۹ اگوست روز جهانی مردم بومی است. مردمان بومی بار فرهنگی یک کشور را بر دوش می‌کشند. آنها حدود ۶ درصد از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند و حدود ۴۷۶ نفر مردم بومی پیوندهای محکم اجتماعی، فرهنگی و اجدادی با سرزمین و منابع طبیعی که درآن زندگی میکنند دارند و انقدر این پیوند عمیق است که وقتی از سرزمین خود صحبت میکنند اشک در چشمانشان جمع می‌شود.
مردمان بومی به طبیعت، جنگل، کوه، کویر و هر جایی که زندگی میکنند وابسته هستند و با هویت و معیشت و رفاه فیزیکی و معنوی آنها پیوند خورده است. آنها در این سرعت گذار از عصر تکنولوژی و صنعت و تغییر و ساده شدن فرهنگها و کاهش تنوع زبانهای مختلف، هنوز زبان متفاوت خود را حفظ کرده‌اند. هر چند ورود افراد غیر بومی، گسترش شهرنشینی ومحو شدن مرز بین شهر وروستا و غلبه فرهنگی و رسوم غالب ملی بر فرهنگ و رسوم محلی و بومی و نیز تجربه دنیای جدید و مدرن شدن، سبب کمرنگ شدن فرهنگ‌های اصیل بومی شده است. پیش بینی می‌شود تا سال ۲۱۰۰ بیش از نیمی از زبانهای جهان در معرض خطر انقراض هستند. زنان بومی نقش بسیار مهمی در حفظ و انتقال این دانش سنتی به نسلهای بعد و به جامعه کنونی دارند.
زنان در حفظ و انتقال زبان به فرزندان، حفظ آداب و رسوم، نوع پوشش، تربیت فرزندان، مدیریت اقصاد خانواده، داستانها، اعتقادات، باورهایی که در سینه دارند بسیار نقش دارند. مردمان بومی در حفظ تنوع زیستی، تنوع خوراک، امنیت غذایی و نیز سازش و تاب آوری در برابر تغییرات اقلیمی با به کارگیری تجربه و دانشی که از گذشته گان خود دارند اثرگذار هستند.
در کشور ما نیز خرده فرهنگها، زبانها و آب و رسوم مختلف با تنوع زیاد در بین اقوام مختلف در بخش‌های مختلف کشور دیده می‌شود. البته نفوذ و ورود شهرنشینان به روستاها، دخالت و تغییر در نوع زندگی مردم بومی، پوشش و خوراک آنها و بردن فرهنگ مصرف گرایی و شهرنشینی ومدنیزه در بین مردم بومی، مهاجرت‌های اجباری، کوچ جنگل نشینان به حاشیه راندن مردم بومی همه و همه در کمرنگ دیده شدن این گروه مهم از جامعه ما نقش داشته است.
شعارجهانی امسال نقش زنان بومی در حفظ و انتقال دانش سنتی اتفاق بسیار خوبی است. زیرا زنان توجه بسیاری به این مساله دارند. در پروژه‌های متعددی که در سبزکاران در حوزه مشارکت روستایی چه در حاشیه تالاب و چه جنگل داشتیم و داریم زنان همواره پیش قدمتر نسبت به مردان هستند.
زنان حاشیه تالابهای ما هنوز با درست کردن صنایع دستی از گیاهان تالابی این فرهنگ را سینه به سینه حفظ کرده‌اند. زنان در کنار مردان خود در همه مشاغل سخت مانند کشاورزی و دامپروری و … کار میکنند و نگاه چند جانبه‌ای به موضوعات و مسایل دارند.زنها لباس محلی می‌دوزند، نخ می‌ریسند، پارچه می‌بافند وکشاورزی میکنند، محصولات محلی خوراکی و غیر خوراکی تهیه میکنند.
انواع آوازهای محلی قدیمی توسط زنها پشت به پشت مانده و به ما رسیده است. در پروژه بانی جنگلی که به احیای اکوسیستم جنگلی با مشارکت مردم بومی می‌پردازد، یکی از موضوعات مهم جذب زنان و جلب مشارکت آنها در احیای جنگل و معیشت پایدار همراه با حفظ جنگل است. زیرا در این پروژه با وجود علاقه‌ای که اکثر مردم روستا به جنگل لیشک دارند، این زنان هستند که از محصولات جنگلی برای پخت انواع رب آلوچه و انار، دوشاب ازگیل که از سالیان دور از مادرانشان سینه به سینه آموخته‌اند استفاده میکنند.
هر هفته با محصولات مختلف محلی به بازار محلی برای فروش محصولات می‌روند، هنوز کم و بیش لباسهای محلی خود را می‌پوشند. هر چند حضور بیگانگان در روستا و خرید زمینها و ساخت و ساز سبب شده تغییرات فرهنگی و ظاهری در لباس و نوع ساخت خانه‌های مردم ایجاد شود.
روز جهانی مردم بومی بهانه‌ای برای یادآوری و‌اندیشیدن دوباره به اهمیت حفظ و رعایت حقوق و حریمهای مربوط به مردم بومی و کمک به ماندگاری این هویت باقی مانده از گذشتگان ما و نیز کمک به این مردمان برای بهره گیری از این هویت برای ایجاد اشتغال و معرفی بیشتر این خرده فرهنگهاست.
