گرتا تونبرگ نوجوان ۱۶ ساله سوئدی هفته گذشته برای شرکت در اجلاس اقلیم سازمان ملل متحد در نیویورک، بنا به پیشنهاد تیم مالیزیای ۲ تصمیم گرفت فاصله ۵۵۰۰ کیلومتری بین پلیموث در جنوب غربی انگلیس تا نیویورک را با یک کشتی ۱۸ متری در تلاطم اقیانوس اطلس طی کند. سفری مخاطره آمیز و پرهزینه که کمتر دریانوردی با چنین ریسکی تاکنون دل به دریا زده است.
گرتا در چهارمین روز از این سفر در صفحه اجتماعی خود نوشت:”خوردن و خوابیدن خوب آنهم بدون کوچکترین بیماری دریایی؛ همچنین زندگی در مالیزیا ۲ مانند کمپینگ روی صندلی چرخدار است!”
سرنشینان این کشتی سوانته تونبرگ (پدر گرتا)، بوریس هرمان (کشتیران مجرب و ورزشکار آلمانی که تاکنون سه بار دور دنیا را دریانوردی کرده)، پیرکاسیراگی (کمک کشتیران و پسر کارولین فون هانوفر، شاهزاده موناکو و موسس تیم مالزیا ۲) و ناتان گروسمان (تصویربرداری که در طی این سفر؛ وقایع این سفر دریایی پرماجرا را مستندسازی میکند) حضور دارند.
آن چه مهم است هدف گرتا از این سفر است، هر چند که او امیدی به تغییر سیاست ها در دونالد ترامپ ندارد. او اخیرا به دیلی تلگراف گفته است: ” ما پنجره ای داریم که به سرعت در حال بسته شدن است، میلیونها جوان صدای خود را بلند کرده اند تا رهبران جهان را درباره بحران آب، هوا و محیط زیست بیدار کنند و نشست نیویورک و سانتیاگوی شیلی نشان خواهد داد که آیا آنها گوش کرده اند! … آینده ما در خطر است!
در این سفر دریایی کشتی مالزیا ۲ از این حیث حائز اهمیت است که از سوخت فسیلی استفاده نمیکند، دارای پنل خورشیدی، توربینهای زیر آبی و ملخ در بخش پاشنه کشتی است، هر چند که از یک موتور دیزلی برای موارد اضطراری برخوردار است.
سفر با این کشتی دشوار است زیرا که اسباب راحتی ندارد. روز گذشته یک عضوی از مالیزیایی ۲ گفته است «در کشتی نه دوش هست و نه توالت. کسی که مجبور به استفاده از مستراح باشد به روی عرشه می‌رود و بقیه افراد را به درون کشتی می‌فرستد تا بتواند از یک سطل به عنوان توالت استفاده کند. سپس مواد دفع شده به یک کیسه بازیافت‌‌پذیر منتقل و به داخل دریا پرتاب میشود.»
آن چه مهم است هدف گرتا از این سفر است، هر چند که او امیدی به تغییر سیاست ها در دونالد ترامپ ندارد. او اخیرا به دیلی تلگراف گفته است: ” ما پنجره ای داریم که به سرعت در حال بسته شدن است، میلیونها جوان صدای خود را بلند کرده اند تا رهبران جهان را درباره بحران آب، هوا و محیط زیست بیدارکنند و نشست نیویورک و سانتیاگوی شیلی نشان خواهد داد که آیا آنها گوش کرده اند! … آینده ما در خطر است!”
گرتا تونبرگ (Greta Thunberg)کنشگر نوجوان سوئدی پیش از آغاز اعتصاب‌ها و راهپیمایی‌های محافظت از محیط زیست جهان در جایی گفته بود: “چرا باید برای آیندهای آموزش ببینیم که شاید هیچگاه وجود نداشته باشد؟”
مادر او خواننده، پدرش بازیگر و پدر بزرگ او هم در دنیای هنر هم بازیگری و هم کارگردانی میکند. خانواده او زندگی متوسطی دارند؛ آنان که اندک آشنایی با صلح سبز و فعالیت های محیط زیستی داشتند، همراهی خوبی با فرزندانشان در این مسیر داشته اند.
او گیاهخوار از نوع وگان است و جامعه پزشکی سوئد تشخیص دادهاند که مبتلا به اختلال اسپرگر، وسواس فکری شدید (OCD) و سکوت اختیاری است!!!
او به رغم مخالف خانواده، مدرسه را رها کرده و از زمان شروع اعتصاب ها گسترده بعنوان فعال محیطزیست مشغول شده است. هر جمعه سخنرانی دارد و کلی عکس از راهپیمایی دانش آموزان در کشورهای مختلف در صفحات اجتماعی خود منتشر می کند، یک انجمن فعال حقوق بشر و محیط زیست راه اندازی کرده، خانواده اش را مجبور کرده وگان باشند و برای تفریح پرواز نکنند …
گرتا نابغه ای در ایجاد تجمیع:
گرتا تونبرگ یک دختر پانزده ساله اهل کشور سوئد به این نتیجه رسیده که اوضاع محیط زیست جهان بحرانی است. پس تصمیم خود را گرفت، در ماه آگوست سال ۲۰۱۸ میلادی کلاسهای مدرسه را رها کرد، یک پلاکارد برداشت و رویش نوشت:(Skolstrejk för klimatet) یعنی اعتصاب مدرسه برای تغییرات آب و هوایی و رفت و نشست جلوی پارلمان سوئد تا سیاستمداران را به کنشگری بیشتر برای مقابله با تغییرات آب و هوایی دعوت کند.
اما به مدد شبکه های اجتماعی آزاد، او تنها نماند. به زودی جمع کثیری از همکلاسیهای او و بعدها همسن و سالانش از شهرها و کشورهای دیگر به او پیوستند تا صدای نسل خودشان باشند. نسلی که دلیلی برای عدم مقابله با تغییرات آب و هوایی را نمی پذیرد و در آینده ای نه چندان دور شهروند تصمیم گیر جامعه دموکراسی است.
موضوعی که باعث شد تا یکسال بعد صدها هزار دانش‌آموز اروپایی را با خود همراه کند. او مبتکر جنبش “جمعه‌ها برای آینده” در ماه‌های اخیر باعث شد تا جوانان و نوجوانان دست از درس و مشق بکشند و تظاهرات گسترده راه اندازی کنند. در پی دعوت گرتا، ابتدا دانشآموزان دبیرستان‌های بلژیک از نخستین روزهای آغازین سال جاری میلادی، در خیابان‌های بروکسل، پایتخت این کشور تجمع کرده و تقریبا هر هفته به راهپیمایی خود ادامه دادند. جنبش “جوانان برای اقلیم” نیز در همین کشور پایه‌گذاری شد. دانشآموزان در سوئد، فرانسه، برزیل، آلمان، بریتانیا، کره جنوبی، آمریکا، استرالیا، هند و بیش از صد کشور دیگر به شکل گسترده و فعال در این تظاهرات شرکت کردند و او توانست تعدادی تشکل دانش‌آموزی را در اروپا، ژاپن و ایالات متحده سازماندهی کند.
گرتا در چندین راهپیمایی در شهرهای مختلف اروپایی شرکت کرد؛ یکی از بزرگترین راهپیمایی‌ها دانش آموزان در حمایت از محیط زیست در تاریخ ۱۵ مارس ۲۰۱۹ انجام شد که حضور یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر در این راهپیمایی‌ها در سراسر دنیا تخمین زده میشود و این آغاز صفحه ای جدید از حضور گرتا و هم سالانش در جنبش محیط زیستی جهان بود و او را تبدیل به چهره معروف رسانه های جهان کرد و سفرهایش نیز آغاز شد.
گرتا در سخنرانی خود در شامگاه یکشنبه ۲۱ آوریل ۲۰۱۸ درلندن با انتقاد شدید از سیاستمداران در مبارزه با تغییرات اقلیمی تاکید کرد که “سال‌های سال سیاستمداران هیچ کاری برای بحران اقلیمی و پیامدهای محیطزیستی آن انجام نداده‌اند. اما ما مطمئن هستیم که این روش دیگر بیش از این ادامه نخواهد داشت.
گرتا تونبرگ روز سه‌شنبه ۱۶ فوریه (۲۷ فروردین) با حضور در پارلمان اروپا در شهر استراسبورگ فرانسه، خواستار اقدام فوری برای بحران آب و هوایی شد.
او مقابل خبرنگاران و قانونگذاران اتحادیه اروپا گفت: “تمام جهان با اندوه و ناامیدی شاهد آتش سوزی کلیسای نوتردام پاریس بود. اما نوتردام بازسازی خواهد شد؛ امیدوارم که پایه‌های محکمی داشته باشد و این بازسازی ممکن شود و امیدوارم که ما هم پایه‌های محکمی داشته باشیم؛ اگرچه مطمئن نیستم… می‌خواهم شما را بترسانم، می‌خواهم شما به گونه‌ای عمل کنید که گویا خانه‌تان در آتش می‌سوزد. سیاستمداران زیادی به من گفتند که ترساندن کار خوبی نیست و من نیز موافقم. اما هنگامی که خانه‌تان آتش می‌گیرد، تلاش خواهید کرد که از فرو ریختن آن جلوگیری کنید. بنابراین بهتر است کمی بترسید. … من نمی‌توانم در انتخابات پارلمان اروپا شرکت کنم اما مهم است کسانی که می‌توانند رای دهند اینکار را انجام دهند تا بتوانند از طرف افرادی مانند من سخن بگویند.”
گرتا در پاسخ به سوالی درباره پیامش به جوانان اروپایی گفت: “به جوانان اروپایی که به مقابله با تغییرات آب و هوایی برخاسته‌اند میگویم شما باید کار خود را ادامه دهید چرا که در مسیر درستی هستید. باید به خود افتخار کنید.”
خبرنگاری از گرتا پرسید که جوانان غیر از تظاهرات چه اقدام دیگری می‌توانند انجام دهند، او پاسخ داد: “می‌توانند به افراد صاحب قدرت و افراد نسل قدیمی فشار وارد کنند چرا که این‌ها افرادی هستند که تاثیرگذاری بالایی دارند. آنان می بایست برخی از عادت‌های شخصی خود را نیز اصلاح کنند.”
یکی از نخستین سفرهای او به داووس سوئیس در ژانویه ۲۰۱۹ میلادی بود جایی که مقامات ارشد دولت‌ها و تاثیرگذارترین افراد جهان برای شرکت در مجمع جهانی اقتصاد در آن جمع شده بودند.
گرتا از کشورش سوئد با قطار به داووس در سوئیس آمد چرا که معتقد است، قطار کمتر از هواپیما هوا را آلوده میکند و او می‌خواهد سهم خود را در حفاظت از زمین ادا کند.
گرتا پس از ورودش به داووس به خبرنگاران گفت: “این یک رویداد بسیار مهم است؛ جایی که قدرتمندترین افراد جهان در آن حضور دارند. من قصد دارم به آنجا بروم و توجه آنها را به مساله تغییرات آب و هوایی جلب کنم.”
او برای یک دیدار عمومی با پاپ فرانسیس به رم رفت و سپس از رم با قطار راهی لندن شد. گرتا در تظاهرات لندن شرکت کرد و صدها تظاهرکننده فریاد می‌زدند: ما عاشق تو هستیم!
گرتا در سخنرانی خود در شامگاه یکشنبه ۲۱ آوریل ۲۰۱۸ درلندن با انتقاد شدید از سیاستمداران در مبارزه با تغییرات اقلیمی تاکید کرد که “سال‌های سال سیاستمداران هیچ کاری برای بحران اقلیمی و پیامدهای محیط زیستی آن انجام نداده‌اند. اما ما مطمئن هستیم که این روش دیگر بیش از این ادامه نخواهد داشت. امروز بشریت بر سر یک دوراهی قرار گرفته است. ما هرگز از پا نمی‌نشینیم. برای این سیاره و برای خودمان، آینده‌مان و آینده فرزندان و نوه‌هایمان دست از مبارزه بر نخواهیم داشت.”
گرتا به عنوان سخنران به اجلاس سازمان ملل در مورد تغییرات آب و هوایی در لهستان دعوت شد و در آنجا نیز تاکید کرد: “چرا باید به چیزهای بیهوده مشغول شویم در حالی که حقایق بزرگتر را اصلا جدی نمیگیریم. چرا ما باید برای آیندهای آموزش ببینیم که ممکن است اصلا وجود نداشته باشد؟
برای ۲۵ سال شمار زیادی از مردم به کنفرانس های سازمان ملل متحد آمدند تا رهبران جهان را متقاعد کنند که برای جلوگیری از تغییرات آب و هوایی کاری بکنند، اما همچنان انتشار گازهای گلخانهای رو به افزایش است. من به رهبران جهان برای مراقبت از آینده خودمان التماس نمیکنم، بلکه به آنها میگویم تغییرات در راه اند، چه آنها بخواهند و چه نخواهند.”
در حالی که سیاست مداری مثل ترامپ میگوید بعید میدانم تغییرات آب و هوایی منشاء انسانی داشته باشند و با آمدن برف منکر گرم شدن زمین میشود و میشود الهام بخش همهی گروههای افراطی از برزیل تا ایران، دانشآموزان که میدانند آینده وقتی فرا برسد هیچ کدام از این مغزهای پوسیده نیستند تا به آنها جواب بدهند، خودشان آستینهایشان را بالا زدهاند و وارد میدان عمل شدهاند.”
گرتا تونبرگ شامگاه شنبه، ۳۰ مارس (۱۰ فروردین) در مراسم اهدای جوایز “دوربین طلایی” در برلین سخنرانی گیرا درباره نجات کره زمین و آسیب‌هایی که به محیط زیست زده شده ایراد کرد: “ما در حال حاضر در نقطه حساسی از تاریخ به سر می‌بریم.”
گرتا از چهره‌های هنری و اجتماعی شناخته شده، خواست تا از جنبش حفاظت از محیط زیست حمایت کنند، چون آنها می‌توانند بر میلیاردها نفر در سراسر جهان تاثیر بگذارند.
در مراسم برلین، میشائیل هربیگ، هنرپیشه آلمانی، در نطقی در ستایش از تونبرگ گفت که “تونبرگ “پدیده‌ای واقعی” است که همه را از خواب غفلت بیدار میکند. کسی نمی‌تواند با ایجاد ترس یا ابراز نفرت او را از رسیدن به هدفی که دارد، باز دارد.”
گرتا جایزه ویژه حفاظت از محیطزیست “دوربین طلایی” را دریافت و آن را به مردان و زنانی اهدا کرد که از جنگل هامباخ در ایالت نوردراین وستفالن آلمان حفاظت می‌کنند و خواستار استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر هستند. او همچنین در مصاحبه با خبرنگاران گفت که جنبش حفاظت از محیط زیست در میان جوانان آلمان بسیار قدرتمند است و این جوانان “قهرمانان واقعی” هستند.
حدود یکسال پس از آغاز جنبش، مجله تایم با عکسی از گرتا تونبرگ روی جلد خود، او را رهبر نسل بعدی خواند که مصممانه در برابر مخاطرات آینده زیست محیطی ایستاده است. کمی بعدتر البته گرتا نامزد دریافت جایزه نوبل صلح را نیز بدست آورد.
