آنها که گذرشان به مرکز انزلی پژوهی طویلی می‌افتد، خانه‌ای می‌بینند که از جهان کلمات نشان دارد و نسیم آگاهی. اینجا قاب آبی درها و پنجره‌ها بر متن سپید حصارها از کتاب ها و یادها نشان دارد. آنها که قدم در این مکان می نهند، حکایتش را نقش بسته بر لوحی چنین می‌خوانند:
«به نام حضرت نور
یاد آنان که بر روشنای جهان آگاهی می‌افزایند تا همیشه باقی‌ست.
این مامن که نام مرکز انزلی‌پژوهی طویلی بر پیشانی‌اش حک شده، بناست یادآور سعی انسانی باشد که برگی بر دفتر تاریخ افزود و از انزلی نوشت تا غبار فراموشی بر پیکر گذشته این شهر ننشیند. اینجا خانه‌ای‌ست برای مرور تاریخ انزلی و اندیشیدن به امروز و فردای این شهر. چراغ این خانه را مردم افروخته‌اند و به لطف خداوندگار و مهر مردم روشن می‌ماند.»
و اما روشنای چراغ این مرکز که آیین گشایش آن، عصر روز شنبه نهم بهمن ماه در سایه‌سار آسمان بندر مه‌آلود برگزار شد، نمونه‌ای بارز از تحقق یک تلاش جمعی است. بی تردید سال ۱۳۹۶، زمانی که «صفورا غله‌زاری» معلم بازنشسته‌ی اهل انزلی قدم در عرصه‌ی جمع آوری کاغذهای باطله با هدف کمک به محیط زیست و گسترش فرهنگ کتابخوانی نهاد، کسی گمان نمی‌کرد که سرانجام تلاش او و همراهیِ بسیار خوب «آرمین صافدل»، انجمن طرفداران توسعه‌ی بندرانزلی و اهالی فرهنگ دوست انزلی پس از راه اندازی چند کتابخانه‌ی کوچک در اماکن عمومی به ایجاد کتابخانه ومرکزی پژوهشی با محوریت انزلی پژوهی و گیلان شناسی بیانجامد، تلاشی که همچنان ادامه دارد.
حالا آنها که قدم در این مرکز می‌نهند از تماشای بخش‌های مختلف که بر پیشانی‌شان عناوینی چون تالار مشاهیر، اتاق یادبود طویلی، کارگاه، اتاق مطالعه و مخزن کتاب نقش بسته است، به مسیری که یک مدرسه‌ی متروکه تا بدین جا طی کرده ، می اندیشند. آنها کتاب‌ها را ورق می‌زنند و سپس به تماشای تصاویر مشاهیر انزلی می‌ایستند و به گذشته و آینده‌ی یک شهر می‌اندیشند. و البته کمی آن سوتر، قدم در اتاقی می‌گذارند که از نویسنده‌ی تاریخ جامع انزلی زنده‌یاد «عزیز طویلی» نشان دارد.
اهداف انزلی‌پژوهی
واقعیت این است که گردانندگان مرکز انزلی‌پژوهی طویلی، اندیشه‌های درخشانی در سر دارند. «آرمین صافدل» که از بانیان این مرکز است، درباره‌ی اهداف این مرکز به مرور می‌گوید: فراهم آوردن بستر‌ی مناسب در جهت امر پژوهش برای پژوهشگران علاقه‌مند به کار در حوزه‌ی بندر انزلی و موضوعات پیرامون آن و همچنین ایجاد بستر مناسب برای گفتگو و تبادل نظر حول موضوعات معطوف به عرصه‌هایی چون تاریخ، فرهنگ و جامعه‌ی استان گیلان و بندرانزلی از جمله اهداف در نظر گرفته شده به شمار می‌آیند. لازم به ذکر است که تلاش برای ثبت و گردآوری تصاویر و اسناد، همچنین مستندسازی تاریخ شفاهی انزلی (ثبت و نشر میراث معنوی ) و آگاهی‌بخشی، آموزش و توانمندسازی شهروندان در راستای شناخت و بهره‌برداری صحیح از ظرفیت های هویت و فرهنگ بومی از دیگر اهداف مرکز انزلی‌پژوهی به شمار می‌آید.
مرکز پژوهشی طویلی با آغاز فعالیت و در راستای اهداف خود مبنی بر توسعه‌ی امر پژوهش و به ویژه حمایت از پژوهشگران بومی، در نظر دارد به تناوب و در حد بضاعت با جلب همکاری فعالان عرصه‌ی نشر، امکان تدوین و انتشار آثار برگزیده در حوزه‌های جامعه، تاریخ، فرهنگ، هنر و هویت بومی گیلان به ویژه انزلی را در قالب‌های مختلف و در فضایی رقابتی فراهم آورد.
این کنشگر فرهنگی در ادامه از تشویق و جلب حمایت نیکوکاران جهت کنش موثر در امر حفظ و احیای میراث فرهنگی و تاریخی و فراهم آوردن امکان بهره‌برداریِ نسل‌های آتی از ظرفیت‌های میراث معنوی ؛ انتشار کتب و نشریات تخصصی در حوزه‌ی میراث فرهنگی، تاریخ، صنایع دستی و گردشگری بندر انزلی؛ معرفی و الگوسازی از مفاخر و چهره‌های ماندگار بندرانزلی؛ فعالیت در حوزه‌ی مردم‌شناسی و مردم‌نگاری؛ برگزاری کارگاه‌های آموزشی در راستای ترویج فرهنگ و هویت بومی و همچنین طراحی و اجرای رویدادهای فرهنگی هنری متناسب با معرفی ظرفیت‌های فرهنگی، تاریخی و طبیعی بندرانزلی بعنوان دیگر اهداف این مرکز یاد کرد.
انتشار یک فراخوان
مرکز پژوهشی طویلی با آغاز فعالیت و در راستای اهداف خود مبنی بر توسعه‌ی امر پژوهش و به ویژه حمایت از پژوهشگران بومی، در نظر دارد به تناوب و در حد بضاعت با جلب همکاری فعالان عرصه‌ی نشر، امکان تدوین و انتشار آثار برگزیده در حوزه‌های جامعه، تاریخ، فرهنگ، هنر و هویت بومی گیلان به ویژه انزلی را در قالب‌های مختلف و در فضایی رقابتی فراهم آورد. صافدل با بیان این موضوع یادآور شد: از این رو کلیه صاحبان آثار پژوهشی حول موضوعات مذکور، می‌توانند آثار خویش را تا پایان شهریورماهِ سال ۱۴۰۱ به نشانی [email protected] ارسال کنند. لازم به ذکر است که پس از بررسی آثار واجد شرایط توسط کارشناسان مرکز، اثر حائز بالاترین امتیاز، پس از گذراندن مراحل فنی و قانونی نظیر توافق با صاحب اثر، ناشر و اخذ مجوز بصورت کتاب منتشر خواهد شد.
