در هفته های اخیر وقوع زلزله در خوی و ترکیه، خسارات جانی و مالی فراوانی را به همراه داشت که بار دیگر رعایت ایمنی و اصول مقررات ساختمانی در حوزه ساخت و ساز و توجه به مطالعات زمین شناختی را بیش از همیشه مورد توجه قرار داد.
بنابر آمارهای موجود گیلان هم منطقه ای زلزله خیز محسوب می شود و گسل های متعددی دارد. با این وجود در ساخت و سازهای مسکونی بخصوص سازه های نسقی، مطالعات زمین شناختی هیچ جایگاهی ندارد و بسیاری از واحدهای مسکونی شهری و روستایی بروی خط گسل احداث شده اند. این درحالیست که به عقیده کارشناسان مطالعات زمین شناختی و توجه به حریم گسلها در ساخت و سازهای زیرساختی، شهری و روستایی بسیار حیاتی و موجب کاهش خسارات ناشی از بحران در وقوع زلزله می شود. چنانچه بیشترین میزان خسارت ها در زمین لرزه ها در سازه های جدید به دلیل رعایت نشدن اصول در ساخت و ساز رخ داده است.
در همین رابطه روز گذشته مدیرکل راه و شهرسازی گیلان از وجود ۱۲ گسل فعال در استان خبر داده و گفته : ۳۹ دستگاه شتاب نگاشت دراستان نصب شده که به مهندسی راه و ساختمان در حوزه زمین لرزه و فناوری های نوین و مولفه های شهرسازی و… می‌پردازد.
این فناوری تا چه میزان در ساخت وسازهای گیلان که تحت نظارت نظام مهندسی ساختمان بنا شده اند مورد توجه و استفاده قرار گرفته است؟
درهمین رابطه «حامد حق پناه» کارشناس پایه یک عمران و رییس سابق گروه تخصصی عمران سازمان نظام مهندسی ساختمان گیلان با بیان اینکه در ساخت وسازها پیش بینی برای گسلها نداریم به مرور گفت: با این حال مهندسان سازمان نظام مهندسی ساختمان گیلان در اجرای مطالعات، طراحی و نقشه ها، محاسبات مقاومت سازه در برابر زلزله را رعایت می‌کنند. بطوریکه معدل ساخت وساز در گیلان بیشتر از سایر مناطق کشور است.
حق پناه با تاکید به بالا بودن کیفیت ساخت وساز در استان افزود: اگرچه با ایده آل فاصله داریم اما ۸۰ درصد ساختمانهای تحت نظارت نظام مهندسی از ایمنی خوبی در گیلان و رشت برخوردارند و در بدترین حالت ایمنی سازه در آنها برآورده شده است.
وی اضافه کرد: درعین حال در ۸۰ درصد این ساختمانها با بحران نمای ساختمان مواجه هستیم که خطر ریزش در وقوع زلزله در آنها بالاست و نکات مهندسی لازم برایشان رعایت نشده است و این خود یک بحران است.
کارشناس پایه یک عمران در خصوص ایمنی ساختمانهای خلاف ساز نسقی نیز آنها را به تابوتهای مرگ تشبیه کرد و اظهار کرد: در این سازه ها هیچگونه مقررات و اصول ساختمانی و ایمنی رعایت نشده و بدون محاسبات احداث شده اند. متاسفانه شهر رشت به دلیل باند بازی و نفوذ مافیای ساخت وساز در بدنه شهری به بهشت سازندگان خلاف ساز غیربومی تبدیل شده است.
وی تاکید کرد: در رعایت ایمنی و اصول مقررات ساختمانی بعد از رشت هر چه به سمت شرق و غرب استان برویم از ایمنی ساختمانها کم می شود. این در حالی است که در انزلی و لاهیجان کمتر شاهد این بحران هستیم.
حق پناه اظهار کرد: در ساخت و سازهای مسکونی جدید آنچه که در رعایت ایمن سازی مهم و مورد اهمیت است، بروز آسیب کمتر و جلوگیری از آوار ساختمان به روی ساکنانش است. بطوریکه آیین نامه ها و ضوابط باید به گونه ای در طراحی ساختمان اجرایی شود که در وقوع زلزله، آن سازه کمترین آسیب را به خود ببیند.
