هر سال، در گوشهوکنار جهان، روز جهانی کودک بهعنوان یادآوری ارزشمند از حقوق، نیازها و آیندهی کودکان گرامیداشته میشود. اما در سالهای اخیر، یکی از مهمترین موضوعاتی که در کنار حقوق کودکان مطرح شده، محیط زیست است؛ چراکه آیندهی کودکان بهطور مستقیم با سلامت زمین، آب، هوا و طبیعت گره خورده است.
زمین خانهی مشترک همهی ماست و کودکان، ساکنان فردای این خانهاند. اگر امروز زمین آلوده، منابع طبیعی رو به پایان و جنگلها در معرض نابودی باشند، در واقع آیندهی کودکان را از آنها گرفتهایم. از همینرو، پیوند روز جهانی کودک با موضوع محیطزیست، به ما یادآوری میکند که حفاظت از محیط زیست، مهمترین سرمایهگذاری برای آیندهی کودکان است.
کودکان بیش از هر قشر دیگری در برابر بحرانهای محیطزیستی آسیبپذیرند. آلودگی هوا، گرمایش جهانی، کمبود آب و تغییرات اقلیمی نهتنها بر سلامت جسمی آنها تأثیر میگذارد، بلکه رشد ذهنی و روانیشان را نیز تهدید میکند.
کودکانی که در محیطهای آلوده رشد میکنند، با خطرات بیشتری مانند بیماریهای تنفسی، کمبود مواد غذایی سالم و حتی مشکلات یادگیری روبهرو هستند.
از سوی دیگر، کودکی بهترین زمان برای آموزش و پرورش حس مسؤولیت نسبت به طبیعت است. اگر کودکان از همان سالهای ابتدایی زندگی یاد بگیرند که درختان را دوست بدارند، زبالهها را تفکیک کنند، از مصرف بیرویهی آب و انرژی بپرهیزند و به حیوانات احترام بگذارند، در آینده شهروندانی آگاه و دوستدار زمین خواهند شد. این آموزشها میتواند از خانه، مدرسه و حتی رسانهها آغاز شود.
والدین و معلمان نقش مهمی در این مسیر دارند. قدم زدن در طبیعت، کاشتن یک نهال، یا حتی تماشای مستندهای محیطزیستی با کودکان میتواند علاقهی آنها را به حفظ زمین تقویت کند. کودکان با ذهنی خلاق و قلبی مهربان، میتوانند به ما یادآوری کنند که زمین تنها برای مصرف و بهرهبرداری نیست، بلکه موجودی زنده و نیازمند مراقبت است.
به بهانهی این روز از خود بپرسیم: چه جهانی برای فرزندانمان باقی میگذاریم؟ اگر بخواهیم کودکان آیندهای شاد، سالم و امن داشته باشند، باید امروز برای حفاظت از محیط زیست اقدام کنیم. کاهش مصرف پلاستیک، حمایت از انرژیهای پاک، حفظ منابع آب و کاشت درختان، اقداماتی کوچک اما مؤثر هستند که میتوانند دنیای فردا را زیباتر کنند.
در نهایت، روز جهانی کودک فرصتی است تا به یاد بیاوریم، عشق به کودک یعنی عشق به زمین. زیرا زمین، همان گهوارهی بزرگ همهی کودکان جهان است. با محافظت از آن، نهتنها طبیعت را نجات میدهیم، بلکه آیندهای روشنتر، سالمتر و انسانیتر برای نسلهای بعدی میسازیم.