حادثه تلخ و دلخراش متروپل زنگ خطری است برای ساخت و سازهای نا ایمن، همانطور که حادثه پلاسکو بود، همانطور که هر زلزله ای این زنگ خطر را به صدا در آورد.
متأسفانه ساخت و سازهای غیر قانونی در زمین های فاقد سند مالکیت و بدون اخذ پروانه ساختمانی با توجیه غیر منطقی و سطحی صرفه جویی در هزینه‌ها بسیار رواج یافته است و استان گیلان و شهر رشت نیز از این امر مستثنی نیست. همانطور که در صحبتهای اخیر رئیس کمیسیون عمران شورای شهر رشت آمار نگران کننده ای در خصوص این نوع ساخت و ساز ارائه و اظهار شد که ۶۵ درصد ساخت و سازهای رشت در زمینهای نسقی انجام می‌گیرد.
ساخت و ساز در این زمینها (زمینهای فاقد سند مالکیت) بدون مجوز ساخت و دریافت پروانه ساختمانی انجام می گیرد و به تبع آن در هیچ یک از این پروژه‌ها از خدمات اعضای واجد صلاحیت سازمان نظام مهندسی ساختمان در زمینه های طراحی، نظارت و اجرا استفاده نمی شود و طبیعتا هیچ یک از پروژه‌ها از خدمات شرکت های واجد صلاحیت سازمان نظام مهندسی ساختمان در امر آزمایشگاهی (خاک، بتن، جوش) جهت کنترل کیفیت ساخت و ساز استفاده نمی کنند. همین امر موجب شده تا این ساختمانها تاب آوری لازم را در برابر حوادث احتمالی نظیر زلزله نداشته باشند.
فرآیند غیرقانونی این ساخت و سازها از ابتدا که بدون دریافت پروانه ساختمانی شروع می شود تا طراحی و اجرا و نظارت که بدون دخالت مهندسان صاحب صلاحیت انجام می گردد و در نهایت بهره برداری بدون دریافت گواهی پایان کار و … که کل این روند نادرست و غیرقانونی به قیمت به خطر افتادن جان ده‌ها نفر در هر ساختمان تمام می شود.
در تمام این ساخت و سازها مشاهده می‌شود کارگاه های ساختمانی این پروژه‌ها فاقد ایمنی لازم شامل محصوریت کارگاه، نرده، داربست و جان پناه موقت خصوصا در اضلاع مشرف به معابر و همچنین فاقد هر گونه تابلو و علائم ایمنی و هشدار دهنده هستند که این سهل انگاری نه تنها جان عوامل فنی بلکه جان عابرین را نیز به خطر می‌اندازد.
کارگران این پروژه‌ها به دلیل اصل اشتباه صرفه جویی غیر منطقی در هزینه‌ها که در تمام این ساخت و سازها حاکم است فاقد بدیهی ترین لوازم حفاظتی و ایمنی، اعم از کلاه ایمنی، کفش، لباس، دستکش، کمربند کار در ارتفاع و… هستندو
مشکلات حوزه شهرسازی این دسته از ساخت و سازها نیز شامل عدم رعایت ضوابط شهرسازی و تراکم بیش از حد (عمدتا بیش از ۹۰ %سطح اشغال)، عدم رعایت همبادی با پلاک های مجاور، عدم رعایت خط آسمان، عدم رعایت حریم برق، تغییر کاربری و استفاده از پارکینگ به عنوان واحد مسکونی می باشند که به شهر تحمیل می شود و تاب آوری شهر را در حوادث به خطر می‌اندازند.
عدم استفاده از مصالح استاندارد و مرغوب، عدم اجرای اصولی، عدم رعایت مقرات ملی ساختمان در طراحی، نظارت و اجرا، از جمله اجرای فونداسیون و ریشه های ستون به صورت غیر استاندارد، کاهش ابعاد ستون و‌اندازه میله گرد، عدم اجرای وال پست، دیوارچینی نامناسب، عدم اجرای درزانقطاع، حذف تیر و ستون و یا لاغر بودن نامتعارف تیر و ستون بدون لحاظ کردن دیوار برشی در ساختمانهای ۶ سقف و بالاتر که باتوجه به سوابق طراحی و ضوابط آیین نامه‌ها به طور معمول در این ساختمانها نیاز است، همگی جزو نقص های فنی هستند که به وفور در این ساخت و ساز به چشم می خورند و تمامی این موارد استحکام و مقاومت سازه این پروژه‌ها را زیر سوال می برد و ایمنی ساختمانها و امنیت بهره برداران را مخدوش می‌کند. وقتی اجباری بر استفاده از افراد متخصص و واجد صلاحیت نباشد و کنترلی صورت نگیرد رشد این ساخت وسازها سرعت می گیرد و همانند قارچ از هر گوشه شهر سر بر می آورند.
وجود عزم راسخ جهت کنترل و نظارت بر ساخت و سازهای نابسامان در کنار ارائه راهکار قانونی جهت امکان صدور پروانه ساختمانی و برخورد شدید با متخلفین می تواند یکی از راه حلهای برون رفت از پیامدهای ناگوار این معضل باشد. متأسفانه به دلیل ایجاد موانع ثبتى و حقوقى، تصمیم گیرى براى صدور مجوز ساخت بر روى زمینهاى نسقى از سطح استان خارج و موضوع مذکور در مجلس مطرح شده است که با توجه به اهمیت بالاى موضوع اقدام فورى و عاجل مجلس را می طلبد. زیرا از این طریق امکان نظارت و پیگیری فرآیند این ساخت و سازها که امروزه بیش از هر زمان دیگر ضروری به نظر می رسد میسر خواهد شد و ایجاد آرامش و امنیت جانى و روانى جامعه از این مسیر رنگ واقعیت به خود خواهد گرفت.
یادمان نرود هر جایی که در مقابل قوانین نظام مهندسی و رعایت مقررات ملی مقاومت شد و کوتاهی و مماشات صورت گرفت فاجعه ای بزرگ رخ داد و عزایی برپا شد. کاش این بار دوراندیشی شود و از امروز آبادان درس بگیریم تا در حوادث آینده و در صورت وقوع زلزله های احتمالی دیگر شاهد متروپل‌ها نباشیم.
