یادداشت ویژه

جَرِد دایموند پژوهشگر و نویسنده آمریکایی تالیفات مهمی در مورد وضعیت جوامع مختلف از ابتدا تاکنون دارد که چند کتاب از ایشان به فارسی ترجمه شده است. وی در طرح مساله کتاب آشوب خود، حدود یک فصل را به تشریح دقیق واژه بحران می‌­پردازد و برای تمییز دقیق کلمه بحران از اطلاق کردن هر شرایط سختی به بحران پرهیز می‌­کند. چون احتمالا باعث تلطیفِ مشخصاتِ بحران واقعی خواهد شد و بحران را به هرگونه دشواری در هر سطحی تنزل نمی‌­دهد. در ادامه بحران را به بحران­‌های فردی و ملی تقسیم‌­بندی می­‌کند و تلاش دارد ابتدا هر بحرانی را از دیدگاه فردی مورد…

حالا در آستانه پنجاه‌سالگی، باغ محتشم برای من بیشتر به انباشت خاطره می‌ماند تا باغی که فقط در آن دار و درخت و سرسبزی باشد. خدا رحمت کند استاد کریم کوچک‌زاد را که تاریخ زنده رشت بود. می‌گفت در روز بازگشایی رسمی این پارک در تابستان سال ۱۳۴۰، حدود هزار نفر از میهمانان به‌صرف بستنی فاسد پذیرایی شدند و از بیمارستان‌ سر درآوردند. هم‌ او بود که سقوط ساواک رشت در بهمن ماه سال ۵۷ را برایم با آب‌و‌تاب واگویه کرد. اتفاقاتی که کام باغ محتشم با آن تلخ شد، جزئیاتش را نمی‌گویم تا اوقات خوانندگان محترم مکدر نشود. به‌خاطر…

ناصر مسعودی مرد صدا‌ مخملی گیلان در سال 1314 خورشیدی دیده به جهان گشود. او قدیمی‌ترین خواننده اشعار زبان گیلکی بود که آثاری چون: گل پامچال، بنفشه‌گول، کوراشیم، موسیقی تیتراژ سریال میرزا‌ کوچک‌ جنگلی و ...از وی منتشر شد. بعد از انقلاب اسلامی ایران، سال‌ها انتشار آثار او ممنوع بود و این ممنوعیت به ده سال به طول انجامید. به گفته ایشان: «من ممنوع‌الصدا نبود‌م، از من خواسته بودند تا سرود بخوانم که گفتم اگر تا الان در آثار من، نشانی از سرود می‌بینید، حتما این‌کار را خواهم کرد.» همین موضوع کافی بود تا…

اگر الان نشسته‌اید در طبقه‌ی چهلم برج‌تان که بر جنازه‌ی باغی قد کشیده و افسوس خاطرات دیروزتان در بوستان را می‌خورید، اگر دست‌تان به خون درختی آلوده شده و از آلودگی هوای این شهر دم می‌زنید، اگر با امضای کاغذی شریک جرم سوزاندن باغ‌های شهرتان بوده‌اید؛ ولی اگر طبیعت پُلی بشود خوب بلدید از رویش رد شوید، اگر جزو نسلی هستید که حتی در خاطر‌ت‌شان هم باغ و بوستان، محلی از اِعراب ندارد و الان متوجه منظور من نمی‌شوید که دقیقا از چه حرف می‌زنم، اگر هر بار به شهرهای آن‌ور آب سفر می‌کنید، دل‌تان می‎رود که این‌ها چقدر همه‌چیزشان سبز است و…

نقل است؛ خیلی وقت پیش، زمانی که مستبد کم بود و یک لقمه نانِ رعیتی پیدا می‌شد و طول و عرض اراضی منابع‌طبیعی و ملی و کشاورزی گیلان، دایما در حال آب رفتن و اشغال توسط بیگانگان نبود؛ جماعتی مشروطه دوست و اما پیگیر و دلسوز، یک‌سال آزگار منتظرِ نطقِ نماینده‌شان در روزنامه مجلس بودند و آخرش هیچ. تا جایی‌که آن‌هایی که آتش‌شان تند بود سر یک پرس چلوکباب، هر هفته شرط می‌بستند که این هفته حتما وکیل‌شان نطق خواهد کرد. شش ماه آزگار گذشت و هر هفته شرط را می‌باختند و به گواهی نزدیک بود مانند رعیت‌هایِ لشت‌نشایی برای نانِ تمام روز خود…

در روزگاری که هنر بیش از همیشه به تکیه‌گاه‌های اصیل خود نیازمند است، از دست رفتن چهره‌های ریشه‌دار، زخمی است که دیر التیام می‌یاید. این رفتن‌ها خلایی بزرگ در حافظه‌ی فرهنگی هر سرزمین است. خلایی که جای آن را هیچ صدا و نام تازه‌ای پر نخواهد کرد. خاموشی ناصر مسعودی از همین جنس است؛ خاموشی صدایی که برای چندین نسل، معنای موسیقی گیلان بود. ناصر مسعودی، متولد ۱۳۱۴ خورشیدی در محله‌ی صیقلان رشت، از همان سال‌های نوجوانی در موسیقی گیلان ریشه دواند، صدایی که بعدها به یکی از ستون‌های حافظه‌ی شنیداری ایران تبدیل شد. او در سال…

به‌نظر می‌رسد با پاییز کم‌بارش امسال و آلودگی هوا، باید سریع وارد دوره جدیدی از استان‌های شمالی شویم که دیگر سبزی عمومی‌شان نشان از شادابی و سلامت ندارد. پرواضح است که آتش‌سوزی‌های اخیر طبق الگوی طبیعی آتش‌سوزی‌ها رخ نداده است؛ بررسی نقاط درگیر و کور بودن آن‌ها نشان از انسانی بودن حریق‌ها دارد؛ و این بحران بار دیگر نشان داد که هیرکانی دیگر توان چنین ناکارآمدی‌هایی را ندارد. آتش‌سوزی الیت مازندران و به سرعت چند نقطه دیگر در مازندران، گیلان و گلستان، علاوه بر ایجاد خسارات جدی محیط‌زیستی (که پس از اطفای حریق کامل و…

شهر رشت در دهه‌های اخیر شاهد رشد نامتوازن شهری بوده که بیشتر بر محور گلسار متمرکز شده است. این تمرکز سبب شکل‌گیری نابرابری فضایی، رکود در سایر محلات و ضعف در نظام حمل‌ونقل و کیفیت زیست شهری شده است.  استخر عینک، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین پهنه‌های آبی شهری شمال کشور، ظرفیتی استراتژیک برای بازتعریف الگوی توسعه رشت دارد. عینک می‌تواند در بازآفرینی کالبدی، فرهنگی و اقتصادی شهر با تکیه بر طراحی شهری نوین و اصول انسان‌محور، به کانونی برای توسعه پایدار و بازتوزیع جریان زندگی شهری بدل شود. در چند دهه‌ی اخیر…

موج معکوس مهاجرت به گیلان، که این‌بار از کلان‌شهرها و بخش‌هایی از پایتخت به‌سوی این استان جریان یافته در حال دگرگون کردن لایه‌های فرهنگی، زبانی و ‌محیط‌زیستی گیلان است. این تغییر جهت تاریخی نه‌تنها زبان و هویت گیلکی را در موقعیتی تازه قرار داده، بلکه ظرفیت محدود زیرساخت‌ها و محیط ‌زیست استان را با چالش‌هایی مواجه کرده که بدون سیاست‌گذاری دقیق، می‌تواند سیمای آینده گیلان را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار دهد. گیلان در دهه‌های گذشته بیشتر ایفاگر نقش «مبدأ مهاجرت» بود تا مقصد آن؛ بسیاری از ساکنان به‌ویژه جوانان…

اجلاس دو روزه استانداران ۵ کشور دریای خزر (روسیه، آذربایجان، ترکمنستان و قزاقستان) با حاشیه کمی در ۲۷ و ۲۸ آبان ماه در تالار مرکزی شهر رشت برگزار شد. از حیث تشریفات و پروتکل‌های منطقه‌ای اگرچه اجرایی ایده‌آل نبود اما نقصان و فقدان قابل‌ملاحظه‌ای هم در آن دیده نشد و می‌توان گفت؛ پس از دهه‌ها، ظاهرا این بار استان شاهد مجلس و نشست آبرومندی از حضور مقامات کشوری و منطقه‌ای بود. در این اجلاس درکنار استانداران دو استان شمالی همچون مازندران و گلستان، استانداران استان‌های هرمزگان، سیستان و بلوچستان و بوشهر هم حضور…