در نشست تخصصی «تحول پایدار گردشگری شهری با محوریت میراث فرهنگی و تاریخ» در رشت، سخنرانان با انتقاد از نبود زیرساخت‌ها، غفلت از ظرفیت‌های تاریخی و فرهنگی، رواج گردشگری انبوه، ضعف مدیریت شهری و بی‌برنامگی در حوزه گردشگری پایدار تاکید کردند که گیلان همچنان اسیر نگاه تک‌بعدی به جاذبه‌های طبیعی است و میراث فرهنگی آن مورد غفلت واقع شده و در حاشیه مانده است.
نشست تخصصی «تحول پایدار گردشگری شهری با محوریت میراث فرهنگی و تاریخ» روز پنجم مهرماه در موسسه آموزشی و پژوهشی گردشگران پایدار در رشت برگزار شد و سخنرانان مزیت‌های گیلان و موانع موجود در حوزه تحقق اهداف گردشگری پایدار فرهنگی و تاریخی استان را مورد بحث و بررسی قرار دادند.
گیلانی‌ها از جاذبه‌های فرهنگی خود بی‌اطلاع هستند
«مصطفی پورعلی» دبیر نشست، در ابتدای برنامه با بیان این‌که ظرفیت گردشگری تاریخی رشت مورد غفلت قرار گرفته است، گفت: احیا باید در اولویت مرمت باشد. گردشگر وقتی وارد شهر می‌شود باید با یک بسته فرهنگی و زندگی مردم روبه‌رو شود و این همان چیزی است که در گیلان وجود ندارد. توسعه گردشگری زمانی محقق می‌شود که میان میراث‌فرهنگی و گردشگری اتحادی شکل بگیرد.
«بهناز پورخداداد» یکی دیگر سخنرانان این نشست نیز در آسیب‌شناسی خود اظهار کرد: گیلان از دیرباز مقصد گردشگری طبیعی بوده و همین امر سبب شده بخش فرهنگی و تاریخی آن نادیده گرفته شود. حتی بسیاری از گیلانی‌ها از جاذبه‌های فرهنگی استان خود بی‌اطلاع هستند. اکثر این آثار در دهه ۸۰ ثبت ملی شدند، اما به دلیل نبود معرفی، بازدیدی از آن‌ها انجام نمی‌شود. همه این‌ها بخاطر این است که ما در حوزه گردشگری در گیلان با یک پراکنش نامتقارن مواجهیم.
گیلان به یک پارک تبدیل شده است
«ابراهیم کازرونی» یکی دیگر از سخنرانان نشست هم با انتقاد از نبود زیرساخت‌ها در گیلان عنوان کرد: گیلان مظلوم است و دانشگاه‌ها نیز در انجام مسئولیت اجتماعی خود کوتاهی کرده‌اند و مقصرند. گیلان در واقع به یک پارکی تبدیل شده که در هر تعطیلی که در کشور و تهران اعلام می‌شود؛ شاهد هجوم مسافران و تولید زباله و خسارت است، در حالی‌که هیچ برنامه‌ای برای گردشگری پایدار ندارد. معماری جدید آن نیز وام‌گرفته، عاریه‌ای و بی‌توجه به بافت قدیمی استان است.
وی افزود: متاسفانه ما عمده کار معرفی شهرهای خود در گیلان را به بلاگرها و فعالان فضای مجازی سپرده‌ایم و مابقی دستگاه‌ها یا مجموعه‌ها فعالیت خاصی در این زمینه ندارند. در حوزه فعالیت‌هایی که شهرداری رشت در بخش گردشگری خلاق خوراک انجام داده هم می‌توان دستاوردهای آن را در گردشگری گیلان و جذب گردشگر به کار برد.
«مازیار سیدنژاد» یکی دیگر از سخنرانان نیز تاکید کرد: گردشگری باید در مرکز سیاست‌های توسعه‌ای قرار گیرد. هسته‌های تاریخی شهرهای ما به خصوص در رشت، دچار فرسودگی و کاهش کیفیت زیست شده‌اند. تجربه بازآفرینی فرهنگی در شهرهایی مانند لندن و لیورپول نشان می‌دهد که با چنین اقداماتی می‌توان گردشگر جذب و اشتغال زیادی را همراه با توسعه اقتصادی ایجاد کرد.
تولید محتوا گردشگری گیلان دچار ضعف است
«میثم نواییان» یکی دیگر از سخنرانان جلسه نیز با اشاره به ضعف تولید محتوا در حوزه گردشگری گیلان گفت: گیلان منابع فرهنگی و تاریخی فراوانی دارد اما هیچ استفاده‌ای از آن‌ها نمی‌شود. بدون تولید محتوا نمی‌توانیم گردشگر جذب کنیم.
وی ادامه داد: در حالی‌که ایران در منابع‌طبیعی جزو هفت کشور برتر جهان است اما از نظر جذب گردشگر در رده هفتادم قرار دارد. به نظر می‌رسد در بخش گردشگری تاریخی به یک بازنگری اساسی نیازمندیم. از طرفی تولید محتوای ما در بخش گردشگری باید به گونه‌ای باشد که منافع آن به جامعه محلی برسد.
بازارهای محلی گیلان باید توانمند و خلاق شوند
«رضا رسولی» عضو سابق شورای شهر رشت نیز در سخنانی یکی از بزرگ‌ترین خلأها را در گردشگری شهری عنوان کرد و ضمن تاکید بر توانمندسازی و خلاق کردن بازارهای محلی گیلان گفت: در گیلان ۵۷ شهر وجود دارد اما مدیران محلی وظیفه‌ای برای تولی‌گری گردشگری شهری برای خود قایل نیستند.
رسولی اضافه کرد: شهرداران باید در این بخش آموزش ببینند تا از هدررفت منابع جلوگیری شود. معتقدم توسعه گردشگری شهری می‌تواند میراث‌فرهنگی و تاریخی را از بسیاری آسیب‌ها مصون نگه دارد.
«علیرضا محمدی» یکی دیگر از حاضران در این نشست هم در آسیب‌شناسی گردشگری شهری، سه نسل گردشگری شامل گردشگری انبوه، گردشگری موزه‌ای و گردشگری خلاق را معرفی کرد و گفت: ایران و گیلان همچنان گرفتار گردشگری انبوه هستند که تخریب زیرساخت‌ها و میراث را به دنبال دارد.
«اسماعیل مژدهی» نیز در سخنرانی خود، گیلان را «مقصدی فقیر» توصیف کرد و گفت: در نوروز اخیر از میان دو هزار مسافر تنها توانستیم به ۶۰۰ نفر خدمات بدهیم. به گفته وی در حال حاضر خانه ابریشمی رشت در وضعیت نامطلوبی قرار دارد و گیلان نیز شرایط مناسبی برای گردشگری پایدار ندارد.
کمیته گردشگری شهری با محوریت فرهنگ و تاریخ گیلان تشکیل شود
«فرزاد رشیدی» هم در این نشست تصریح کرد: حال خوش گردشگری وجود ندارد. توسعه پایدار زمانی محقق می‌شود که ذی‌حقان به ذی‌نفعان تبدیل شوند. پیشنهاد ما تشکیل کمیته گردشگری شهری با محوریت فرهنگ و تاریخ است.
وی افزود: در حال حاضر گردشگری حال حاضر به فرهنگ و روستاهای گیلان آسیب می‌زند. ما در این موسسه آمادگی داریم کمیته گردشکری شهری با محوریت فرهنگ و تاریخ را در با کمک اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان گیلان راه‌اندازی کنیم.
«یوسف سلمان‌خواه» مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گیلان، نیز در این جلسه با تایید عقب‌ماندگی گردشگری فرهنگی و تاریخی استان گفت: اکنون گردشگر تنها به خاطر دیدن مناظر طبیعت یعنی جنگل، دریا و کوه وارد گیلان می‌شود. برای برون رفت از این موضوع ما باید بر عناصر فرهنگی، تاریخی و تمدنی استان تاکید کنیم و این هدف اصلی اداره کل در دوره فعلی خواهد بود.
وی افزود: متاسفانه ما از بسیاری از عناصر تاریخی و تمدنی که به گیلان هویت بخشیده‌اند، بی‌اطلاع هستیم. این بی‌توجهی ریشه در گذشته دارد و همچنان ادامه پیدا کرده و همچون یک میراث به ما رسیده است. گیلان با وسعت ۱۴ هزار و ۴۰ کیلومتر مربع خود یک پتانسیل بزرگ فرهنگی و تاریخی است و باید تصمیم بگیریم که با این ظرفیت چه کنیم.