آمارها خبراز کاهش سرانه مصرف لبنیات در کشور می‌دهند. افول مصرف لبنیات از سال ۸۴ آغاز و پس از سال ۹۵ بیشتر شد. اصلی‌ترین دلیل این اتفاق دراین بازه زمانی تداوم و تشدید تورم در اقتصاد ایران است که باعث تضعیف قدرت خرید مردم شده است؛ در نتیجه لبنیات در سفره خانوارهای ایرانی به عنوان کالای غیرضروری تلقی شده و حذف می‌شود.
اگر چه تورم دلیل اصلی این افول است اما عوامل دیگری نیز دست دارند. غفلت و عدم تبلیغ مناسب برای معرفی شیر و لبنیات به عنوان ماده غذایی ضروری دیگر دلیل عدم مصرف لبنیات در کشور است. از طرفی دیگر با حذف یارانه شیر در مدارس بخشی از جامعه مصرف، به‌خودی‌خود کنار رفت و خانواده‌ها نیز به دلیل افزایش قیمت، توانی برای جبران این فقدان آماری نداشتند.
گیلان هم بخشی از این جامعه آماری است. مصرف لبنیات در گیلان نیز با کاهش روبه‌رو بوده است. اصلی‌ترین چالش مواد لبنی در گیلان عدم مدیریت تولید سنتی و صنعتی است. هنوز بخش عظیمی از تولید شیر در استان گیلان به صورت سنتی انجام می‌گیرد اما با وجود افزایش هزینه تمام‌شده تولید، ناچار به فروش آن با قیمت بیشتر هستند.
گیلان از جایگاه خوبی در تولید شیر برخوردار است. در گیلان به طور متوسط روزانه ۱۲۰ تا ۱۵۰ تن شیر تولید می‌شود و در صورت حمایت مناسب نهادها از دامداری‌ها این اعداد افزایش نیز خواهند داشت. استان گیلان نه تنها ظرفیت ارائه شیر به کارخانه‌جات لبنی در استان را دارد بلکه به استان‌های همجوار در تغذیه شیر یاری می‌رساند.
هیچ‌کس نمی‌تواند کاری کند!
ابراهیم آسایش مدیر اتحادیه کارخانه‌جات لبنی گیلان تنها دلیل این اتفاق را تورم دانست و گفت: وقتی قیمت دلار افزایش پیدا می‌کند در پی آن سایر صنایع نیز گران می‌شود. در حوزه ما این افزایش قیمت موجب گرانی قیمت ظروف برای کارخانه‌ها و قیمت علوفه برای دامداران می‌شود. طبیعی است وقتی دامدار با گرانی علوفه روبه‌رو می‌شود محصول خود را نیز گران‌تر بفروشد. در این بازه زمانی نیز، قیمت کنونی شیر آن‌ها را قانع نمی‌کند و به دنبال افزایش قیمت هستند.
آسایش بر عدم توانایی کارخانه‌ها در کنترل وضع موجود تاکید کرد و افزود: شش کارخانه لبنی فعال در استان گیلان هیچ کاری نمی‌توانند بکنند زیرا سوار بر این چرخه اقتصادی هستند و جدا از آن حرکت نمی‌کنند. این مشکل در سطح کلان حل می‌شود و مدیران کارخانه‌ها و دامدار تصمیم‌گیر نیستند. برای مثال وقتی مواد پتروشیمی گران می‌شود بر روی مواد پلاستیکی اثر مستقیم می‌گذارد و موجب گرانی می‌شود.
او ادامه داد: مردم نیز دیگر درآمد به‌خصوصی ندارند و ارزش پول بسیار پایین آمده است. نتیجه تمامیِ این اتفاقات موجب می‌شود تا لبنیات به دست مردم نرسد و دولت حتما باید کاری کند؛ اگر چنین اتفاقی رخ ندهد، چند برابر همین هزینه‌ها را باید برای درمان جامعه متقبل شود.
سرانه مصرف شیر در کشور ما کمتر از نصف میانگین سرانه جهانی است. میانگین سرانه مصرف شیر در جهان ۱۶۱ کیلوگرم است که این عدد در کشور ایران کمتر از ۸۰ کیلو است. کارخانه‌ها بسیار تحت فشار هستند و بیش از ۵۰% کارخانه های تولید لبنیات استان تعطیل شده اند.
آسایش در بخش پایانی صحبت‌هایش تصریح کرد: با وجود همه گرانی‌ها کیفیت تولیدات لبنی کارخانه‌ها هیچ تغییری نمی‌کند و با کیفیت سابق عرضه می‌شود. در همه استان‌ها این مشکل وجود دارد و هیچ نهادی نمی‌تواند کاری انجام دهد مگر آن که این جریان اقتصادی کنترل شود. یکی از مشکلات کارخانه‌های لبنی روند تولید این کارخانه‌ها است که باید به صورت روزانه باشد و قطع نشود. در صورت بالا رفتن هزینه‌ها کارخانه‌ها باید به تولید خود ادامه دهند و اگر ضرر یا زیانی رخ دهد می‌بایست از جیب هزینه کنند.
تعطیلی بیش از ۵۰ درصد کارخانه های تولید لبنیات استان
«مهرپورشاد» رئیس هیات مدیره‌ی کارخانه شیر فروغ سبز خزر، دلیل شرایط سخت موجود را وضعیت بد اقتصادی اعلام کرد و گفت: در وضعیت کنونی قدرت خرید مردم کاهش پیدا کرده است و همزمان با آن قیمت لبنیات با افزایش روبه‌رو بوده است. نتیجه این دو امر موجب کاهش مصرف لبنیات در سبد غذایی مردم شده است. دلیل اصلی گرانی لبنیات نیز افزایش قیمت مواد اولیه و شیر خام است که در راستای آن کارخانه‌ها ناچار به افزایش قیمت محصولات خود شده اند.
مهرپورشاد کرونا را در ایجاد این شرایط بی‌تقصیر ندانست و افزود: استان گیلان از استان‌های مسافرپذیر در کشور است. جمعیت این استان نزدیک به ۲.۵ میلیون نفر است که به اندازه همین تعداد مسافر در ایام تعطیلات وارد استان می‌شوند. شیوع کرونا مانع ورود بخش زیادی از مسافران به استان شد در نتیجه همه دلایل دست به دست هم دادند تا چنین شرایطی اتفاق بیفتد.
او درباره نقش دولت و راه‌کارهای موجود گفت: دولت باید مانند سایر کشورها سیاست حمایتی را در پیش بگیرد. برای مثال برای لبنیات یارانه‌ای قائل شود. این یارانه‌ها می‌تواند برای دامداران، کارخانه‌ها یا مصرف‌کنندگان باشد.
او به عدم فرهنگ‌سازی مناسب در رابطه با مصرف لبنیات اشاره و تصریح کرد: سرانه مصرف شیر در کشور ما کمتر از نصف میانگین سرانه جهانی است. میانگین سرانه مصرف شیر در جهان ۱۶۱ کیلوگرم است که این عدد در کشور ایران کمتر از ۸۰ کیلو می باشد. رسانه‌ها و دولت نیز در این امر کوتاهی کرده‌اند. بارها در رسانه‌ها افزایش قیمت محصولات لبنی را به سخره می‌‌گیرند و تاکید بر سرعت بالای افزایش قیمت این محصولات دارند این در حالی است که کارخانه‌ها بسیار تحت فشار هستند و بیش از ۵۰% کارخانه های تولید لبنیات استان تعطیل شده اند. شرکت فروغ سبز خزر واقع در شهرک صنعتی سفید رود رشت با داشتن امکانات و تجهیزات مدرن جزء شرکتهای موفق استان می باشد.
