آرشیو برچسب

زبان گیلکی

زبان گیلکی؛ از مهجوریت صد ساله تا تقلای بیهوده

«نیازی ندارد!»؛ این جمله را زنی 43 ساله که فرزندی 8 ساله دارد درباره زبان گیلکی می‌گوید. او معتقد است وقتی زبان گیلکی قرار نیست برای فرزندش کاربردی داشته باشد چرا با او باید گیلکی صحبت کند؟ او می‌گوید از تمسخر فرزندش در آینده‌ای نه‌چندان دور می‌ترسد. مریم ما را به کلاس‌های آنلاین در دوران کرونا ارجاع می‌دهد. می‌گوید بسیاری از بچه‌ها با لهجه غلیظ گیلکی صحبت می‌کردند. «من دوست ندارم فرزندم وقتی بزرگ شد و نقشی اجتماعی پیدا کرد موجب خنده دیگران شود.» تکرار چنین جمله‌هایی را از زبان چند پدر و مادر دیگر گیلانی هم می‌شنوم. آن‌ها…

گیله وا؛ بادی به جای نسیم شمال

گیلان جان می وطن، تی سر سلامت بمانه امه مییان ان علامت اگر اونسانم تیره ای قدم من بوکونید فردا زاکان مر ملامت این پیشانی نوشت «گیله وا» است، نشریه ای که «محمد تقی پور احمد جکتاجی» از 30 سال پیش با عشق و تلاش مداوم برای مردمان شمال ایران منتشر کرده است . نشریه ای که هدف خود را خدمت به فرهنگ بومی گیلان و مازندران نهاده و سردبیرش آن را چون مدرسه ای انگاشته که همه رشته های دانشی در آن تجربه می شود و استاد و شاگرد به تعلیم و تعلم مشغولند. مدرسه ای که به حق همانگونه که جکتاجی در نخستین شماره اش بر آن عهد بسته در این سه دهه…

کرونا مانع احیای زبان مادری در مدارس

کرونا مانع از راه‌اندازی کارگاه‌های زبان مادری در مدارس ابتدایی گیلان شد. «پرویز فکر آزاد» نویسنده، پژوهشگر و برگزار کننده کارگاه‌های آموزش زبان گیلکی به مناسبت روز جهانی زبان مادری به مرور گفت: طرح پیشنهادی کارگاه زبان مادری در مدارس که قرار بود به صورت قصه گویی، خوانش داستان و شعر گیلکی قابل فهم برای کودکان مقطع ابتدایی استان اجرایی شود به دلیل تداوم بیماری کرونا عملا مسکوت باقی ماند. این پژوهشگر گیلانی با اشاره به اینکه این طرح در سال 98 مورد موافقت آموزش و پرورش وقت قرار گرفته بود افزود: طی این طرح قرار بود برای تعدادی…

رسم الخط گیلکی، شیوه‌نامه‌ای برای زبان مادری

دور باشیم یا نزدیک، پیر باشیم یا جوان، همواره آوایی آشنا درهم تنیده با آواز دریا و جنگل در کوچه پس‌کوچه‌های ذهنمان طنین‌انداز است. پژواک کلماتی که از دور دست زمان به ما رسیده؛ لالایی‌هایی که شب‌هنگام  ما را به سرزمین رویاها برده‌اند؛ طنین آوازهایی که به وقت کار، شالیزارها را سرشار از روشنی کرده‌اند؛ اشعار،ترانه ها،متل ها وقصه هامان ریشه در این خاک داشته‌اند. زبان بخشی مهم از هویت مردم هر سرزمین محسوب می‌شود و خوش‌بختانه  زدودن غبار مهجوریت  از گیلکی موضوعی‌ست  که در سال‌های اخیر مورد توجه فرهیختگان این خطه قرار گرفته است.…

خط مهم است، چون زبان مهم است!

انسان در ابتدا برای ثبت اندیشه‌هایش -به منظورِ خوانده و شناخته شدن توسط دیگر انسان‌ها- خط را قرارداد کرد. در دوران جدیدتر، به منظور ماندگاری در گذشتِ زمان، نوشته شدن (کتابت) اهمّیتی بیش از پیش یافته و خط، ابزارِ هر زبانی برای گذر از شفاهیّتِ مطلق است. کاربرِ هر زبان، به واسطه‌ی خط، اندیشه‌‌های خود را که بر بسترِ زبانِ موردِ کاربردش شکل گرفته، ثبت می‌کند و به هم‌زبانانش و سپس تمامِ جهان می‌شناساند. یعنی می‌توان گفت که خط، مهم‌ترین پیوسته‌ی زبان در دورانِ جدید است و گویش‌وری که از خط برای ثبتِ اندیشه‌هایش استفاده می‌کند،…

پیوندهای فرهنگی، و سامان دادن رسم الخط گیلکی

زبان اصلی ترین ابزار ارتباطی انسان‌هاست. اساسن فرهنگ بومی توسعه نمی یابد جز با زبان قدرتمند. اگر جز این باشد سرنوشت محتوم هر فرهنگی هضم شدن در فرهنگی‌ست که زبان غالب دارد. درست است که حضور و بقای هر زبانی تام و کمال به فراورده‌های مکتوب آن زبان وابسته نیست اما توسعه یا دوامِ با کیفیت هر زبان، و البته حیات آن به عنوان یک ابزار ارتباطی موثر قطعا (جدای از مکالمه) به توانمندی آن در تولید محتوای مکتوب مرتبط است. وقتی از زبان به عنوان ابزاری ارتباطی حرف می زنیم بدیهی ست منظور فقط کارآمدی آن در ایجاد تناسبات درون‌ زبانی-…

فرصتی مناسب برای تعیین رسم الخط گیلکی فراهم شده است

پژوهشکده‌ی گیلانشناسی طی فراخوانی از صاحبنظران زبان و ادبیات گیلکی خواسته است نظرات خود را تا اردیبهشت ماه سال 99 به ایمیل پژوهشکده بفرستند تا بدین ترتیب رسم الخط زبان گیلکی را تعیین کنند. این شیوه نامه اگر چه بسیاری از محققان را پای کار آورده است اما تا اجماع کلی بحث و نظرهای مختلفی را می طلبد که بهتر است به این ایده ها و تجربیات توجه شود. در این رابطه، «محمدتقی پور احمد جکتاجی» محقق و روزنامه‌نگار گیلانی در گفت و گو با مرور اظهار می‌کند: زبان  پدری و مادری و قومی در استان ما گیلکی‌ست. خوشبختانه  گیلکی در چند دهه‌ی اخیر…

جدایی یا حفظ تمامیت ارضی-ملی؟

درباره‌ی انگیزه‌ی میرزا و یارانش از خیزش جنگل، بسیار نوشته‌اند. برخی او را یاغی و جدایی‌طلب خوانده‌اند و برخی دیگر خادم و شهید راه وطن؛ ایران. این‌گونه که از اسناد آزادشده‌ی شوروی‌ها بر می‌آید، گویی روس‌ها طرح پیچیده‌ای هم برای جدایی جغرافیای گیلان از محدوده‌ی سرزمینی ایران با بازوی جنگل، داشته‌اند. این‌که دقیقن چه شد و با چه نیت میرزا و جنگلی‌ها با روس‌های سوسیالیست، دست اخوت دادند و درآمیختند، علی‌رغم بسیار گفته‌ها و نوشته‌ها، البته از آن فرازهای گنگ و غبارالوده‌ی تاریخ معاصر است که پاسخ به آن مداقه‌ی بیشتر در اسنادِ یافته…

آسیب‌ شناسی ترانه‌ی گیلکی در انزلی

نشست آسیب‌ شناسی ترانه‌ی گیلکی از سوی انجمن طرفداران توسعه‌ی انزلی با همکاری کافه کتاب بوکا برگزار شد. در این  محفل  «امین حق ره» پژوهشگر و فعال فرهنگی  به  بررسی  جایگاه  ترانه‌ی  گیلکی  در تحولات اجتماعی گیلان معاصر پرداخت. وی  با اشاره به روز 18 بهمن که زادروز «احمد عاشورپور» است، اظهار کرد: استاد عاشورپور  بنا  به گفته‌ی  خود وی  درروزگاری که گیلکی زبان مظلومی بوده و کسی حتی راضی  به حرف  زدن به گیلکی در پایتخت نبود،  با آوازش  زبان گیلکی را  به جامعه‌ی  ایرانی شناساند  و  در عرصه‌ی  ترانه  نه  تنها  در ترانه‌ی گیلان…

تولید محتوا به زبان گیلکی در استان کم است

خانه فرهنگ گیلان ، نشست گفت‌وگوی « آینده زبان گیلکی» را با حضور مسعود پورهادی، امین حسن‌پور و پرویز فکرآزاد در تالار مرکزی رشت برگزار می کند. « پرویز فکرآزاد » پژوهشگر گیلانی و نویسنده اولین کتاب قصه گویای گیلکی کودکان « نوروزعموی! زود باموی یا دیر باموی!» و یکی از سخنرانان این نشست به مرور گفت: تجربیات آموزش زبان گیلکی در مهدهای کودک و مدارس ابتدایی و الگوی آموزش زبان گیلکی به همه گویشهای استان از جمله موارد مطرح شده دراین نشست از سوی وی خواهد بود. وی افزود: زبان گیلکی دردو بخش بیه پس و بیه پیش دارای گویشهای مختلفی در سطح…