پاک کردن صورت‌مساله در کف خیابان

فرشته رضایی- امیرحسین کریمی/

تنش و درگیری بین مردم سراوان و نیروهای یگان ویژه و امداد در ورودی سایت سراوان صبح امروز سوژه‌ی خبری بسیاری از رسانه‌های کشور شد. مردم سراوان در هفته‌های اخیر تجمع آرام و مسالمت آمیزی در خصوص دفع غیربهداشتی زباله داشتند اما به دلایلی نامعلوم امروز با ورود یگان‌های ویژه که گفته می‌شود قصد ورود کامیون‌های زباله را داشتند این موضوع منجر به درگیری و زخمی و بازداشت شدن برخی شد. این برخورد ابتدا با دادن شاخه‌های گل از سوی مردم سراوان و گفت و گو با ماموران شروع و با گاز اشک آور و پرتاب شلیک گلوله -که گفته می‌شود مشقی بود- منجر به پایان درگیری و بازگشایی مسیر ورود زباله شد. هر چند که برخی منابع نامعتبر خبر از ورود کامیون‌های شن برای خاک پاشی بر زباله سراوان می‌دادند اما مشخص نیست چرا متولیان امر چرا پس از چند هفته تازه تصمیم به این کار گرفته و بدون مشورت با شورا و یا مردم محلی سراوان با گارد ویژه در سحرگاه در این نقطه حضور یافتند؟ آن م در ساعات نیمه شب و سحرگاه!

با این حال رسانه‌های رسمی استانی مانند صدا و سیما گزارش‌ها را به گونه‌ای انعکاس داده‌اند که گویی این مردم بوده‌اند که ابتدا اقدام به سنگ پرانی به نیروهای انتظامی کرده‌اند. حتی سخنگوی مدیریت پسماند گیلان در گفت و گو با صدا و سیما بدون اشاره به درگیری، اعلام کرد: «حضور صبح امروز برای بازگشایی مسیر ورود زباله بود و تعداد معدودی هم بودند که در مسیر قانون حرکت نمی‌کردند که اعمال قانون شد.

وعده جواد شفیعی ثابت، تعطیلی رسمی سایت زباله سراوان تا پایان سال ۱۴۰۱ بود! با این حال سایت‌های همسو به دولت با این تیتر که «راه مردم از اشرار و سودجویان جداست»، اقدام به پوشش اخبار امروز در خصوص سراوان کردند.

پایانی بر تجمع مسالمت آمیز مردم سراوان

 شاید کمتر کسی فکر می‌کرد پایان تجمع مسالمت آمیز سراوانی‌ها در حالیکه بسیاری از مسوولان در تجمع روزهای گذشته‌ی آنان حضور یافته بودند، به چنین روشی به اتمام برسد.

منابع محلی می‌گویند درگیری‌ها از حدود ۶ صبح آغاز شده و نیروهای انتظامی برای شکستن اعتصاب مردم و هموار کردن راه ورود کامیون‌های حمل زباله به این منطقه، شبانه راهی سراوان شده‌اند.

آنطور که کانال‌های محلی گزارش داده‌اند در ساعت ۸:۳۰ دقیقه صبح درگیری میان مردم روستا و نیروهای انتظامی آغاز شده است و بعد از این خبرهای ضد و نقیض انتشار چند فیلم از تقابل مردم و نیروهای انتظامی این خبر را با قوت بیشتری تایید می‌کند.

در نزدیکی سراوان چندین روستا قرار دارند که همگی سال‌های سال است از دفن غیراصولی زباله آسیب دیده‌اند. یکی از کانال‌های محلی اطلاع‌رسانی روستای سراوان قبل از ۹ صبح امروز خبر بازگشایی ورودی سایت سراوان را منتشر کرد.

کمی بعدتر یکی دیگر از کانال‌های اطلاع‌رسانی محلی خبر داد علی‌رغم مقاومت مردم، راه سایت دفن زباله به زور باز شده است و در اثر حضور نیروهای امنیتی و انتظامی، جو امنیتی در سراسر روستا و جاده‌ی رشت به قزوین حاکم است.

به گفته منابع محلی امکان پوشش گزارش میدانی نیست و مردم محلی را هم متفرق کرده‌اند و جاده‌ی رشت به قزوین از محدوده پلیس راه تا کاروانسرای شاه عباسی مسدود است.

عبورو مرور مردم از راههای فرعی

یکی دیگر از محلی‌ها می‌گوید از همان ساعت ۴ صبح راه ورودی روستا مسدود شد و درگیرهایی بین مردم و نیروهای نظامی به وجود آمد. بسته شدن راه اصلی سایت سراوان منجر به ترافیک شدید شده است و بسیاری از مردم برای عبور از این محدوده ناچار به عبور از راه‌های فرعی روستایی شده‌اند.

این فرد محلی می‌گوید: تا ظهر امروز بیش از ۱۵ نفر از اهالی روستای سراوان بازداشت شده‌اند اما تنش میان مردم و مسئولان در ورودی سایت دفن زباله ادامه دارد. او می‌گوید ماموران پلاک بسیاری از خودروهایی که در محل پارک شده‌اند را کنده‌اند و درحال حاضر بسیاری از خودروها در این محل بدون پلاک هستند. از او دلیل این کار را می‌پرسم و پاسخ می‌دهد: احتمالا جهت شناسایی و پیگرد افراد.

کم کم فیلم‌های جدیدی منتشر می‌شود. در نخستین فیلم، اهالی روستا درحال مذاکره با ماموران نیروی انتظامی هستند. کمی دورتر چند صد نفر نیروی یگان ویژه منتظرند تا جلو بیایند و مردم در مقابلشان ایستاده‌اند و شعار «هیهات منه الذله» سر می‌دهند.

در تماس مجدد با محلی‌ها، آن‌ها از شلیک گاز اشک‌آور به سوی معترضان می‌گویند. فیلم دوم، صحنه‌ی درگیری مردم را دقیق‌تر نشان می‌دهد. فیلم دوم، ورودی سایت سراوان است و مردم پشت فنس‌ها و بنرهایی که با هزینه شخصی مستقر کرده‌اند پناه گرفته‌اند تا از گاز اشک آور در امان باشند.

فرصت به مردم به جای فرصت به مسئولان!

 کم کم فیلم‌ها در سطح ملی هم منتشر می‌شوند و بسیاری از رسانه‌های کشوری ازجمله روزنامه شرق فیلم تجمع مردم را منتشر می‌کنند. شرق ویدئوی تجمع مردم را به ویدئوی «نه گفتن» مردم به فرماندار رشت ضمیمه کرده است. ویدئویی که چند روز پیش منتشر شد و مردم در پاسخ به درخواست فرماندار مبنی به دادن فرصت به دولت جدید، با جدیت به او نه گفتند.

به نظر می‌رسد بازداشت‌ها محدود به محل ورودی سایت سراوان نیست و بسیاری از مردم روستاهای مجاور هم در محل زندگی خود دستگیر شده‌اند. یکی از افراد روستای جوکلبندان این موضوع را تایید می‌کند و می‌گوید درحال حاضر چند نفر از مردم را در این منطقه بازداشت کرده‌اند و تعداد بازداشتی‌ها دست کم ۱۵ نفر است.

هیچکدام از سه نماینده رشت در مجلس شورای اسلامی، شهردار، سخنگوی مدیریت پسماند، معاونت استاندار گیلان، معاونت پیشگیری از جرم و حفظ بیت المال دادگستری گیلان و… با وجود تماس‌های مکرر و پیغام گذاشتن پاسخگوی سوالات مرور نبودند. کسانی که برخی از آنان گزارش وعده و عملکردشان را تنها به سایت‌های نزدیک به خود می‌دهند تا با کپی از یکدیگر اعلام کنند که اقدامات همچنان در حال انجام است.

در فیلم دیگری که منتشر شده است، مردم با شعار «الله اکبر» درحال دادن گُل به ماموران انتظامی هستند. صحنه‌ای که خبرگزاری صداوسیما آن را «جالب» توصیف کرد.

خبرگزاری صداوسیما با انتشار گزارشی از این تجمع، از بازشدن سایت زباله را با همکاری مردم محلی خبر داد. در مصاحبه این خبرگزاری با یک مسئول انتظامی، او دستور بازگشایی سایت را بر اساس مصوبه شورای تامین شهرستان دانست و از فرصت ۲۰ روزه به مردم این منطقه خبر داد. این مقام انتظامی بازداشت چند فرد از اهالی سراوان را تایید کرد. او این افراد را با عبارت «کسانی که از اعتراضات مردم سوء استفاده کردند» توصیف کرد.

سکوت مسئولان در پاسخ به رسانه‌های مطالبه‌گر!

 هیچکدام از سه نماینده رشت در مجلس شورای اسلامی، شهردار، سخنگوی مدیریت پسماند، معاونت استاندار گیلان، معاونت پیشگیری از جرم و حفظ بیت المال دادگستری گیلان و… با وجود تماس‌های مکرر و پیغام گذاشتن پاسخگوی سوالات مرور نبودند. کسانی که برخی از آنان گزارش وعده و عملکردشان را تنها به سایت‌های نزدیک به خود می‌دهند تا با کپی از یکدیگر اعلام کنند که اقدامات همچنان در حال انجام است…

در این راستا سخنگوی ستاد مدیریت پسماند گیلان از اختصاص ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبار به منظور مدیریت پسماند سراوان خبر داد. شفیعی ثابت با بیان اینکه در مدیریت پسماند باید تفکیک از مبدا جدی گرفته شود افزود: ستاد مدیریت پسماند و مجموعه‌های مرتبط درحال تکمیل کارخانه کودآلی و زباله سوز هستند. شهردار رشت از آغاز عملیات سازماندهی و بهسازی محل دفن زباله سراوان این شهر از امروز خبر داد.

علوی، افزود: پوشاندن مخزن دفن زباله و کنترل شیرابه با مصالح خاکی و آهک و ضدعفونی از جمله برنامه شهرداری رشت برای بهسازی دفنگاه زباله در منطقه سراوان است.

با این وجود مشخص نیست چرا علیرغم اقدامات متولیان امر که تاکنون در برابر تجمع و اعتراض مردم سکوت کرده بودند، مشکل سراوان همچنان پابرجاست و حل نمی‌شود؟

سراوان و عاقبت نامعلوم

باوراین موضوع سخت است که پس از حضور چندین روزه مردم سراوان باز هم درماندگی مردم با پاک کردن صورت مساله در کف خیابان پاسخ داده شود. مردمی که ناامید بودند اما ناامیدی را سلاحی برای زندگی نمی‌دانستند و آمده بودند تا پس از چهل سال تکلیف سراوان را یکسره کنند.

زن‌هایی که افطارشان را کنار جاده می‌خوردند، مردی که دستانش در میان دندان‌های کودک بیمارش له شده بود و کودکانی که دست در دست پدرانشان حضور نماینده و استاندار و فرماندار را تماشا می‌کردند، امیدوار بودند که این بار مشکل حل شود. بسیاری از آنان با دهان روزه در این تجمعات شرکت کرده و حتی برگزاری مراسم شب‎های قدر را در این مکان به همراه زنان و کودکان برگزار کردند.

حال اگرچه ورودی سایت سراوان با یورش نظامی ماموران انتظامی باز شده و قرار است فرآیند دفن زباله از سر گرفته شود، اما این پایان ماجرا و پاسخی به مشکل بزرگ زباله سراوان نیست.