شکار و صید بی رویه تهدید کننده تنوع زیستی گیلان

اول خرداد، ۲۲ می‌ روز جهانی تنوع زیستی نام گذاری شده است. شعار امسال روز جهانی تنوع زیستی «ساخت آینده‌ای مشترک برای همه اشکال زندگی» نامگذاری شده است.

به عقیده کارشناسان زیست محیطی تنوع زیستی شامل طیف گسترده‌ای از گیاهان، حیوانات و میکروارگانیسم‌ها بوده که علاوه بر تفاوت‌های ژنتیکی درهر گونه، انواع اکوسیستم‌ها مانند دریاچه ها، جنگل ها، بیابان ها، زمین‌های کشاورزی و … را نیز در بر می‌گیرد. در واقع مفهوم تنوع زیستی به صورت عام به شکل‌های متنوع حیات روی زمین و گوناگونی زیستی این نوع از حیات اشاره دارد.

عواملی همچون تغییر کاربری اراضی به کشاورزی و صنعتی و مسکونی، تخریب و تجاوزبه عرصه‌های طبیعی، شکارغیرمجازو تجارت غیرقانونی حیات وحش جانوری، بهره برداری بیش از‌اندازه از گونه‌های گیاهی و جانوری و انواع آلودگی‌ها و بیماری‌ها و… از جمله عوامل تهدیدکننده تنوع زیستی شمرده می‌شوند.

بنابر آمارهای سازمان محیط زیست؛ گیلان با توجه به وضعیت جغرافیایی و اقلیمی از تنوع زیستی غنی و منحصر به فردی در کشور برخوردار است. بر اساس این آمار۱۵۲ گونه پرندگان، ۴۹ گونه پستاندار، ۳۶ گونه خزندگان و ۱۳۸ گونه انواع ماهیان شناسایی و تحت برنامه‌های حفاظتی و حفظ ذخایر محیط زیست قرار گرفته‌اند.

با توجه به روز جهانی تنوع زیستی درخصوص برنامه‌های حفاظتی این سازمان درگیلان از «تورج صادقی» معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی محیط زیست گیلان پرسیدیم.

صادقی به مرور گفت: اقلیم هیرکانی گیلان میزبان گونه‌های متنوع جانوری و گیاهی است. تنها پستاندار دریای خزر(فک خزری) و تنها پستاندارگوشتخوار آبهای داخلی کشور(شنگ) در این استان وجود دارند.

وی اضافه کرد: بیش از ۶۴ درصد از پرندگان شناسایی شده ایران در گیلان قابل مشاهده هستند و به لحاظ برخورداری از گونه‌های گیاهی نیز گونه سرخدار در معرض انقراض و گونه شمشاد از جمله گونه‌های حمایت شده محیطزیست گیلان هستند.

 معاون محیط زیست گیلان با اشاره به وجود پستانداران گوشتخوار بزرگ جثه از جمله پلنگ و خرس در ارتفاعات استان تأکید کرد: برای حفاظت از این گونه‌های جانوری ۱۵ منطقه تحت حفاظت در مناطق ۴ گانه زیست محیطی استان داریم که برای حفاظت از این مناطق پاسگاه‌های محیط بانی وظیفه حفاظت از تنوع زیست استان را عهده دارند. با توجه به بودجه و امکاناتی که در اختیار داریم جزو استانهای پیشرو در حفاظت از این گونه‌ها هستیم. اما درعین حال با کمبود نیروی انسانی محیط بان نیزمواجه هستیم و بودجه‌های حفاظتی ما محدود است.

صادقی شکار و صید بی رویه را از جمله تهدیدات تنوع زیستی استان بیان کرد و افزود: نیازمند اعتبارات و بودجه بیشتری در امر حفاظتی هستیم.

معاون محیط زیست گیلان با اشاره به گونه‌های در معرض خطر انقراض دریای خزر از جمله فک خزری و شنگ رودخانه‌های گیلان، به گونه‌های گیاهی در معرض نابودی نیز اشاره کرد و گفت: سنبل آبی از مهمترین عوامل تهدید کننده گونه‌های گیاهی استان است. همچنین در بخش جنگلهای هیرکانی نیز گونه شمشاد به دلیل آفت در چند سال اخیر ۸۰ درصد از ذخایر خود را از دست داده و سایر گونه‌های جانوری نیز توسط گونه‌های مهاجم غیربومی از جمله راکون و میمون تهدید شده‌اند. بطویکه گونه مهاجم راکون از تالش در تالاب انزلی و ارتفاعات ماسال نیز دیده شده است.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی محیط زیست استان در خصوص حفاظت از پستانداران گوشت خوار حیات وحش گیلان که در ارتفاعات و مراتع و در تقابل با روستاییان و چرای دام مورد تهدید و کشته شدن قرار دارند اظهار کرد: تا دوسال گذشته سازمان محیط زیست کشور بودجه‌ای را برای آموزش و پرداخت غرامت دامهای روستاییان پرداخت می‌کرد ولی از دوسال گذشته منابع مالی دراین باره تخصیص نیافته اما با این وجود فرهنگ سازی و آموزش به روستاییان از سوی کارشناسان محیط زیست ادامه دار بوده است.

وی همچنین به برنامه حفاظتی زیر گونه‌های در معرض خطر استان نیز اشاره کرد و گفت: برای حفاظت از پلنگ گیلان سازمان محیط زیست در حال تدوین برنامه‌ای مدون است. متأسفانه در سالهای اخیر به دلیل حضور دامداران در مناطق بالادست برای چرای دامها، زیستگاه‌های پلنگ و خرس گیلان تحت تاثیر قرار گرفته است و این موضوع آمارگیری و سرشماری این گونه‌ها را مشکل کرده است. به این منظور با منابع طبیعی گیلان رایرنی کردیم تا با کاهش صدور پروانه‌های چرای دام در زیستگاه‌ها از میزان تعارضات با حیات وحش منطقه کاسته شود.

صادقی تأکید کرد: شاخص گونه‌های در معرض خطر محیط زیست گیلان در بخش گونه‌های گیاهی و مرتعی نیز بالاست.