بلاتکلیفی بازگشت ۱۴ هزار هکتار از اراضی طرح هادی گیلان به منابع طبیعی

یکی از پرونده‌هایی که در محاکم قضایی بسیار زیاد به چشم می‌خورد، دعاوی مربوط به بحث تملک اراضی روستایی و تفکیک آن از اراضی ملی است. به خصوص اراضی روستایی که در قالب طرحهای هادی روستایی بنیاد مسکن قرار گرفته اما بخشهایی از آنها به دلیل قرارگیری در محدوده‌ی منابع طبیعی فاقد کاربری و تملک شده اند. اما از سوی دیگر ابهام در محدوده‌ی طرح های هادی روستایی از اراضی ملی منجر به ساخت و سازهای بی رویه در روستاهها و تغییر کاربری های گسترده نیز شده است. این درحالیست که هرگونه ساز و ساخت در روستاها از جمله روستاهای دارای طرح هادی نیازمند استعلام ازمنابع طبیعی جهت صدور پروانه‌ی ساخت است.

همزمان با بازنگری طرحهای هادی روستایی در استان، اداره‌ی کل منابع طبیعی و آبخیزداری به استناد ماده‌ی ۲۶ قانون برنامه‌ی ششم توسعه، مدیریت اراضی محدوده‌ی طرح هادی روستایی را به بنیاد مسکن گیلان واگذار و اعلام کرده دراقدامات قانونی بعدی نیازی به استعلام از منابع طبیعی نیست. اکنون این سوال مطرح می‌شود آیا این امر در آینده منجر به دست اندازیهای بیشتر به اراضی ملی و تغییر کاربریهای گسترده و بهانه ای برای ساخت و ساز غیرقانونی در روستاها نمی‌شود؟

چنانچه پیشتر نیز«حجت السلام حمزه خلیلی» رییس کل دادگستری و رییس شورای قضایی گیلان، اجرای ناصحیح طرح هادی را برای گیلان مضر اعلام کرد و خواستار بازنگری و اصلاحاتی اساسی به ویژه در حدود آن در روستاها شد. خلیلی گفت: اجرای ناصحیح طرح هادی در گیلان موجب دست اندازی به منابع طبیعی و اراضی ملی شده است. بر اساس آمارهای دادگستری استان سالانه به طور متوسط یکصد هکتار از اراضی کشاورزی استان تغییر کاربری داده می شود و یا در معرض تغییر کاربری هستند.

در همین رابطه «سهیل توکلی» معاون حفاظت و امور اراضی اداره‌ی کل منابع طبیعی استان گیلان به مرور پاسخ داد: منابع طبیعی فقط مدیریت مناطق و اراضی ملی که در داخل طرح هادی روستایی قرار دارند را به بنیاد مسکن تحویل داده است. چرا که متولی طرحهای هادی بنیاد مسکن است و ما در بخش‌هایی که مستثنیات شده است مدیریتی نخواهیم داشت.

وی اضافه کرد: در حین اجرای بازنگری طرحهای هادی و قبل از تغییر و تحولات در اراضی ملی، ابتدا این بازنگری باید مصوبه کمیته تصویب استان را براساس ماده ۲۶ برنامه ششم دریافت کند. در غیر این صورت اراضی محدوده‌ی طرحهای هادی روستایی، براساس قانون، مشمول ماده یک قانون ملی بوده و جزو اراضی ملی و دولتی محسوب می‌شوند.

توکلی ادامه داد: برابر پیگیریهایی که دستگاههای نظارتی و بازرسی استان داشتند حتی اراضی در استان وجود دارد که می‌بایست از محدوده طرح‌های هادی روستایی خارج شوند و به منابع طبیعی الحاق شوند. میزان این اراضی حدود ۱۴ هزار هکتار است.

از سوی دیگر «سید محمود بشیری» معاون عمران روستایی بنیاد مسکن گیلان معتقد است: در اجرای این طرح، مدیریت برخی از اراضی از منابع طبیعی به بنیاد مسکن  واگذار می‌شود و در قالب طرح هادی روستایی قرار می‌گیرد. از این رو کسانی که زمین‌های متصرفی دارند کارشان سخت‌تر می‌شود.

بشیری با تاکید به اینکه برای شخص متصرف و زمین خوار فرقی نمی‌کند اراضی در محدوده‌ی منابع طبیعی باشد یا بنیاد مسکن و کار خلاف سازی خود را انجام می‌دهد. اما اکنون با مدیریت جدید، اراضی منابع طبیعی که در داخل طرحهای هادی هستند و مالک مشخص دارند از اراضی ملی جدا می‌شوند و می‌توان نظارت بهتری بر روی آنها داشت.

گفتنی است بازنگری طرح‌های هادی، بعنوان سند توسعه ۱۰ ساله روستا‌ها در راستای فراهم سازی زمینه‌ی توسعه وعمران مناطق روستایی و با توجه به افزایش جمعیت روستایی و وجود متقاضیان جدید زمین و مسکن برای سکونت تهیه و اجرا می‌شود.

پیشتر بنیاد مسکن گیلان اعلام کرده بود: درسطح استان تمامی روستاهای بالای ۲۰ خانوار دارای طرح هادی هستند و شاخص تهیه طرحهای هادی در سطح کشور ۹۸ درصد است که این شاخص در استان گیلان به ۱۰۰  درصد رسیده است. درحال حاضر از ۹۴۳ روستای گیلان دربیش از ۵۳۵ روستا، بازنگری طرح هادی انجام شده و بیش از ۵۸ هزار هکتار اراضی از طرح هادی منتزع شده و به چرخه کشاورزی بازگشته است.