مجلس عزا در متروپل

بهاره شبانکارئیان- روزنامه اعتماد/

۲ خرداد ماه سال ۱۴۰۱. ساعت ۱۲ و ۳۰ دقیقه ظهر. آبادان؛ خیابان امیری… (صدای شیون و زاری گوش اخبار را پر کرد)

…این چه کسی است که بر ساخته‌اش مویه می‌کنند؟

حسین عبدالباقی؛ متهم اصلی، مالک و پیمانکار برج «متروپل»؛ از همان فرو افتاد که ساخت

دو روز پیش ناگهان حادثه «پلاسکو» به شکل دیگری تکرار شد و این‌بار «متروپل» فرو ریخت. زلزله نبود، آوار بود. آن هم بر سر اهالی خیابان امیری در آبادان. این ساختمان ۱۰ طبقه با بی‌رحمی هر چه تمام‌تر بر سر افرادی که آنجا دست به سر و روی این ساختمان کشیده و سبب شده بودند که بالا برود و رشد کند، خراب شد و متروپل تبدیل به مجلس عزایی شد که اهالی آبادان به حالش گریه کردند.

دو عنصر باد و خاک با یک تصمیم اشتباه همراه شد تا این حادثه‌ای که از قبل توسط سازمان نظام مهندسی آبادان پیش‌بینی شده بود به وقوع بپیوندد. ساختمان که فرو ریخت تازه لحظه‌ای بود که اکثر مردم آبادان و برخی مسوولان ذی‌ربط به واقعه پی بردند. واکنش‌ها و خشم مردم به قدری شدید بود که شهردار آبادان به محض ورود در صحنه مورد ضرب و شتم قرار گرفت و حالا هم جزو ۱۰ نفر از افرادی است که در بازداشت به سر می‌برد. دو شهردار سابق و تعدادی از کارکنان شهرداری و ناظران این پروژه نیز بازداشت شدند.  دادستان خوزستان پس از این حادثه دستور بازداشت متخلفان و مسببان را صادر کرد. حسین عبدالباقی؛ پیمانکار و مالک متروپل باید بازداشت می‌شد، اما ناگهان وقتی گروه امداد و نجات در حال جست‌وجوی افراد در زیر آوار بودند، جسد او را بیرون کشیدند. هر چند در لحظه اول انتشار خبر اعلام کردند که پیمانکار و مالک دستگیر شده اما جسدی که عنوان کردند مربوط به حسین عبدالباقی است هویتش در همان ابتدا مشخص نبوده ولی پزشکی قانونی هویت جسد را حسین عبدالباقی اعلام کرد. گفته شده است متروپل تنها ساختمانی نبوده که عبدالباقی در آبادان ساخته است. سازمان نظام مهندسی در خوزستان نیز در ابن باره اعلام کرد که نظیر ساختمان متروپل در آبادان زیاد است.در لحظه نخست این حادثه آمار کشته‌شدگان ۳ نفر اعلام شد، اما رفته‌رفته آمار قربانیان این حادثه سیاه که مردم آبادان را عزادار کرد بیشتر و بیشتر شد. تعداد مصدومان هم همین طور. حالا با گذشت دو روز از این رویداد تلخ و تا لحظه تنظیم این گزارش تعداد کشته‌شدگان به ۱۱ نفر رسیده و تعداد مصدومان از ۲۸ نفر به ۳۹ نفر رسیده است. ولی این پایان ماجرا نیست و آمار اعلامی از قربانیان و مصدومان ادامه خواهد داشت… البته بر اساس گزارش‌های رسیده از سوی برخی اهالی آبادان اینترنت در این شهرستان قطع شده و این خود مشکلی است تا رسانه‌ها از آمار مربوط به قربانیان و مصدومان متروپل محروم بمانند.

ویرانی که من دیدم، امیدی به زنده ماندن مفقودشدگان ندارم

خانواده‌های مفقودشدگان حالا دیگر چشم‌های‌شان به این آسمانخراش از پایین به بالا نیست، از بالا به پایین نگاه می‌کنند و در میان آوار و خاک این ساختمان چشم به راه زمینی دوخته‌اند که جسم بی‌جان بلعیده شده یکی از اعضای خانواده‌شان را پس بدهد. صدای همهمه و فریاد از آن سوی خط به گوش می‌رسد. برادر «کاظم منصوری»؛ است یکی از مفقودشدگان. پریشان است و به «اعتماد» در خصوص روز حادثه می‌گوید: «والا برادر بزرگم زیر آوار مانده. با آقای عبدالباقی کار می‌کرد. کارگرش بود. وقتی به صحنه حادثه رسیدم، دیدم همکارانش گوشه‌ای نشستند و گریه می‌کنند. از آنها که جویا شدم گفتند چون طبقه پایین ساختمان بودند بلافاصله فرار کردند. برادرم در طبقه پنجم این برج مشغول به کار بود که فرو ریخت. ۵ سال بود که برای این ساختمان زحمت می‌کشید. دخترش ۸ سال دارد و پسرش سه ماهه است.» او در ادامه می‌گوید: «امداد و نجات وارد عمل شده اما عملیات فعلا فقط روی ورودی ساختمان تمرکز پیدا کرده و هنوز داخل ساختمان نشده‌اند. از همکارانش شنیدم بالای ۸۰ نفر در داخل ساختمان مشغول کار بودند. از گروه عملیات نجات پرسیدم می‌گویند اگر آوار داخل ساختمان را زیر و رو کنند نصف دیگر ساختمان هم فرو می‌ریزد. حقیقت من خودم کارمند پالایشگاه هستم کلاه و لباس مخصوص دارم. روز حادثه کلاه و لباسم را آماده کردم و اجازه ورود به ساختمان را گرفتم و تا جایی که می‌توانستم وارد ساختمان شدم آن ویرانی که من دیدم امیدی به زنده بودن برادرم ندارم. نه تنها امیدی به زنده ماندن کاظم ندارم، بلکه امیدی به زنده ماندن افرادی که زیر آوار مانده‌اند هم ندارم. شما حساب کن ۱۰ سقف روی هم و هر سقف نزدیک ۵۰ تن بتن است. افرادی که بیرون کشیدند و جزو مصدومان حادثه بودند اصلا داخل ساختمان نبودند و اطراف ساختمان حضور داشتند، اما اگر آمار افرادی که داخل ساختمان بودند مثل برادر من که الان هم جزو مفقودشدگان است را اعلام کنند، آمار بالایی خواهد بود.

گروه اجتماعی| در دومین روز از حادثه تلخ ریزش بخشی از ساختمان ۱۰ طبقه متروپل در شهر آبادان در حالی که به گفته رییس جمعیت هلال احمر، تا ظهر دیروز تعداد جانباختگان این حادثه به ۱۱ نفر و تعداد مصدومان به ۳۹ نفر افزایش یافت، رییس سازمان مدیریت بحران کشور از احتمال محبوس بودن تعدادی در زیرزمین متروپل خبر داد. محمدحسین نامی گفت: «حدس می‌زنیم تعدادی در زیرزمین ساختمان گرفتار باشند و در تلاش هستیم هر چه زودتر به قسمت زیرزمین برسیم.»  دیروز هم مثل روز دوشنبه گروه‌های امداد و نجات از شهرداری‌های تهران، اصفهان، شیراز و ایلام و همچنین امدادرسانان محلی در محل حادثه حضور داشتند و به گفته رییس سازمان مدیریت بحران کشور، ساختمان‌های اطراف این بنای ناامن تخلیه شده و تلاش بر این است که عوامل امدادی بتوانند از کوچه کنار ساختمان، به طبقه زیرزمین برسند.مشاهدات خبرنگاران از محل حادثه، چنین بود که همچنان بقایای فروریزش ساختمان متروپل در خیابان امیری، قابل مشاهده است و جمعیت زیادی از شهروندان و بستگان مفقودان در فاصله‌ای دور از ساختمان تجمع کرده‌اند آن هم در حالی که طبق هشدار عوامل امدادی، هر لحظه خطر ریزش نیمه دیگر ساختمان وجود دارد. خبرنگاران خبرگزاری‌ها همچنین گزارش کرده‌اند که با وجود نوارکشی اطراف ساختمان به منزله خطر بالای ریزش بخش‌های دیگری از سازه متروپل، شهروندان کنجکاو، این نوارکشی را نادیده گرفته و در محدوده خطر و نزدیک به بقایای ساختمان تجمع می‌کنند که این تجمع خود یک عامل خطر هم به واسطه دست و پا‌گیری برای نیروهای امدادی و هم به واسطه افزایش آمار قربانیان در صورت سقوط مصالح یا بخش‌های دیگری از ساختمان محسوب می‌شود و از آنجا که آوار‌برداری، با خیزش گرد و خاک هم همراه شده و مشاهدات دقیق نیروهای امدادی را دشوار کرده، نیروهای امداد و نجات با بلندگو از مردم می‌خواهند که صحنه خطر را ترک کنند اگرچه که طبق مشاهدات خبرنگاران، تا ظهر دیروز، بقایای سازه، ریزش جدیدی نداشته است. احتمال جان‌باختن شهروندانی که هنوز از زیر آوار خارج نشده‌اند با گذشت هر ساعت از وقوع حادثه بیشتر می‌شود و به نظر می‌رسد تعداد این جان‌باختگان احتمالی هم کم نباشد، چراکه طبق پیش‌بینی سخنگوی سازمان اورژانس کشور، به دلیل تردد بالا در این برج تجاری، در لحظات اولیه پس از وقوع حادثه احتمالا ۵۰ نفر زیر آوار مانده‌اند و رییس جمعیت هلال احمر هم همین نگرانی را داشت که با گذشت هر ساعت از وقوع حادثه، فرصت طلایی زنده‌یابی مفقودان از زیر آوار رو به پایان است ضمن آنکه با توجه به وسعت حادثه و حجم آوار، حتی زمان آواربرداری هم نامعلوم است.  ظهر دیروز، خبرنگار ایسنا، از دختر جوانی نوشته بود که در جوار سازه مخروبه متروپل، بی‌تاب و گریان، چشم انتظار نجات خواهرش از زیر آوار بود. مادر دیگری هم به این خبرنگار گفت که از دخترش که از کارکنان ساختمان بوده همچنان بی‌خبر است و یکی دیگر از مادران هم که در صحنه حادثه حضور داشت برای دریافت خبری از ۴ فرزندش که در ساختمان بودند، بی‌تابی می‌کرد. مردی هم با حال پریشان، نگران همسر و دو فرزندش بود که برای تفریح به این مرکز تجاری رفته و گرفتار ریزش آوار شده بودند و به دلیل خاموش بودن تلفن‌های همراه‌شان، این مرد هیچ خبری از خانواده مفقودش نداشت. از ساعات اولیه صبح دیروز، وزیر کشور و معاون اقتصادی رییس‌جمهوری هم به همراه استاندار خوزستان در محل حادثه «متروپل» حاضر شده‌اند و در حالی که تیمی از وزارت راه و شهرسازی هم به آبادان می‌رود تا این حادثه را ارزیابی کند، استاندار خوزستان می‌گوید: این حادثه تلخ به دلیل رعایت نشدن ضوابط فنی و اصول و استانداردهای ایمنی در ساخت ساختمان (طی سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۸) رخ داده است. چنانکه دیروز کوروش خواجوی؛ رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان خوزستان هم با این تاکید که سازمان‌های نظام مهندسی، غیر از اعلام وضعیت، هشدار و تذکر فنی، اختیار دیگری برای متوقف کردن پروژه‌های ناامن و خطر‌سازی همچون متروپل را ندارند، گفت: «بعد از آنکه در سال ۱۳۹۶ پروانه ساختمان متروپل صادر شد، سازمان نظام مهندسی از شهرداری درخواست کرد تا اجازه نظارت به این پروژه را به مهندسان سازمان بدهد. تا سال ۱۳۹۹ چنین اجازه‌ای صادر نشد. از خرداد سال ۱۳۹۹ ناظرین سازه و معماری تاسیسات به صورت قانونی از سوی سازمان نظام مهندسی معرفی و در این پروژه وارد عمل و متوجه شدند که ظاهرا روال قانونی در صدور پروانه ساختمان متروپل آبادان طی نشده است. بر اساس نقشه اولیه که مهندسین مشاور در سال ۱۳۹۶ برای پروژه متروپل تهیه کرده‌اند ظاهرا این ساختمان ۹ سقف داشته و ما ایراداتی از جمله عدم رعایت پوشش میلگرد، تغییر شکل بعضی از تیرها و کمانش برخی ستون‌های پروژه متروپل را به شهرداری گوشزد کردیم و یک ماه قبل مهندس ناظر پروژه متروپل آبادان اخطاریه‌هایی در مورد وضعیت سازه پروژه به مالک و مراجع مربوطه داد که ترتیب اثر داده نشد. البته من هنوز با مسوولان شهرداری در خصوص برج متروپل صحبتی نکرده‌ام. شاید آنها هم اخطار لازم را به مالک داده‌اند و او بدون اذن شهرداری اقدام به ایجاد حصار کرده و کارها را پیش برده است. فعلا امداد و نجات در اولویت است اما پس از پایان آواربرداری، کمیته‌ای از سوی استانداری برای بررسی ابعاد حادثه تشکیل می‌شود و پیگرد قضایی بر عهده کارشناسان دادگستری است.»رییس انجمن سازندگان مسکن و ساختمان خوزستان هم در گفت‌وگوی دیگری با خبرگزاری ایسنا اعلام کرد که «متروپل ساختمان ۷ طبقه‌ای بود که ۱۰ طبقه ساخته شد. به این معنا که ۳ طبقه اضافه روی ساختمان ساخته شده است. اینکه چرا شهرداری این مساله را پذیرفته و روند ساخت را متوقف نکرده جای سوال دارد اما با توجه به کج شدن و لهیدگی ستون‌های ساختمان، احداث ۳ طبقه اضافه روی ساختمان از نظر وزن و بار اضافه بر یکی از عوامل بسیار موثر در حادثه ریزش است.»دیروز نمایندگان استان خوزستان هم در واکنش‌هایی، از شائبه‌های تخلف در ساخت این برج مرگ خبر دادند چنانکه سید کریم حسینی؛ نماینده اهواز و نایب‌رییس کمیسیون اجتماعی مجلس در گفت‌وگو با ایسنا گفت: «متاسفانه اخبار و اطلاعاتی که به دست می‌رسد، حاکی از آن است که مجوزهای قانونی برای احداث و توسعه این بنا داده نشده و سازنده متروپل از رانت نزدیکی به مسوولان استانی و مسوولان منطقه آزاد اروند استفاده کرده علاوه بر آنکه سازنده، نه تنها مجوز لازم را از مراجع قانونی نگرفته، اگر هم گرفته با رانت و رشوه بوده است.» نایب‌رییس کمیسیون عمران مجلس هم از سفر هیاتی از این کمیسیون به آبادان برای بررسی ابعاد حادثه ریزش ساختمان متروپل خبر داد علاوه بر آنکه به دنبال دستور ریاست ‌های ویژه‌ای از بازرسی استان خوزستان هم در فرمانداری مستقر شدند و مشغول بررسی نحوه ساخت و رعایت نظامات مهندسی و ضوابط شهرسازی در احداث «متروپل» هستند.