گیاه مهاجم و غیربومی سنبل آبی که چند سالی است تنوع زیستی و مرگ تدریجی تالاب ها و آب بندانهای گیلان را مورد هدف قرارداده، بارها توسط فعالان زیست محیطی و دستگاههای اجرایی مورد پایش و پاکسازی قرارگرفته، اما به دلیل عدم استمرارعملیات پاکسازی باردیگر با قدرت تکثیر بیشتری محیط های آبی استان را به مخاطره انداخته است.
در حال حاضر یکی از معضلات محیط زیستی شهرستان لنگرود، تکثیردوباره‌ی سنبل آبی در کانالهای آبرسانی و رودخانه‌های این شهراست. این در حالیست که تابستان گذشته، قرارگاه زیستی پدافندغیرعامل گیلان با همکاری اداره‌ی محیط زیست شهرستان لنگرود به پاکسازی حدود ۳۳ هکتار از تالاب چاف و رودخانه‌های رادار کومه، شلمانرود و چمخاله از سنبل آبی اقدام کرده بودند.
در سال ۹۷ در یک مرحله پهنه های آبی لنگرود با عزم جدی محیط زیست و شهرداری مورد پاکسازی قرار گرفت اما بعد از آن رها شد.
به گفته‌ی یک فعال زیست محیطی، وجود سنبل آبی از کانالهای آبیاری در رادارکومه تا رودخانه‌ی چمخاله در حریم شهر و بخش هایی از سردهانه‌ی تالاب چاف به سمت دریا، وسعتی به میزان ۴۰ هکتار را درگیر خود کرده است. دیری نمی پاید که این گیاه مهاجم به دلیل قدرت ماندگاری و تکثیر، تمام پهنه های آبی شهرستان را درگیر خود می‌کند.
بی توجهی به سازمانهای مردم نهاد و جوامع محلی در پاکسازی سنبل آبی
«ابراهیم زمانی» مدیرعامل جمعیت دوستداران محیط زیست لنگرود در گفت وگو با مرور با بحرانی اعلام کردن تکثیر و هجوم دوباره سنبل آبی در محیط های آبی لنگرود گفت: متاسفانه درسال ۹۷ در یک مرحله پهنه های آبی لنگرود با عزم جدی محیط زیست و شهرداری مورد پاکسازی قرار گرفت اما بعد از آن رها شد.
وی با بیان اینکه نبود متولی مشخص و درگیر نشدن جوامع محلی از جمله دلایل بازگشت این گیاه غیر بومی به رودخانه های لنگرود است اضافه کرد: دستگاههای دولتی تاکنون نتوانسته اند مردم را با تبعات و مضرات وجود سنبل آبی در رودخانه های شهرستان آگاه و از توان سازمانهای مردمی در نابودی این گیاه غیربومی استفاده کنند. قدرت تکثیر سنبل آبی به اندازه ای است که هردوهفته یکبار دو برابر می‌شود و به دلیل اینکه با بیل مکانیکی امکان پاکسازی حاشیه رودخانه ها وجود ندارد باید از جوامع محلی برای این کار بهره گیری کنیم. در حالیکه جمعیت دوستداران محیط زیست لنگرود بارها برای این اقدام اعلام آمادگی کرده اما سازمان محیط زیست توجهی نکرده است.
گسترش و تراکم این گیاه در برخی از مناطق به حدی است که به راحتی می توان روی آن در آب راه رفت. این موضوع یک فاجعه است.
آخرین بودجه ای که برای مبارزه و پاکسازی سنبل آبی تزریق شد مبلغ ۱۲۰ میلیون تومان در سال ۹۷ بوده است.
زمانی گفت: خواسته‌ی اصلی ما ورود جوامع محلی و آموزش به آنهاست. کشاورزان و روستاییان دربهار به آب کانالها نیازمند هستند اما اداره‌ی آبیاری فقط به لایروبی رودخانه اقدام می‌کند و مهمترین کار یعنی جمع آوری سنبل ها از سطح رودخانه ها و کانالهای آب را انجام نمی‌دهد.
وی عدم تعامل بین دستگاهی و نبود سازماندهی امکانات در پاکسازی سنبل آبی در شهرستان لنگرود را عامل اصلی گسترش این گیاه غیربومی بیان کرد و گفت: گسترش و تراکم این گیاه در برخی از مناطق به حدی است که به راحتی می توان روی آن در آب راه رفت. این موضوع یک فاجعه است و اگر به موقع به آن توجه نشود به شدت آسیب زا خواهد بود.
دستگاهها به وظیفه قانونی خود عمل نمی‌کنند
اما سازمان محیط زیست لنگرود به عنوان متولی اصلی پاکسازی سنبل آبی تاکنون چه میزان اعتبار در نظر گرفته است؟ «ایوب زارع» رییس اداره محیط زیست لنگرود از وجود مشکلات بودجه ای و نبود منابع اعتباری جهت پاکسازی سنبل آبی به مرور خبر داد.
زارع به مرور گفت: در سال ۹۷ جهت پاکسازی و مبارزه با سنبل آبی ، حدود ۱۲۰ میلیون تومان در نظر گرفته شد و درآن مقطع اقداماتی با کمک برخی از دستگاهها در رودخانه‌های شهر صورت گرفت. اما طی دوسال اخیر نه تنها بودجه ای برای پاکسازی به ما تزریق نشد بلکه کمک و تعامل دستگاههای اجرایی در پایش این گیاه نیز قطع شد.
رییس اداره محیط زیست لنگرود با بیان اینکه درحال حاضر هیچ بودجه ای برای پاکسازی سنبل آبی در اختیار نداریم تاکید کرد: بر اساس ضوابط برای سایر دستگاههای اجرایی وظیفه قانونی تشریح شده است. در حالیکه هجوم این گیاه مهاجم فقط محدود به رودخانه های منتهی به تالاب نیست و درکانالهای آبیاری جهاد کشاورزی، رودخانه درون شهری و آب بندانهای تحت نظارت آب منطقه ای به شدت تکثیر شده است. این دستگاهها باید به وظیفه‌ی خود عمل کنند اما متاسفانه تاکنون این همکاری وجود نداشت. با ورود مدیریت بحران استان به موضوع در حال حاضر این انگیزه برای همکاری دستگاهها ایجاد شده است. امیدواریم این برنامه مستمر باشد.
زارع در خصوص چالش های اقتصادی و زیست محیطی تکثیر سنبل آبی در رودخانه‌های لنگرود، چاف و چمخاله بیان کرد: سنبل آبی موجب کندی تردد قایق های توریستی در منطقه شده است و چشم انداز طبیعی و زیست محیطی رودخانه‌ی منتهی به تالاب را مخدوش کرده است و این موضوع نگران کننده است.
ورود مدیریت بحران استان به پاکسازی سنبل آبی در لنگرود
گفتنی است روزگذشته «امیر مرادی» مدیرکل مدیریت بحران استان درجلسه‌ی هماهنگی دستگاهها برای جمع‌آوری سنبل آبی که درشهرداری چاف و چمخاله برگزار شد گفت: وجود گیاه مهاجم سنبل آبی و شیوع آن در تالاب و رودخانه‌ها، مدیریت شهرها را با چالش مواجه کرده است.
وی گفت: یکی از مکان‌های تفریحی برای گردشگران، رودخانه‌ها و تالاب‌ها است ولی وجود این گیاه مهاجم موجب می‌شود که گردشگران نیز مکان‌های دیگری را انتخاب کنند این در حالی است که این گیاه موجب مخاطرات زیست محیطی شده است.
مرادی با بیان اینکه سنبل آبی، اقتصاد و گردشگری را زیر سؤال می‌برد و موجب ضرر مردم و مدیریت شهری می‌شود، افزود: شیوه تهدید و آسیب این گیاه مهاجم باید به مردم گفته شود تا با ایجاد دغدغه ، آنان نیز برای مبارزه با سنبل آبی پای‌کار بیایند.
گفتنی است این گونه مهاجم در بسیاری از پهنه های آبی استان بخصوص تالاب انزلی، سلکه‌ی صومعه سرا، استخرهای چند گانه‌ی عینک رشت، آب بندان ملاسرای شفت و سواحل رودسر نیز دیده می‌شود.