گیلان بزرگترین تولید کننده ارقام بومی و باکیفیت برنج در کشور است که با 238 هزار هکتار اراضی شالیزاری، رتبه اول کشور را از لحاظ سطح زیرکشت و همچنین رتبه دوم تولید برنج را به خود اختصاص داده است.
ارقام هاشمی، علی کاظمی، صدری جزو رقم‌های کیفی و ارقام گوهر و سپیدرود جزو رقم‌های پرمحصول برنج هستند که در شالیزارهای گیلان کشت می‌شوند. از ابتدای مرداد ماه جاری ، برداشت شلتوک های برنج ازاراضی استان آغاز شده است از این رو کارخانجات شالیکوبی استان آماده دریافت دسترنج کشاورزان گیلانی شده اند. اما نکته قابل توجه در تعیین نرخ مصوب اجرت تبدیل شلتوک به برنج سفید که از سوی ستاد تنظیم بازار استان اعلام شده، ثابت بودن این نرخ نسبت به سال گذشته است. این درحالیست که هزینه های کاشت و برداشت برنج در گیلان با افزایش قیمت قابل توجهی همراه بوده است و در روزهای گذشته حدود 60 هزار هکتار از اراضی استان دچار خسارت ناشی از بارشها شده اند.
در رابطه با تعیین نرخ جدید تبدیل شلتوک به برنج «قاسم جوادزاده» مدیرصنایع تبدیلی و غذایی گیلان به مرور گفت: براساس مصوبه‌ی ستاد تنظیم بازار گیلان ، اجرت تبدیل شلتوک به برنج در سال زراعی 99 شالیکوبی ها به 2 صورت نرخ ریالی و جنسی محاسبه شده است. صاحبان شالیکوبی های درجه یک مدرن می توانند بر اساس نرخ ریالی بابت خشک کردن و تبدیل هر کیلو گرم شلتوک به برنج سفید 6000 ریال یا به ازای تبدیل شلتوک به 100 کیلو گرم برنج سفید 3 کیلو و 100 گرم برنج سفید از شالیکاران بگیرند.
برای کارخانه داران درجه دو سنتی نرخ ریالی بابت خشک کردن و تبدیل هر کیلو گرم شلتوک به برنج سفید 5500 ریال و یا به ازای تبدیل 100 کیلو گرم شلتوک به برنج سفید 2 کیلو و 750 گرم برنج سفید می باشد. پرداخت نرخ ریالی یا جنسی بر اساس اختیار و تمایل کشاورز انجام می شود.
«قاسم جوادزاده» افزود: اتحادیه‌ی شالی کوبان استان موظف است بنر جداگانه برای هریک از نرخهای مصوب را بر روی کارخانه های درجه یک مدرن معمولی را چاپ و به کارخانه ها تحویل دهند. تعیین سطح رتبه بندی کارخانجات هم برعهده‌ی سازمان جهادکشاورزی است.
مدیرصنایع تبدیلی و غذایی گیلان با اشاره به اینکه دریافت اجرت جنسی از نیم دانه و دانه مرغی ممنوع است و کلیه‌ی محصولات جانبی مانند سبوس و فل و…در اختیار کشاورزان است افزود: وزن کردن شلتوک در بدو ورود این محصول به شالیکوبی ها الزامی است و دریافت اجرت براساس وزن شلتوک خواهد بود. صاحبان شالیکوبی ها بعد از وزن کردن شلتوک و همچنین دریافت حق العمل کاری باید به شالیکاران قبض رسید بدهند.
مدیرصنایع تبدیلی وغذایی گیلان گفت : استان گیلان بالغ بر 1425 کارخانه شالیکوبی دارد که تاکنون 475 کارخانه تجهیز، نوسازی و اصلاح ساختار انجام داده اند می توانند حدود 35000 تن کاهش ضایعات داشته باشند که تقریبا 3000 میلیارد ریال از هدر رفت اقتصادی بخش کشاورزی جلوگیری کنند.
گفتنی است سال گذشته نرخ ریالی بابت خشک کردن و تبدیل هر کیلوگرم شلتوک به برنج سفید ۶ هزار ریال یا به ازای تبدیل شلتوک به ۱۰۰ کیلوگرم برنج سفید ۳ کیلوگرم برنج سفید درنظر گرفته شده بود.
بیشترین رقم‌های کشت شده برنج در این استان، رقم‌های کیفی هاشمی و علی کاظمی است که افزون بر 85 درصد محصول برنج گیلان را شامل می‌شود. بیشترین اراضی شالیکاری استان نیز در شهرستان‌های رشت و صومعه سراست. همچنین بیش از یک هزار و 400 شالیکوبی گیلان در استان گیلان فعال است.