همایش «میراث پنهان شهر»، با هدف بازشناسی و معرفی جنبههای کمتر شناختهشده میراث فرهنگی، تاریخی و طبیعی شهرها برگزار شد. این رویداد با تمرکز بر لایههای پنهان شهر، از جمله مکانهای رخدادهای فرهنگی و آیینی، سنتها، خاطرهها، و میراث طبیعی نظیر رودخانهها، گذرها و پلهای تاریخی با محوریت رشت در سالن اجتماعات بانک ملی برگزار شده است.
در ابتدای این همایش مصطفی پورعلی، مدیر ادارهکل امور پایگاههای میراث ملی و جهانی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، ضمن قدردانی و خیرمقدم از سخنرانان و همراهان این همایش بیان کرد: همانطور که میدانید موضوع این همایش بهنحوی اشاره به مواجهه به تاریخ دارد. تاریخ میتواند ذکر رویدادهایی از گذشته باشد.
وی در ادامه گفت: متأسفانه امروزه بهدلیل فراموشی و بیتوجهی به برقراری نسبت بنا و ساختوساز و ارتباطش با انسان، موضوع ساختوساز تبدیل به ابزاری کالایی برای سکونت شده است، در حالیکه سنت و تاریخ نشان میدهد؛ این دو عامل ارتباط ذاتی باهم دارند.
علیرضا قلینژاد پیربازاری، مشاور و سرپرست معاونت فناوری و کاربردیسازی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، در این همایش بیان کرد: معماران و شهرسازان فراموش کردهاند که شهر را برای چه کسانی میسازند؟! آنها به سراغ مردم و ساکنان شهر نمیروند. میراث پنهان شهر به این جنبههای مغفولمانده از شهر تأکید دارد.
سید محمد بهشتی شیرازی، استاد دانشگاه و مدیر فرهنگی برجسته و پژوهشگر فرهنگ ایرانی، نیز در این نشست بهعنوان سخنران اصلی همایش میراث پنهان شهر، ضمن ضرورت احیای اهلیت در شهرهای کشور بیان کرد: ما دچار نسیان شدهایم، شهر و محلهمان را فراموش کردهایم. اما در قلب شهرهای مان بحران مدنیت در حال افول بوده و اهلیت ما در مقیاسهای مختلف در حال احیا است.
استاد اسبق دانشگاه شهید بهشتی افزود: میراث پنهان همان اهلیت است که این اهلیت باید احیا شود. وقتی از میراث پنهان سخن میگوییم، ناخودآگاه به حواسمان رجوع میکنیم؛ چیزهایی که در شهرها و زندگیمان وجود دارند، اما از چشم، گوش و دیگر حواسمان پنهان ماندهاند.
محمود طالقانی، بنیانگذار و مجری طرح ایجاد موزه میراث روستایی گیلان، یکی دیگر از سخنرانان این همایش بود که در این رویداد به بحران توسعهشهری افسار گسیخته پرداخت. طالقانی بیان کرد: من بهاندازه آقای بهشتی خوشبین نیستم. بحث میراث پنهان شهرها در شرایط کنونی، با توجه به بحران توسعه شهری افسارگسیخته، موضوعی غیرواقعی و دور از دسترس بهنظر میرسد. ما با بحران بیهویتی شهری مواجه هستیم و این معضل گریبانگیر همه شهرهای ماست.
محمد منصور فلامکی، سعید میرحسینی، بهزاد نیکفهم، فرزاد رشیدی، آرش مهرگانی، یوسف سلمانخواه، بهرنگ دریای لعل، مصطفی بلورچی از دیگر سخنرانان نخستین همایش ملی «میراث پنهان شهر» بودند که در این رویداد سخنرانی ایراد کردند.
گفتنی است نخستین همایش ملی «میراث پنهان شهر» همزمان با روز جهانى میراث فرهنگی ناملموس در روز شنبه، نوزدهم مهرماه ۱۴۰۴ در محل رشت، چهارراه گلسار، سالن اجتماعات بانک ملى برگزار شد.