رشت بزرگترین کلانشهر شمال کشور سالهاست در انتظار توسعه و پیشرفت به سر می برد و این میسر نمی شود مگر با ورود سرمایه گذاران بخش خصوصی در بخشهای مختلف زیربنایی، زیرساختی و گردشگری شهری.
شاید بتوان گفت ورود سرمایه گذاران به بزرگترین شهر شمال کشور که عنوان کلانشهر را یدک می کشد از جمله مهمترین مطالبات شهروندان رشتی در سال های اخیر بوده باشد. خواسته ای در راستای حقوق شهروندی که سال هاست درگیرو دار پیچیده مدیریت شهری رشت تاب می خورد و پروژه های توسعه ای در این شهر روند بسیار طولانی و پرحاشیه ای را تا نهایی شدن پشت سر می گذارند.
عدم استقبال سرمایه گذاران از پروژه های توسعه ای و عمرانی رشت از سابقه طولانی برخودار است. دو سال گذشته امیرحسین علوی رییس وقت شورای شهر رشت دراین باره گفته بود: آماده سازی بسترهای ورود سرمایه گذاران در رشت خیلی پایین است و آنگونه که باید فعالیت لازم از سوی شهرداری صورت نمی گیرد. تاکنون نیزخروجی مناسب را در حوزه سرمایه گذاری این شهر شاهد نبودیم. این درحالیست که برخی ازاین پروژهها کوچک بوده و براحتی و با سرمایه های کمتری قابلیت اجرایی شدن دارند.
نبود تعامل وهم افزایی میان اعضای شورای شهر با شهرداری رشت درجذب و نگاهداشت سرمایه گذاران نیزموضوعی بود که «اسماعیل حاجی پور» رییس شورای شهر رشت چندی پیش به آن اشاره کرد. حاجی پور با انتقاد ازعقب ماندن بررسی طرح ها و لوایح سرمایه گذاری شهرداری رشت توسط اعضای شورای شهر گفته بود: «معلوم نیست پروژه های سرمایه گذاری در این شهر چه زمانی به مرحله اجرا و شروع عملیات خواهند رسید. برای همکارانم درشورا متاسفم، گویا شهر بدون شورا بهتر اداره می شود. »
وی گفته بود:« ما که اهمیت سرمایه گذاری یک هزار و ۲۰۰ میلیارد تومانی دراین کلانشهر را نمی دانیم برای چه به شورا می آییم؟ همین کارها را کرده ایم که شهر عقب مانده است.»
صحبتهای علوی و حاجی پور در حالی مطرح شده که در دوره های گذشته مدیریت شهری، تفاهم نامه های زیادی با هدف توسعه و پیشرفت رشت با برخی از سرمایه گذاران منعقد شد.
این تفاهم نامه ها عمدتا حول محور ساماندهی تالاب عینک ، رودخانه های گوهررود و زرجوب ، ساخت چندین هتل ، مجموعه های توریستی، تفریحی ، پارک آبی و پروژه های باغ ۴۵۰ هکتاری لاکان یا باغ هنر و طبیعت بودند که به دلیل عدم ثبات مدیریت شهری و نبود تعامل با سرمایه گذاران هیچ وقت به مرحله اجرایی نرسیدند. شاید شاخص ترین و یا آخرین موارد سرمایه گذاری انجام شده در سالهای اخیر دراین شهر، آبنمای بوستان ملت، بازآفرینی برخی از محلات، احیای شهر بازی رشت و ایجاد پارک های محلات و حاشیه رودخانه ها بوده باشد. پروژه هایی که از حیث اشتغالزایی و درآمد زایی چندان در رشت موفق عمل نکردند. هر چند که به دلیل برخی اختلاف نظرها و سوء مدیریت ها بزرگترین آبنمای موزیکال کشور در رشت به خاموشی گرایید و میلیاردها ریال پول و سرمایه و وقت هدر رفت. پروژه ای که می توانست در جذب گردشگران و اشتغالزایی جوانان بسیار موفق عمل کند.
اما همزمان با دور سوم شورای اسلامی شهررشت و مدیریت شهرداری رشت توسط محمد علی ثابت قدم، کتابچه فرصتهای سرمایه گذاری از سوی سازمان تازه تاسیس شهرداری رشت تدوین شد. در این کتابچه با توجه به ظرفیت ها و پتانسیل های بالقوه شهری، بسته سرمایه گذاری و چشم اندازهای توسعه ای پیش روی رشت درسه محور گردشگری و سلامت، باز آفرینی شهری و پروژه های حمل ونقل و زیر بنایی جهت مشارکت سرمایه گذاران ارایه شد. باز آفرینی و احیای تالاب عینک، احداث پردیس پارک آبی، پروژه کانال ۵ ، ۹۰ متری میدان گیل تا لاکان، مجموعه های سلامتی، ورزشی و تفریحی، پارکینگهای طبقاتی و هوشمند، نمایشگاه بین المللی، احداث نیروگاه زباله سوز و ارتقا کارخانه کود عالی، مجموعه اقامتی توریستی، مرکز صنایع دستی و هنرهای بومی و محلی، احیای باغات شهر، پل زندگی، ایستگاه اتوبوس و استندهای تبلیغاتی، تجمیع دکل های مخابراتی، هوشمند سازی رشت، مسیرهای دوچرخه سواری حمل و نقل انبوه بر و احیای بناهای تاریخی و باز آفرینی سراها و کاروانسرها از جمله مهمترین فرصتهای ارایه شده برای سرمایه گذاران دراین بسته است که مقرر شده بود از طریق جلب مشارکتهای عمومی واعتماد سازی محلی، برند سازی و سرمایه گذاری، گامهای مهمی در مسیر توسعه و تحول رشت بردارد.
اما علیرغم شناسایی و دعوت از سرمایه گذاران برای مشارکت در این پروژه ها که در راستای توسعه پایدار و چشم انداز رشت تدوین شده اند همچنان این شهردرانتظار تغییر و پیشرفت باقی مانده است. بطوریکه سالهای زیادی است شهر رشت خواب حضور سرمایه گذاران را می بیند.
تدوین ۴۰ برنامه بلندمدت با چشم انداز ۱۴۱۴
در همین رابطه پیشتر« ناصرحاج محمدی» شهردار رشت عدم همکاری شورای شهر رشت در جذب سرمایه گذاران را برخوردی جناحی و گروهی دانست و گفت: این کاراصلا صحیح نیست و دود آن به چشم مردم می رود. اقدامات برخی در شورا برای اینست که شهردار و تیمش موفق نباشند. با قهر و قهربازی نمی توان کاری انجام داد. برخوردهای درست منجربه سرمایه گذاری سرمایه گذاران در رشت خواهد شد.
حاج محمدی همچنین در نشستی از تدوین ۴۰ برنامه بلندمدت با چشم انداز ۱۴۱۴ خبر داد و گفت : اگر سالانه پنج برنامه اجرا کنیم تا سال ۱۴۰۴ بخش عمده ای از عقب ماندگی رشت جبران می شود. بی تردید اگر چرخ توسعه به حرکت درآید کسی توانایی متوقف کردن آن را ندارد لذا نیازمند اعتماد و همکاری مردم هستیم.
وی تزریق پول از طریق جذب سرمایه گذار را نیروی محرکه موتور توسعه شهر رشت دانست و گفت: نظام برنامه ریزی سلسله مراتب دارد و در گام نخست باید اهداف خرد و کلان را ببینیم و ماموریت رشت را تعریف کنیم.
نبود ساختار و تفویض اختیار مانع حضور سرمایه گذاران
« متین عاشوری » مدیرسابق دفتر سرمایه گذاری شهرداری رشت که تهیه کتابچه فرصتهای سرمایه گذاری رشت در زمان تصدی وی اتفاق افتاد نیز به مرور گفت: سعی کردیم طرح های توجیه پذیر و اقتصادی و همه پروژه های سرمایه گذاری در راستای گردشگری و چشم انداز شهری باشد.
وی همچنین به دغدغه سرمایه گذاران اشاره کرد و گفت: سرمایه گذاران به دنبال تضمین سرمایه گذاری هستند. بنابراین باید خلاهای قانونی را رفع و بروکراسی اداری را به حداقل برسانیم. لذا یکی از کارهای مثبتی که در دفتر سرمایه گذاری شهرداری رشت انجام شد مشخص شدن فرایند سرمایه گذاری از صفر تا صد بود.
عاشوری با بیان اینکه پیش از تدوین این کتابچه، پکیجی از سرمایه گذاری رشت نداشتیم گفت: سرمایه گذاری در شهرهای بزرگ نیازمند پروسه طولانی مدت است. دراین بخش چیزی که در رشت وجود نداشت بخش ساختاری و طولانی شدن پروسه شیوه نامه های سرمایه گذاری بود. درشورای چهارم رشت بود که تفویض اختیارات سرمایه گذاری شهرداری رشت از ۲۰ میلیون تومان به ۸۰۰ میلیون تومان افزایش پیدا کرد. این درحالی صورت گرفته که شهرهای بزرگ کشور مانند شیراز و مشهد درهمان مقطع زمانی تا ۵۰ میلیارد تومان ازتفویض اختیار برخوردار بودند.
برای سرمایه گذار مهم است که وارد چه شهری شود. آیا در این شهر ثبات مدیریتی وجود دارد؟ عدم اعتماد و تفویض اختیارات مالی اندک از جمله چالشهایی بود که خیلی از سرمایه گذاران در سالهای گذشته رغبتی برای آمدن به رشت نداشتند.
عاشوری فقدان ساختار و تفویض اختیار برای اجرای فراخوان سرمایه گذاری از سوی شهرداری را بزرگترین مشکل سرمایه گذاری در رشت دانست و گفت: این موضوع در همکاری با سرمایه گذار خیلی مهم است. اکثر پروژه های بزرگ با وجود حضور و استقبال سرمایه گذار به نتیجه نرسیدند اما همزمان برخی از پروژه های نگه داشت شهری و تعدادی پروژه کوچک مانند پارک های محلات و زمین های ورزشی در محلات کم بضاعت از جمله پروژه هایی بودند که بعد از افزایش اختیارات شهرداری در رشت اجرایی شدند.
عاشوری به پروژه های پارک آبی و شهربازی ، ژ۵ ، تراموا رشت اشاره کرد که ازجمله قراردادهای منعقد شده در دوران وی بودند که بنا به دلایلی و اختلاف با سرمایه گذار پروسه طولانی مدتی را تا اجرایی شدن طی کردند. وی تبدیل دفتر سرمایه گذاری شهرداری به سازمان را ازجمله اقدامات مهمی عنوان کرد که می تواند منجر به حضور بیشتر و سهل تر سرمایه گذاران در رشت باشد.
این مدیر سابق شهرداری یکی از مهمترین دلایل فرار سرمایه گذاران را عدم ثبات مدیریتی در شهرداری رشت دانست و افزود: برای سرمایه گذار مهم است که وارد چه شهری شود. آیا در این شهر ثبات مدیریتی وجود دارد؟ عدم اعتماد و تفویض اختیارات مالی اندک از جمله چالشهایی بود که خیلی از سرمایه گذاران در سالهای گذشته رغبتی برای آمدن به رشت نداشتند. در حالیکه رشت برای اینکار خیلی بکر است و فرصتهای بالقوه زیادی دارد. در این باره شورای شهر میتواند نقش مهمی در جلب اعتماد سرمایه گذاران ایفا کند.
مدیریت بدون پول سیاست جدید شهردار رشت
« احمد رمضانپور نرگسی» رییس کمیسیون توسعه و عمران شورای شهر رشت نیز با بیان اینکه از چگونگی و نوع سرمایه گذاری در دوره های گذشته شورای شهر مطلع نیست گفت: آنچه که باید از سرمایه گذاری دوره های قبل در شهر قابل لمس و مشاهد باشد متاسفانه چیزی دیده نمی شود.
وی افزود: فقط دو پروژه برج گلسار و مجتمع زیتون از جمله پروژه های مشارکتی شهرداری رشت بودند که در نهایت شهرداری برخلاف مصوبه شورا که فروش این پروژه ها می بایست صرف بازگشایی و تعریض خیابانها می شد، خرج هزینه های جاری و حقوق پرسنل شد.
وی با اشاره به اجرای پروژه های خوب و ماندگاردر دوره ثابت قدم در رشت گفت: پیاده راه علم الهدی، بازآفرینی خواهر امام و سلیمانداراب از جمله پروژه های سرمایه گذاری خوبی بود که درآن دوره انجام شد. ساخت پل های روز گذر و زیر گذر نیز از جمله دستاوردهای شورای سوم رشت بود.
وی با تاکید به اینکه در زمان شروع به کار شورای پنجم با تزلزل مدیریتی در رشت مواجه بودیم گفت: وقتی به شورا ورود کردیم شهرداری بیش از ۸۰۰ میلیارد تومان بدهی داشت که موجب ناامیدی پرسنل و مدیران شهرداری شده بود. وقتی شهردار جدید نیز به این شهر ورود کرد بدهی این نهاد به ۱۰۰۰ میلیارد تومان رسیده بود و شهردار نیز در همان ابتدا با معضل پسماند سراوان و تصفیه خانه مواجه شد. همه این مسایل مانعی در برابر سرمایه گذاریهای جدید در رشت شد.
رییس کمیسیون توسعه و عمران شورای شهر به سیاست جدید مدیریت بدون پول در شهر رشت اشاره کرد و گفت: یک سری پروژه هایی در رشت پیش بینی شده که نیاز نیست از محل منابع داخلی شهرداری اجرایی شوند و می توانیم از بخش خصوصی و سرمایه گذاری برای اجرایی شدن آنها بهره ببریم . بازگشایی مسیر بلوار کوچکی به معلم، پروژه ژ ۵ ، پروژه بلوار امام علی از دیلمان تا جاده انزلی و پروژه رینگ ۹۰ متری ازمسکن مهر تا میدان گیل و احمد گوراب از جمله این پروژههایی هستند که می توانیم از طریق سرمایه گذار و به روش مدیریت بدون پول شهرداری عملیاتی کنیم. در حال حاضر نیز به دنبال رفع معارضات و مشکلات پیش روی آنها هستیم و از چند شرکت کلان و بزرگ گیلان خواستیم با تشکیل کنسرسیومی به صورت مشاع این پروژه ها را اجرایی کنند.
مهم است که اعضای شورای شهر تفکرات سیاسی و جناحی خود را در کار اجرایی و عمرانی وارد نکنند و معتقدم با هر تفکری که در شورا حضور داریم ، سرمایه گذاری باید نقطه اشتراک ما باشد.
وی پروژه های پارک آبی و تفکیک زباله از مبدا را مهمترین پروژه های در دست اقدام مدیریت شهری رشت عنوان کرد و گفت: شورای شهر انجام این پروژه ها را به صورت فراخوان مصوب کرده است. این موارد از پروژه های مهم زیر ساختی و گردشگری و خدمات رفاهی هستند که به یقین از پروژه های بزرگ کشور بوده و با عملیاتی شدن آن در رشت شاهد اشتغالزایی و توسعه در بخش زیر ساختی خواهیم بود.
این عضو شورا به اشاره به اینکه دنیا به دنبال مدیریت بدون پول و استفاده ازمنابع سرمایه گذاران است ادامه داد: طبق قانون می توانیم از این ابزار، لکه های مسکونی و تجاری را در مسیر پروژه ها تعریف کنیم و با اعطای امتیازاتی به سرمایه گذاران آنها را به سرمایه گذاری در رشت ترغیب کنیم. شهرهای دیگر کشور با این نگاه رشد کردند. ما نیز آمادگی داریم در کمیسیون ماده ۵ مغایرتها و معارضات را برطرف کنیم.
وی تاکید کرد: تقابل اعضای شورای شهر با شهرداران در دوره های مختلف بروی میزان سرمایه گذاریها دراین شهر اثر گذار بوده است . از این رو مهم است که اعضای شورای شهر تفکرات سیاسی و جناحی خود را در کار اجرایی و عمرانی وارد نکنند و معتقدم با هر تفکری که در شورا حضور داریم ، سرمایه گذاری باید نقطه اشتراک ما باشد و این نیاز به همدلی همه اعضای شورا دارد.