بحران زباله سراوان رشت طی یک ماه گذشته بار دیگر اهمیت تفکیک زباله از مبدا را در استان یادآوری کرد. درابرچالش پسماند گیلان، تفکیک زباله از مبدا حلقه گمشده‌ای است که سالها مورد کم توجهی و بی اعتنایی شهرداریها و دهیاران قرار گرفته است.
با وجود اینکه در سالهای گذشته بحث تفیک زباله از مبدا مورد توجه جدی شهرداری رشت قرار داشت و سهمی از بودجه سالانه صرف آموزش و فرهنگ سازی این طرح می‌شد، اما این طرح علیرغم حضور فعالانه سمن‌ها و شرکتهای خصوصی در امر آموزش و نیز مشارکت ۲۰ درصدی شهروندان، به دلیل خارج شدن از اولویت اصلی شهرداری، عملا با شکست مواجه شد.
این درحالیست که به زعم کارشناسان ریشه مشکلات مدیریت پسماند گیلان بی‌توجهی به موضوع تفکیک زباله از مبدأ و آموزش به جمعیت هدف شهری و روستایی است.
تفکیک زباله از مبدا؛ طرحی که از اولویت شهرداری خارج شد
به گفته «تهمینه شمشادی» مدیرعامل جمعیت زنان و جوانان حافظ محیط زیست، مباحث تفکیک زباله از مبدا در سالهای اخیر هیچگاه اولویت اول شهرداران رشت نبود و در نهایت متوقف شد.این درحالیست که تفکیک زباله ازمبدا نیازمند آموزش و فرهنگ سازی مستمردر سطح محلات شهری و روستاها و تخصیص بودجه و منابع مالی از سوی شهرداری و دهیاریهاست.
شمشادی با تأکید به بی توجهی شهرداری رشت به فرهنگ سازی و آموزش تفکیک زباله‌تر و خشک به مرور گفت: حتی بعد از بحران سراوان و تأکید استاندار به لزوم آموزش و فرهنگ سازی تفکیک زباله از مبدا در راستای مدیری پسماند سراوان، تنها شهرداری احمد سرگوراب شفت و دهیاری روستای سالکده آستانه اشرفیه پیگیر این موضوع و آموزش به روستاییان شدند.
زباله‌های تفکیک شده روستایی هفته‌ای یکبار از سطح روستاها در قبال پرداخت مبلغ چند صد هزار تومانی به پیمانکاران طرف قرارداد با شهرداری رشت به مرکز سراوان یا کارخانه کود آلی منتقل می‌شوند. درغیر این صورت ماشینهای پیمانکار از جمع آوری زباله‌ها و انتقال آن به مراکز زیر نظر شهرداری رشت امتناع می‌کنند.
وی افزود: با وجود سالها تجربه و فعالیت آموزشی در تفکیک زباله از مبدا و ورمی کمپوست که در سطح محلات و برخی روستاهای رشت داشتیم اما در این مدت کمیسیون بهداشت و محیط زیست شورای شهر رشت در خصوص مباحث و فعالیتهای آموزشی و فرهنگ سازی تفکیک زباله از مبدا از این جمعیت و سایر فعالان زیست محیطی کمک نخواستند و بطور کلی این طرح از اولویت مدیریت شهری رشت خارج شد.
اما دهیاران و روستاییان علاقه مندی بیشتری به این موضوع نشان دادند و آموزشهای ما درمناطق محتلف روستایی استمرار دارد.
دریافت مبالغ چند صد هزار تومانی برای حمل زباله
درعین حال با وجود اینکه در حال حاضر طرح تفکیک زباله از مبدا نزدیکترین گزینه روی میز مدیریت پسماند استان در مدیریت زباله سراوان است و تأکیدات زیادی توسط مدیریت عالی استان در خصوص آموزش و فرهنگ سازی این موضوع در محلات شهری و مناطق روستایی می‌شود و استقبال خوبی در روستاییان برای اجرای این طرح دیده شده اما به گفته دهیار یکی از روستاهای حاشیه شهر رشت، روستاییان با چالش عدم جمع آوری زباله های تر و خشک از سوی شرکتهای پیمانکاری طرف قرارداد با شهرداری مواجه هستند.
پیمانکاران شرکتهای خصوصی جمع آوری زباله نسبت به انتقال پسماند تفکیک شده بی توجه هستند و درخواست مبلغ هنگفت به صورت هفتگی دارند. انباشت زباله به صورت هفتگی موجب اعتراض و بی انگیزگی اهالی روستا در اجرای طرح شده است.
به گفته یک دهیار که نخواست خود را معرفی کند، زباله‌های تفکیک شده روستایی هفته‌ای یکبار از سطح روستاها در قبال پرداخت مبلغ چند صد هزار تومانی به پیمانکاران طرف قرارداد با شهرداری رشت به مرکز سراوان یا کارخانه کود آلی منتقل می‌شوند. درغیر این صورت ماشینهای پیمانکار از جمع آوری زباله‌ها و انتقال آن به مراکز زیر نظر شهرداری رشت امتناع می‌کنند.
این موضوع توسط رییس شورای اسلامی یکی دیگر از روستاهای مجاور شهر رشت نیز تأیید شد و گفت: علیرغم آموزشهای مداوم دهیاری در فرهنگ سازی تفکیک زباله از مبدا و استقبال روستاییان از این کار،اما پیمانکاران شرکتهای خصوصی جمع آوری زباله نسبت به انتقال پسماند تفکیک شده بی توجه هستند و یا خواستار مبالغ هنگفتی به صورت هفتگی برای جمع آوری و انتقال زباله هستند.
این درحالیست که انباشت زباله به صورت هفتگی موجب اعتراض و بی انگیزگی اهالی روستا در اجرای طرح شده است.
دریافت هزینه برای انتقال زباله‌های روستایی به کارخانه کود آلی درحالیست که از ابتدای اردیبهشت ماه جاری، با افزایش ظرفیت بازیافت روزانه کارخانه کود آلی رشت از ۲۵۰ تن به ۵۰۰ تن، حجم زیادی از میزان زباله ورودی به سراوان کاسته شده است. اما چرا پیمانکاران بخش خصوصی این مبالغ را از دهیاران دریافت می‌کنند. چه سودی از انتقال طلای کثیف به کارخانه کود آلی نصیب پیمانکاران خصوصی حمل زباله می‌شود؟
دریافت وجه برای ورود زباله به کود آلی
درهمین رابطه «سجاد حسینی» مدیرعامل سابق کارخانه‌ی کود آلی رشت به مرور گفت: شرکت کود آلی لاکان رشت در حال حاضر در وضعیت بحرانی قرار دارد و به ناچار با اجاره ماشین حمل زباله بخشی از زباله‌های وارد شده به کارخانه را به طور مخفیانه به سراوان حمل می‌کند.
حسینی با اشاره به اینکه پردازش زباله در شرکت کود آلی نیازمند طی مراحل مختلفی است تأکید کرد: در حال حاضر این شرکت امکان تولید کود ندارد و از ظرفیت محدودی برای دپوی زباله‌های ورودی برخوردار است. به دلیل اینکه با انباشت زباله، از ارزش آن برای تبدیل به کود کاسته می‌شود، این شرکت بابت تحویل زباله مبالغی را از پیمانکاران حمل زباله دریافت می‌کند تا بتواند با اجاره ماشینهای دیگر این زباله را در کنار زباله‌های ریجکت شده به طور مخفیانه به سراوان منتقل کند.
این فعال زیست محیطی استان با انتقاد از شهرداری رشت در ارایه گزارش عملکرد نامناسب از فعالیت کارخانه کود آلی اضافه کرد: شهرداری فقط از فعالیت خط پردازش زباله عکس و گزارش ارایه می‌کند در حالیکه هیچگونه تصویر یا فیلمی از سالن تخمیر و سالن تولید کود نرم و اینکه این زباله ها چقدر خروجی داشته تصویر یا گزارشی به شهروندان ارایه نکرده است.
وظیفه ما نظارت است
برای پاسخ به این سوال که آیا پیمانکاران بخش خصوصی حمل زباله مجاز به دریافت مبالغ از دهیاران هستند یا خیر از «محمد صادق زارع » سرپرست بخشداری مرکزی شهر رشت جویا شدیم.
«محمد صادق زارع» با اشاره به ساماندهی مدیریت پسماند روستایی در قالب طرح مپ به مرور اظهار کرد: جمع آوری زباله‌های روستایی در بخش مرکزی رشت به شرکتهای پیمانکاری طرف قرارداد با شهرداری رشت واگذار شده است و دهیاران و شوراهای اسلامی جمع آوری و انتقال زباله را برون سپاری کرده‌اند.
وی افزود: یکی از مشکلاتی که در برخی از روستاهای مجاور بخش مرکزی رشت با آن مواجه هستیم همجواری شهر با روستا و قرار گیری برخی از مراکز دانشگاهی و نظامی و کارگاه‌های صنعتی در روستاهاست که عملا مشخص نیست متولی جمع آوری زباله این مراکز در روستاها کیست. این مسایل باید تعیین تکلیف شوند. همچنین ما در بخش مرکزی با روستاهایی مواجه هستیم که در مسیر مواصلاتی و گردشگری قرار دارند و بسیاری از زباله‌های این روستاها ماحصل حضورگردشگران است .
زارع با تأکید به اینکه بعد از بحران سراوان یک سری مشکلات در انتقال زباله به لندفیل به وجود آمده افزود: در کنار ساماندهی زباله‌های سراوان به جد پیگیر اجرای طرح تفکیک زباله از مبدا هستیم و بخشداران موظف به اجرای این طرح در راستای کاهش حجم زباله‌ها هستند. اینکه دهیاران زباله‌های روزانه و هفتگی روستاها را از چه طریق و با چه هزینه‌هایی برون سپاری کنند درعهده اختیارات ما نیست. وظیفه بخشداری نظارت بر اجرای آموزشهای تفکیک زباله از مبدا و فرهنگ سازی است.
وی افزود: با بررسی‌های انجام شده از شهرستان رشت، ۷ شرکت مسؤولیت جمع آوری و انتال زباله‌های روستایی به لندفیل سراوان و کود آلی را عهده دارند که با توجه به وسعت شهرستان نیاز داریم تعداد این شرکتها به ۲۰ پیمانکار افزایش یابد.
سرپرست بخشداری رشت با اشاره به اینکه در حال حاضر ۸۰ درصد زباله‌های روستایی تفکیک می‌شوند بر آموش و فرهنگ سازی مدیریت پسماند در روستاها تأکید کرد.
جالب است که پیمانکاران تفکیک زباله خود از طرح استقبال نم یکنند و شهروندان و روستائیان تفکیک م یکنند اما حاضر به بردن رایگان ان نیستند یا در گذشته حداقلی مثل کلسه نایلون می دادند . البته در جایی مثل تهران و سایر شهرها از این موضوع استقبال می شود و به ازای ان گلدان، بلیط مترو … می دادند به عنوان مشوق.
خوبست خبرنگاران محترم شرایط برخی شهر های دیگر را بررسی و منتشر کنند.
در گذشته افرادی که اصلاح نان خشک یا نمکی بودند خیلی خوب و تمیز این کار ر ا انجام می دادند! اکنون هم زباله گردها خیلی از کار تفکیک را دارند انجام می دهند و باید از انها ممنون بود با اینکه شغل نیست و شرایط خوبی ندارند. تجربه مشابه در هندوستان استفاده از این افراد در قالب شرکتهایی بود که کراکمت و سلامت و حقوق این افراد هم حفظ می شد و مثلا اموزش و بهداشت و لباس و بیمه و حقوق برخوردادر می شدند و این کار را ب ه خوبی انجام میدادند.
اصولا هر کاری را دولت م یخواهد ساماندهی کند حتی در قالب خصوصی سازی!!! خراب م یکند و هم بودجه ها و هم محتوی و هم ادمها و هم شهروندان را متضرر می کند.
لطفا گزارشهای متعدد از تجارب شهر ها و کشورهای دیگر منتشر شود
سوال: چرا سایت مرور هیچ امکان تماس و ارسال مطلب ندارد؟