخالت مهندسان صاحب صلاحيت انجام مي گردد و در نهايت بهره برداري بدون دريافت گواهي پايان کار و … که کل اين روند نادرست و غيرقانوني به قيمت به خطر افتادن جان ده‌ها نفر در هر ساختمان تمام مي شود.
در تمام اين ساخت و سازها مشاهده مي‌شود کارگاه هاي ساختماني اين پروژه‌ها فاقد ايمني لازم شامل محصوريت کارگاه، نرده، داربست و جان پناه موقت خصوصا در اضلاع مشرف به معابر و همچنين فاقد هر گونه تابلو و علائم ايمني و هشدار دهنده هستند که اين سهل انگاري نه تنها جان عوامل فني بلکه جان عابرين را نيز به خطر مي‌اندازد.
کارگران اين پروژه‌ها به دليل اصل اشتباه صرفه جويي غير منطقي در هزينه‌ها که در تمام اين ساخت و سازها حاکم است فاقد بديهي ترين لوازم حفاظتي و ايمني، اعم از کلاه ايمني، کفش، لباس، دستکش، کمربند کار در ارتفاع و… هستندو
مشکلات حوزه شهرسازي اين دسته از ساخت و سازها نيز شامل عدم رعايت ضوابط شهرسازي و تراکم بيش از حد (عمدتا بيش از 90 %سطح اشغال)، عدم رعايت همبادي با پلاک هاي مجاور، عدم رعايت خط آسمان، عدم رعايت حريم برق، تغيير کاربري و استفاده از پارکينگ به عنوان واحد مسکوني مي باشند که به شهر تحميل مي شود و تاب آوري شهر را در حوادث به خطر مي‌اندازند.
عدم استفاده از مصالح استاندارد و مرغوب، عدم اجراي اصولي، عدم رعايت مقرات ملي ساختمان در طراحي، نظارت و اجرا، از جمله اجراي فونداسيون و ريشه هاي ستون به صورت غير استاندارد، کاهش ابعاد ستون و‌اندازه ميله گرد، عدم اجراي وال پست، ديوارچيني نامناسب، عدم اجراي درزانقطاع، حذف تير و ستون و يا لاغر بودن نامتعارف تير و ستون بدون لحاظ کردن ديوار برشي در ساختمانهاي 6 سقف و بالاتر که باتوجه به سوابق طراحي و ضوابط آيين نامه‌ها به طور معمول در اين ساختمانها نياز است، همگي جزو نقص هاي فني هستند که به وفور در اين ساخت و ساز به چشم مي خورند و تمامي اين موارد استحکام و مقاومت سازه اين پروژه‌ها را زير سوال مي برد و ايمني ساختمانها و امنيت بهره برداران را مخدوش می‌کند. وقتي اجباري بر استفاده از افراد متخصص و واجد صلاحيت نباشد و کنترلي صورت نگيرد رشد اين ساخت وسازها سرعت مي گيرد و همانند قارچ از هر گوشه شهر سر بر مي آورند.
وجود عزم راسخ جهت کنترل و نظارت بر ساخت و سازهاي نابسامان در کنار ارائه راهکار قانوني جهت امکان صدور پروانه ساختماني و برخورد شديد با متخلفين مي تواند يکي از راه حلهاي برون رفت از پيامدهاي ناگوار اين معضل باشد. متأسفانه به دليل ايجاد موانع ثبتى و حقوقى، تصميم گيرى براى صدور مجوز ساخت بر روى زمينهاى نسقى از سطح استان خارج و موضوع مذکور در مجلس مطرح شده است که با توجه به اهميت بالاى موضوع اقدام فورى و عاجل مجلس را مي طلبد. زيرا از اين طريق امکان نظارت و پيگيري فرآيند اين ساخت و سازها که امروزه بيش از هر زمان ديگر ضروري به نظر مي رسد ميسر خواهد شد و ايجاد آرامش و امنيت جانى و روانى جامعه از اين مسير رنگ واقعيت به خود خواهد گرفت.
يادمان نرود هر جايي که در مقابل قوانين نظام مهندسي و رعايت مقررات ملي مقاومت شد و کوتاهي و مماشات صورت گرفت فاجعه اي بزرگ رخ داد و عزايي برپا شد. کاش اين بار دورانديشي شود و از امروز آبادان درس بگيريم تا در حوادث آينده و در صورت وقوع زلزله هاي احتمالي ديگر شاهد متروپل‌ها نباشيم.
