گیلان سرزمین میزبانی‌های آکنده از روشنایی و مهر است. آنها که چمدان می‌بندند و روانه‌ی این سرزمین سبز می‌شوند با ضیافتی سرشار از رنگ، طعم، عطر و آوای شکوهمند طبیعت مواجه می‌شوند. سالیان بسیار است که آواز امواج دریا و زمزمه‌ی شاخ و برگ درختان در جنگل‌های انبوه از یک سو و سفره‌‌های رنگینی که گیلانیان می‌گسترانند از دیگر سو، نقش خاطرات ماندگار در اذهان مسافران حک می‌کنند. طبیعت کم نظیر و تنوع خوراک از جمله ظرفیت‌های ارزشمند استان گیلان به شمار می‌آید؛ استعدادی که می تواند نقشی بسزا در توسعه و اشتغال ایفا کند. از این رو کارآفرینان گیلانی نسبت به این موضوع توجهی ویژه دارند.
بانوی معروف سرولات
کمتر کسی در گیلان آوازه‌ی رستوران خاور خانم را نشنیده است، شهرتی که مرزهای گیلان را درنوردیده است. سالهاست که نام سرولات و مناظر شگفتش به غذاهای خوش طعم خاورخانم گره خورده است. کم نیستند آنها که به هوای چشیدن طعم غذاهای این بانوی توانمند راهی روستای سرولات از توابع چابکسر می‌شوند.
«خاورجوربنیان» کارآفرینی‌ست که ۲۲ سال پیش کمر همت بست و رستورانی با چشم‌اندازی تماشایی بنا نهاد. حالا گردشگران بسیاری با طعم غذاهای رستوران او آشنا هستند. او آشپزی را دوست داشته اما به پخت و پز تنها برای افراد خانواده‌ی خویش رضایت نداد و کوشید تا سفره‌ای بزرگ برای میزبانی از افراد بسیار مهیا سازد.
وی به مرور می‌گوید: ۵۲ ساله هستم وعلاقه به آشپزی سبب شد تا ۲۲ سال پیش تصمیم به راه‌اندازی رستوران بگیرم. آن زمان بانوان به این نوع کارها ورود نمی‌کردند از این رو وقتی خبر آغاز بکار رستوران من پیچید، مشتریان زیادی از راه رسیدند.
خاور خانم نه تنها کسب و کار خویش را برپا کرد بلکه امکان اشتغال برای دیگران نیز فراهم کرده است. او اظهار می‌دارد: هم اکنون حدود ۳۰ نفر در این رستوران مشغول بکار هستند.
از تهران تا چولاب
و اما بخشی فراموش‌نشدنی از سفر به گیلان در اقامت‌گاه‌های بومگردی شکل می‌گیرد. خانه‌های سنتی در دل طبیعت که از فرهنگ و آداب و رسوم اصیل گیلان‌زمین نشان دارد. «معصومه معمولی رنجبر» یکی ازبانوان پرتلاش گیلان زمین است که قدم در این مسیر نهاده است. از او که دانش‌آموخته‌ی کارشناسی حقوق است می خواهیم تا از کارش برایمان بگوید؛ وی چنین شرح می‌دهد : اهل روستای چولاب از توابع کوچصفهان هستم. سالها در تهران زندگی کردم تا این که تصمیم گرفتم به گیلان برگردم و قدمی برای روستایی که اهلش هستم بردارم؛ از این رو عضویت در پنجمین دوره‌ی شورای اسلامی روستای چولاب و دریافت مجوز راه اندازی یک اقامتگاه بوم گردی و همچنین پروانه‌ی بهره‌برداری بسته‌بندی محصولات کشاورزی و صنایع دستی در سال ۱۳۹۶ رقم خورد.
وقتی قرار است کسب و کاری راه‌اندازی کنیم مسوولان از حمایت سخن می‌گویند اما به مرور فراموش می‌شویم. زمانی هم کار به جایی می‌رسد که کارآفرینان به این موضوع می‌اندیشند، کاش به جای ایجاد کسب و کار سرمایه‌ی خویش را تبدیل به چند واحد آپارتمان می‌کردند.
اقامت گاه بوم گردی این بانوی کارآفرین با نام «کلوش‌سر» درروستای چولاب قرار دارد. رنجبر با بیان این که من جزو ۱۲ نفر اولی بودم که در گیلان مجوز تاسیس بوم گردی را دریافت کردند، یادآور می‌شود: هدفم از دریافت پروانه‌ی بهره‌برداری بسته‌بندی محصولات کشاورزی این بود که مسافران در اقامتگاه بوم گردی امکان تهیه‌ی صنایع دستی و محصولات کشاورزی بومی را داشته باشند. بنابراین بعد از دریافت پروانه کارمان را شروع کردیم. آن زمان حدود ۵۰ تا ۶۰ نفر خانم بصورت خانگی دور هم جمع می‌شدیم و محصولات تولیدی را بسته‌بندی می‌کردیم. البته بعد از تهیه دستگاه تعداد کارگران خانگی کم شد و هم اکنون حدود ۵ نفر به این کار اشتغال دارند. تعداد افراد شاغل در اقامتگاه بومگردی نیز ۵ نفر بود اما پس از همه‌گیری کرونا این تعداد به ۳ نفر رسیده است.
کرونا و رکود و بیمه
وقتی صحبت از مشکلات به میان می‌آید، رنجبر می‌گوید: پرداخت حق بیمه‌‌ی کارکنان برای ما سنگین است. شرکت بسته‌بندی بعنوان تولیدی در نظر گرفته نمی‌شود و تخفیفی برای حق بیمه نداریم، از طرف دیگر حق بیمه کارکنان بومگردی هم تخفیفی ندارد و بصورت آزاد محاسبه می شود، به همین دلیل با شیوع کرونا سعی کردم از همکاری افراد بازنشسته و افرادی که در جایی بیمه شده‌اند، بهره‌مند شوم. در واقع به سبب پرداخت حق بیمه و رکودی که در کسب و کار ایجاد شده، نمی توانم همکاری جوانان را پذیرا باشم.
وی با بیان این که امسال می‌خواهم به توسعه‌ی کار بسته‌بندی محصولات بپردازم، تصریح می‌کند: وقتی قرار است کسب و کاری راه‌اندازی کنیم مسوولان از حمایت سخن می‌گویند اما به مرور فراموش می‌شویم. زمانی هم کار به جایی می‌رسد که کارآفرینان به این موضوع می‌اندیشند، کاش به جای ایجاد کسب و کار سرمایه‌ی خویش را تبدیل به چند واحد آپارتمان می‌کردند.
از دانشگاه تا بومگردی
«طاهره صبوری» دانش‌آموخته‌ی دکترای ژئومورفولوژی وعضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت است، اما وی به تدریس و دانشگاه بسنده نکرده است. او در گفت و گو با مرور اظهار می‌دارد: سالهاست در عرصه‌ی گردشگری و محیط زیست مشغول به فعالیت هستم و علاوه بر رشته‌ی ژئومورفولوژی در این زمینه‌ها نیز تدریس می‌کنم؛ ولی همیشه برایم چالشی وجود داشت و آن ورود به حوزه‌های اجرایی در حیطه‌های تخصصی که داشتم، بود.
سالها این میل همواره درمن وجود داشت تا هر چند در سطحی کوچک اما بصورت عملی در حوزه‌ی محیط زیست و گردشگری تجارب اجرایی داشته باشم. سرانجام سال ۱۳۹۳ با همکاری جمعی از دانشجویان فارغ‌التحصیلم به راه‌اندازی موسسه‌ی مردم نهاد بوم پژوهش گیلان پاک اقدام کردیم و فعالیت‌های ارزشمندی در حوزه‌ی محیط زیست البته با همکاری دوستان داوطلب انجام شد که خوشبختانه هنوز پابرجاست. بعدها ایده‌ی بوم گردی به نظرم جالب‌تر رسید و از سال ۱۳۹۶ قدم در این مسیر گذاشتم. چرا که عرصه‌ی بومگردی به نوعی تلفیق جالبی از محیط زیست و گردشگری است. هم اکنون نتیجه‌ی تلاش‌هایم، یک بوم گردی فعال با نام «الا تی‌تی» در روستای «مبارک آباد» شفت است. بازسازی خانه‌ی استیجاری ۶۵ ساله و مهیا ساختن فضای این بومگردی حدود یک سال طول کشید و فعالیت آن از اواخر سال ۹۷ آغاز شد. گفتنی‌ست در این چندسالی که از فعالیت ما می‌گذرد علاوه بر جذب مسافران داخلی و خارجی گه‌گاه به کارهای فرهنگی از جمله برگزاری جشنواره‌ی پیله ابریشم، کارگاه‌های آموزش محیط زیست ویژه‌ی بزرگسالان، مدیران موسسات، کودکان و بانوان روستاهای همجوار و … پرداختیم.
این بانوی توانمند ادامه می‌دهد: سال اول و دوم شاهد رونق خوبی بودیم اما از زمان آغازهمه‌گیری کرونا تا حدودی با رکود مواجه شدیم و می‌توان گفت تابستان امسال پذیرش چندانی نداشتیم.
گفتنی‌ست در این چندسالی که از فعالیت ما می‌گذرد علاوه بر جذب مسافران داخلی و خارجی گه‌گاه به کارهای فرهنگی از جمله برگزاری جشنواره‌ی پیله ابریشم، کارگاه‌های آموزش محیط زیست ویژه‌ی بزرگسالان، مدیران موسسات، کودکان و بانوان روستاهای همجوار و … پرداختیم.
بوم‌گردی‌ها در ایجاد کسب و کار برای روستاییان می‌توانند نقش بسزایی داشته باشند. فروش محصولات سالم و ارگانیک، صنایع دستی و همچنین مشارکت در ارائه‌ی خدمات به گردشگران از جمله مواردی‌ست که به گردش چرخ معیشت روستاییان کمک می‌کند. صبوری یادآور می‌شود: قبل از شیوع کرونا ۲ بانوی روستایی در این بوم گردی شاغل بودند و در کنار ایشان افراد دیگری نیز بنا به نیاز، بصورت پاره وقت با ما همکاری می کردند. البته این‌ها سوای تورلیدرهایی بود که با ما همکاری داشتند. لازم به ذکر است که بازسازی بنا هم با کمک جامعه‌ی محلی انجام شده بود ولی بعد از کرونا فقط یک نفر خانم در بوم گردی شاغل است و زمانی که به کمک نیاز داشته باشیم، بانوانی از اهالی روستا بصورت پاره وقت با ما همکاری می‌کنند.
طاهره صبوری این روزها منتظر از راه رسیدن زمان مناسب و کاهش شیوع بیماری کرونا برای افتتاح یک بومگردی دیگر است. وی در این باره می‌گوید: این بوم گردی ویژه‌ی کودکان و نوجوانان است و با محوریت آشنایی با اسب کاسپین فعالیت خود را آغاز می‌کند. برنامه‌ای که در نظر گرفته‌ایم بدین ترتیب است که کودکان و نوجوانان همراه با والدین‌شان با تمرکز بر آشنایی با بومگردی، صنایع دستی و اسب کاسپین در این مکان حضور می‌یابند.
حمایت در بحبوحه‌ی کرونا
صبوری درباره‌ی رکودی که بوم‌گردی‌ها پس از شیوع کرونا با آن مواجه شده‌اند، اظهار می‌کند: فعالان بومگردی از سوی سازمان گردشگری دارای مجوز هستند و انتظار می‌رفت دست کم این افراد در شرایط کرونا از حمایت‌هایی برخوردار شوند اما این گونه نشد و بسیاری از بوم‌گردی‌ها ناچار به تعطیلی شدند و برخی از آنها نیز مکانشان را بصورت سالانه اجاره داده‌اند. از سوی دیگر موضوع بازپرداخت تسهیلات بانکی مطرح است. من وامی برای راه‌اندازی کارم دریافت نکردم اما شاهد هستم که برخی افرادی که تسهیلات دریافت کرده اند بخاطر رکود کار در بازپرداخت دچار مشکل هستند. این در حالی است که انتظار می‌رفت شرایط بازپرداخت تسهیلات برای افرادی که در حوزه‌ی بومگردی، وام‌هایی با مبالغ بالا دریافت کرده اند، تسهیل شود.همچنین تا جایی که اطلاع داریم بودجه‌ای هم هر چند کم، برای کمک به فعالان حوزه‌ی بومگردی بصورت بلاعوض آمده، ولی این کمک تا کنون اختصاص داده نشده است.
وی در پایان اظهاراتش با بیان این که جامعه تخصصی بوم گردی‌های استان گیلان را تشکیل داده‌ایم، می‌گوید: فرایند پایانی ثبت این اتحادیه در حال انجام است.
