طرح «خانه تکانی کاغذی» با هدف جمع‌آوری کاغذهای باطله و فروش آن‌ها در شهرستان رشت آغاز می‌شود. این طرح که در تالش با استقبال همراه شد اکنون با اعلام فرماندار قرار است در رشت اجرایی شود. با این حال برخی نهادهای مرتبط مانند سازمان اسناد این اقدام سازمانی را موازی کاری وخلاف رویه‌های موجود می‌دانند. زیرا متولی امحا هر گونه کاغذ از ادارات دولتی، نهاد اسناد و کتابخانه ملی است و لازم است در این زمینه هماهنگی قرار گیرد.
با این حال سازمان‌های مردم نهاد گیلان که سابقه جمع‌آوری زباله کاغذی را در چند سال اخیر داشته‌اند بهتر می‌دانند این اقدام به فعالان و سمن‌های مرتبط داده شود تا طبق برنامه‌ای که در چند سال اخیر دنبال کرده‌اند در گیلان نیز با انجام آن اقدامات بهینه برای جامعه هدف انجام دهند.
در شورای آموزش و پرورش بررسی می‌شود
علی فتح‌اللهی فرماندار رشت در رابطه با این طرح به مرور گفت: ابتدا این طرح با همکاری سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس در تالش آغاز و منجر به ساخت دو مدرسه تک کلاسه و یک مدرسه دو کلاسه در تالش شد. در این طرح، کاغذهای باطله‌ای که در مدارس، ادارات و نهادها تولید می‌شود جمع‌آوری کرد و پس از تفکیک و فروش، درآمد حاصل صرف ساخت مدرسه شد.
او درباره اجرا کردن این طرح در شهر رشت گفت: با مشاهده چنین نتایجی در این طرح، تصمیم بر آن شد که در شهرستان رشت نیز این طرح اجرایی شود. طرح خانه تکانی کاغذی در شورای آموزش و پرورش نیز مطرح شد و با توجه به این که در رشت امکان ساخت مدارس یک یا دو کلاسه وجود ندارد، این طرح در رشت به صورت تهیه وسایل و نیازهای آموزشی و یا به صورت نوسازی مدارس مانند خرید میز و صندلی اجرا می‌شود.
فتح‌اللهی با بیان این که طرح خانه تکانی کاغذی در مرحله تصویب در شورای آموزش و پرورش است اظهار کرد: در بخش اجرایی، یک هیات مدیره پنج نفره شکل گرفته و تصمیمات مربوط به شرایط جمع‌آوری و هزینه‌های مربوط به این طرح در این شورا بررسی می‌شود. این شورا شامل مدیران نواحی یک و دو رشت، نماینده اولیا، نماینده معلمان و مدیران به ریاست فرماندار شهرستان است و در این شورا معاون سیاسی فرماندار نیز حضور دارد.
او درباره شرایط پیش‌روی طرح افزود: این طرح اکنون با شورای شهر و شهرداری مرتبط نیست اما حتما در آینده با چنین نهاد‌هایی در ارتباط خواهیم بود. همینطور جزییات این طرح انجام شده و پیش از سال نو این طرح اجرایی می‌شود. از میان ادارات با برخی بانک‌ها صحبت‌هایی شده و به خوبی پذیرای این طرح بودند.
توکلی، روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی در گیلان: از مراحل این طرح هیچ اطلاعاتی در دست سازمان نیست و فرمانداری هنوز هیچ رایزنی با ما نکرده است این در صورتی که طبق قانون هرگونه امحا کاغذ باید با مجوز سازمان اسناد و کتابخانه ملی صورت بگیرد.
وی در پایان صحبت‌هایش افزود: هنوز در رابطه با نیازهای این طرح و نیروهای انسانی آن تصمیم‌گیری نشده که پس از تصمیم به اجرایی شدن به این سوالات پاسخ داده خواهد شد.
بی اطلاعی سازمان اسناد از طرح فرمانداری
در سوی دیگر ماجرا سازمان اسناد و کتابخانه ملی استان گیلان قرار دارد. این سازمان اصلی‌ترین وظیفه‌اش جمع‌آوری نامه‌های باطله ادارات و سازمان‌ها سراسر استان است و چندین سال است در این راستا فعالیت می‌کند.
توکلی روابط عمومی این سازمان درباره این خبر به مرور گفت: از مراحل این طرح هیچ اطلاعاتی در دست سازمان نیست و فرمانداری هنوز هیچ رایزنی با ما نکرده است این در صورتی که طبق قانون هرگونه امحا کاغذ باید با مجوز سازمان اسناد و کتابخانه ملی صورت بگیرد.
او در رابطه با همکاری سایر ادارات با این سازمان گفت: یکی از سازمان‌هایی که به خوبی با ما همکاری دارد سازمان آموزش و پرورش است و همه ادارات قزوین و زنجان نیز با ما همکاری می‌کنند زیرا هدف این سازمان همین امر است.
فعال محیط زیست: بهتر است مسئولین به انجام وظایف بر زمین مانده خود پرداخته و چنین فعالیت‌هایی را به سازمان‌های مردم نهاد بسپارند و ادارات و نهادهای دولتی و عمومی را تشویق به همکاری با این سمن‌ها کرده و مطابق وظایف خود بر عملکرد آن‌ها نظارت کنند که شاید نظر فرماندار رشت نیز همین باشد.
توکلی از طرح فرمانداری اظهار بی‌اطلاعی کرد و افزود: فرمانداری تنها در صورتی می‌تواند از سازمان اسناد مستقل عمل کند که کاغذهای باطله‌ای را که ارتباطی با اسناد، نامه‌ها و مدارک سازمان‌ها نداشته باشد و تنها کاغذهایی مانند چک‌نویس باشد را دریافت و به فروش برساند.
مسئولین به وظایف روی زمین مانده خودشان برسند
در دهه اخیر شاهد رشد کمپین‌های مردم نهاد بودیم. سال گذشته بود که مریم بخشی، مدیر کل اداره ورزش و جوانان استان خبر از فعالیت ۱۱۱ سازمان مردم نهاد در استان داد. با توجه به این که چنین سازمان‌هایی توانسته‌اند عملکرد خوبی در فعالیت‌های محیط زیستی از خودشان نشان دهند باید دید ورود فرمانداری به این حوزه، این سازمان‌ها را با چه چالش‌هایی روبه‌رو می‌کند.
محمد کهنسال، فعال محیط زیست در رابطه با اجرای این طرح از سوی فرمانداری شهرستان رشت گفت: از آنجا که متولیان امر تا کنون موفق به ایجاد یک سیستم جامع مدیریت پسماند نشده و بحث تفکیک زباله‌های قابل بازیافت هم به نتیجه نرسیده است، باید از هر حرکتی که منجر به تفکیک و افزایش درصد بازیافت پسماند شود استقبال کرد.
او افزود: اما بهتر است مسئولین به انجام وظایف بر زمین مانده خود پرداخته و چنین فعالیت‌هایی را به سازمان‌های مردم نهاد بسپارند و ادارات و نهادهای دولتی و عمومی را تشویق به همکاری با این سمن‌ها کرده و مطابق وظایف خود بر عملکرد آن‌ها نظارت کنند که شاید نظر فرماندار رشت نیز همین باشد.
کهنسال صحبت‌هایش را با ارائه یک مثال از موفقیت‌های سازمان‌های مردم نهاد ادامه داد: به عنوان نمونه در بندر انزلی پویشی به نام تفکیک کاغذ و تشکیل کتابخانه با عنوان مخفف “تک و تک” به همت یکی از کنشگران محیط زیستی به نام خانم غله زاری که از اعضای موثر انجمن طرفداران توسعه بندرانزلی هستند پایه گذاری شد که علاوه بر کمیسیون‌های محیط زیست و فرهنگی انجمن افراد و گروه های مختلفی در سطح شهر با ایشان همراهی می‌کنند که از جمله می‌توان به تعدادی از فعالان دوچرخه سواری و برخی مدارس اشاره کرد. ماحصل کار این پویش تا کنون چندین کتابخانه کوچک، برگزاری مسابقه داستان نویسی، آموزش موضوعات محیط زیستی به دانش آموزان، هدیه کردن کاغذ به مدارس و کمک به پویش های مقابله با آتش سوزی جنگلها بوده و به زودی کتابخانه ای بزرگ و دائمی با محوریت کتب مربوط به گیلان و با عنوان “مرکز انزلی پژوهی زنده یاد طویلی” با کمک درآمدهای حاصل از این پویش در انزلی راه اندازی خواهد شد.
