اندک سالاری و خنثی سازی، شورای شهر را ناتوان کرده است

۲۲ سال پس از اولین دوره‌ی شوراهای شهر، این نهاد هنوز خود را سردرگم تعاریف پیش ساخته و نیز مسیرهای انحرافی کرده است. نه تجربه‌ی گذشتگان، نه دانش روز جهان و نه بهره گیری از نیروهای متخصص و کارآموخته، هیچکدام به نحو شایسته‌ای در سرلوحه این شورا قرار نگرفته است. اینک کم و بیش سه سال از دوره پنجم شورا گذشته و دو شهردار زمام امور را برعهده گرفته اما آشکارا هیچ پروژه زیرساختی و ضروری در این دوره در دستور کار قرار نگرفته است. شاید به این دلیل که تجارب گذشتگان در شوراهای شهر نشان داده است این دوره های گذرا بیش از آنکه  به پروژه های زیرساختی شهر متمرکز شود باید به عنوان یک شناسنامه و بیلان کاری برای هر عضوی از اعضای شورای شهر مدنظر قرار گیرد.

درهمه‌ی دوره های گذشته‌ی شورا، هیچگاه این نهاد از لحاظ نابودی منابع شهر و جرایم عمومی مورد ارزیابی قرار نگرفت.

اینکه این شورا تا چه اندازه توانسته در برنامه ریزی، توسعه پایدارو مدیریت کلانشهر رشت تاثیر گذار باشد و چه تفاوتهایی از لحاظ عملکردی با دوره‌های پیشین داشته است؟ این موضوع را از چند صاحب نظر مدیریت شهری رشت جویا شدیم. ماخصل این گزارش در ادامه آمده است.

فقدان  تعامل و انسجام در اعضای شورای شهر رشت

«رضا ساغری » شهردار دومین دوره شورای شهر رشت معتقد است: درهمه‌ی دوره های گذشته، کسانی از سوی مردم انتخاب و وارد این شورا شدند که همگی از صاحبنظران و افراد شاخص این شهر بوده و بعضا تجربیاتی در مدیریت شهری و علمی داشتند. در واقع ما با حضور اعضای متخصص و کارشناس در طی دوره های مختلف شورا مواجه بودیم.

ساغری تاکید می‌کند: شهر رشت هیچگاه با مشکلات غیرقابل حل و اساسی مواجه نبوده و همواره مورد دغدغه‌ی استانداران مختلف و نمایندگان مجلس قرار داشت. دستگاههای اجرایی  نیز همیشه در رفع مشکلات با مدیریت شهری همراه بودند. از سوی دیگر ضوابط و قوانین شهرداری رشت با سایر شهرهای کشور یکسان است و نمایندگان مجلس و دستگاههای امنیتی و قضایی و نهادهای مردمی(NGO) در کنار پارلمان شهری حضور داشتند. اما مشکل اصلی در این نهاد که موجب ضعف آن شده، اما بسیار فرعی و قابل حل  است، به نحوه‌ی عملکرد اعضا در تعامل با یکدیگر است.

وی ادامه می‌دهد: مهم اینست که اعضای شورا بتوانند در فرایند مثبت و با بهره وری بالا در کنار هم قرار بگیرند. شورای شهر باید به یک شیوه، تعامل و سازماندهی نیروها دست پیدا کند. چرا که تک تک اعضا از استعداد، توانایی اجتماعی و شایستگی برخودار هستند و می‌‌توانند با استخراج استعدادهای خود و تعامل با هم  در راستای ارایه خدمات شهری مطلوب عمل کنند، امری که تاکنون در مدیریت شهری رشت موفق عمل نکرده است.

هیات رییسه باید جلوی هرگونه مانعی که باعث انجماد نیروها و دی اکتیو شدن آنها می شود را بگیرد. چرا که شیوه‌ای که تا الان بوده جواب نداده است.

این کارشناس حوزه‌ی شهری خطاب به هیات رییسه‌ی شورای شهر رشت خواستار بازنگری در شیوه‌ی تعامل و رفتار اعضای شورای شهر شده و می‌گوید: هیات رییسه باید جلوی هرگونه مانعی که باعث انجماد نیروها و دی اکتیو شدن آنها می شود را بگیرد. چرا که شیوه‌ای که تا کنون بوده پاسخ شایسته ای نداده و موجب شده یک قسمت از بدنه‌ی اجرایی و پتانسیل استان نتواند به درستی فعال شود. در واقع مدیریت شهری رشت اکنون اسیر درهم ریختگی، نبود انسجام و الویت بندی نشدن امور شده است.

ساغری در خصوص نبود همدلی وهمراهی اعضای شورای شهر بیان می‌کند: نیاز نیست اعضای شورای شهر نظر همدیگر را بپذیرند. اینان با حفظ استقلال و دیدگاه می‌توانند در کنارهم باشند و اجازه دهند به صورت منصفانه فضا برای دیگران هم گشوده شود. لازمه‌ی این کار اعتقاد به کار جمعی و گروهی است. این کار نیازمند تغییر در شیوه اجرایی و روش تعامل در شورای شهر است.

وی درباره‌ی به جا ماندن مشکلات از دوره های گذشته مدیریت شهری واثر گذاری آن در مدیریت فعلی رشت می‌افزاید: طبیعی است اجرای طرح ها و پروژه های عمرانی  که در طی دوره ‌ی یک مدیریت آغاز شده در دوره های دیگرهم ادامه داشته باشد. لذا اعتقادی به بجا ماندن مشکلات شهری از دوره های گذشته ندارم و معتقدم بسیاری از پروژها گذشته، منجر به تحولات اساسی در رشت شده است.

نهادی که هیچگاه ارزیابی نشد

«قاسم بزرگ زاده» وکیل  و عضو کانون وکلای استان گیلان نیز به مرور می‌گوید: اصل اداره شهر به صورت شورایی از سال ۵۸ در قانون اساسی  وجود داشت اما به دلایل مختلف تا دهه‌ی ۷۰  اجرایی نشد تا زمانیکه دولت و حکومت به دلیل بحرانهایی در کشور، سعی کرد بخشی از ناکامی های خود در مدیریت کشور را با ایجاد شوراها به گردن مردم بیاندازد. به این دلیل به ناگاه در تب دوران اصلاح طلبی  بحث شوراها مطرح شد.

بزرگ زاده معتقد است: شوراهای شهر برای مدیریت عمومی شهر نیستند بلکه شورای شهرداری ها هستند. دوره اول شورا در رشت تقریبا ایده آلیستی بود و چندان مورد پذیرش واقع نشده بود، اما پس از آن کم کم در دوره های بعدی توسط دستگاههای اجرایی پذیرفته شد. از آنجایی که نظام سیاسی کشور به دنبال اندک سالاری است لذا هر کسی که موفق شود خودش را به منابع قدرت برساند به همان میزان هم پاسخگو نیست. از اینرو درهمه‌ی دوره های گذشته‌، هیچگاه این نهاد از لحاظ نابودی منابع شهر و جرایم عمومی مورد ارزیابی قرار نگرفت.

وی در خصوص ضعف عملکردی در شورا می‌افزاید: برای بیان ضعف در شورای شهر فقط نمی‌توان تنها به شورای شهر نگاه کرد و بقیه‌ی ارکان حاکمیتی را نادیه گرفت. در واقع وقتی نظارت عمومی کم می‌شود و فساد در جامعه سیستمی می‌شود طبیعتا ارزیابی ها و نظارت ها غیر واقعی و روی کاغذ می‌شوند. شورای سوم این افق را باز کرد و شورای سوم تبدیل به هدف و مکانی برای کسانی شد که طمع قدرت و دسترسی به منابع عمومی شهر را داشتند.

حداقل از منظر و دیدگاه خودم هیچگاه مدیریت شهری رشت را در مواجه با شورای شهر تا این اندازه ذلت بار ندیده بودم.

این عضو کانون کانون وکلا تصریح می‌کند: درشورای پنجم نیز با حضور افرادی چون رمضانپو، حاجی پور و شکریه، ابتدا این انتظار وجود داشت که این دوره بسیار حرفه ای درمدیریت شهری عمل کند اما در واقع تنها چیزی که دیدیم خنثی سازی انرژی های یکدیگر بود. بخش زیادی از زمان و منابع صرف مقابله‌ی آقایان با هم شد که در انتخاب شهردار و انتخابات مجلس خودش را آشکار ساخت. در مجموع بعنوان شخصی که دو دهه در مدیریت میانی شهرداری رشت بعنوان مشاور حضور داشتم معتقدم که این شورا بسیار ضعیف عمل کرده است.

مدیریت شهری رشت اکنون اسیر درهم ریختگی، نبود انسجام و اولویت بندی نشدن امور شده است. از منظر و دیگاه خودم هیچگاه مدیریت شهری رشت را در مواجه با شورای شهر تا این اندازه ذلت بار ندیده بودم.

بزرگ زاده در خصوص تفاوت این دوره با دوره‌های پیشین اضافه می‌کند: مدیریت در بستر فرصتهای زمانی و مکانی شکل می‌گیرد. همچنین هرچقدر اقتصاد کشور ضعیف باشد چرخش اقتصادی در شهرها و شهرداریها نیز کوچک می‌شود. در طی شورای پنجم نیز در دوسال گذشته شاهد طرح قابل توجهی در رشت نبودیم. من تصور می‌کنم در سایر شهرهای کشور با توجه به شرایط اقتصادی، مدیریت شهری بهترتوانست از فضا و منایع داخلی شهرشان استفاده کند.

بزرگ زاده یکی از آفت‌های شورای پنجم رشت را دخالت های بی مورد و اندک سالاری  در شهرداری و یارگیری اعضا  دانسته و بیان می‌کند: تقسیم معاونت ها و یارگیری توسط اعضای شورای شهر موجب شده شهردار حتی اختیار انتخاب مسوول در حد یک ناحیه شهری نداشته باشد. حداقل از منظر و دیگاه خودم هیچگاه مدیریت شهری رشت را در مواجه با شورای شهر تا این اندازه ذلت بار ندیده بودم.

وی گفت: شورای شهر رشت از یک سری مشکلات ساختاری  رنج می‌برد. علیرغم اینکه اعضای شورا از بدنه‌ی مشاورین خوبی برخوردار هستند اما به دلیل حب وبغض و تحمیل خواسته های خود و از رسمیت انداختن مکرر جلسات شورا تاکنون نتوانستند در مدیریت شهری موفق عمل کنند.

شورای پنجم بدترین شورای شهر رشت

«علی شاهانی» یکی از مدیران سابق شهرداری رشت نیز با بیان اینکه این شورا بدترین شورای چند دوره‌ی گذشته در رشت بوده به مرور می‌گوید: اعضای شورای شهر با دخالتهای بیجا در امور شهرداری و جابجایی پرسنل  وبسیاری از موارد دیگر مسبب  مشکلات فعلی در مدیریت شهری رشت هستند.

وی ادامه می‌دهد: اولا که این شورا از نظر اعضا ناهمگون هستند و همواره به دنبال اجرای خواسته‌ها و اهداف خاصی بوده و شهر را رها کردند. همانگونه که اخیرا یک گروه ۶ نفره در شهرداری رشت جابجا شدند. در کل اختیار و سلیقه‌ی شهردار رشت در جابجایی پرسنل، معاونتها و مدیران  با دخالتهای بی جا  توسط اعضای شورا گرفته شده است. این مساله موجب شده شخصا این دوره از شورا از نظر من مردود باشد.

شاهانی بهترین دوره‌ی شورای شهر رشت را شورای اول معرفی کرده و می‌افزاید: در این دوره هیچگونه دخالت در امورات شهرداری از سوی اعضا صورت نمی‌گرفت و از حواشی  بدور بودند. به نظرم حتی عملکرد شورای سوم با آن مسایلی مالی  وفسادی که منجر به انحلالش شد از شورای فعلی رشت بهتر بوده است.

وی تاکید می‌کند: در دوره‌های گذشته‌ی شورای شهرعلیرغم بدهی ها و مشکلات مالی باقی مانده،  اقدامات زیر ساختی و عمرانی خوبی در رشت رقم خورد اما دخالتهای بی‌مورد در امور شهری و  ورود مباحث سیاسی و جناحی در دوره‌‌ی پنجم موجب شده شورای شهر رشت ازهدف اصلی خود در راستای توسعه پایدار رشت عقب بماند و شهر به سمت ویرانی کشیده شود.