شاید اولین بار که فیلم “همه گیری” یکی از ساخته های سینمای هالیوود، در خصوص ویروسی مهیب که مبدا پیدایش آن خفاش بوده، ساخته شد کسی فکر نمی‌کرد این پیشگویی اکنون به رخدادی جهانی بدل شود. طوری که اکنون سازمان بهداشت جهانی راجع به آن هشدار داده است. در فیلم فوق بیش از ۳۰ میلیون نفر فوت می کنند تا سرانجام دانشمندان موفق به کشف واکسن آن شوند. حالا کرونا، ویروسی با علائمی ساده چون سرماخوردگی اما مرگبار آدم می کشد. ویروسی که توانسته تاکنون ۴۹۰ نفر قربانی بگیرد و بیش از ۲۴ هزار نفر را مبتلا سازد.
مدتی است که اهالی « ووهان چین» در قرنطینه هستند. کسی در شهر پرسه نمی زند و شهروندانش از پشت پنجره ها و درب های آهنی منازل یکدیگر را به امید و مقاومت فرا می‌خوانند.
اکنون کشورهای آمریکا و اروپا و حتی حاشیه‌ی ایران نیز مبتلایانی دارند و گفته می شود نوعی دیگر از کرونای خفیف به داخل کشور رسیده است که این موضوع چندان تایید شده نیست. شیوع سریع و خطرناک این ویروس باعث شده مقامات سازمان جهانی بهداشت با همکاری بین‌المللی، تلاش برای مهار این ویروس را آغاز کنند تا از تکرار تجربه‌ی دردناک ویروس سارس جلوگیری شود. اما چیزی که امروز شاهد آن هستیم این است که ویروس کرونا حالا به خیلی از کشورها وارد شده و نزدیک به ۸۰۰ نفر را در سرتا سر جهان درگیر کرده است، از طرفی به این دلیل که تا مرز افغانستان پیش آمده، علیرغم تمهیداتی که تاکنون صورت گرفته هر لحظه امکان ورود آن به کشور وجود دارد.
اما گیلان هم استانی مرزی است. در ماههای گذشته مراودات زیادی با کشورهای آسیای میانه ، قفقاز و اوراسیا داشته و از طریق بنادر و راه آهن به کریدور شمال به جنوب متصل شده است. حتی چندین مورد وارداتی از چین از طریق بندر کاسپین داشته است. از سوی دیگر پایانه مرزی آستارا نیز روزانه شاهد تردد مسافرین چمدانی از آذربایجان است که برای خرید و فروش وارد این استان می‌شوند و این می تواند بهانه ای برای ورود افراد ناقل و نهفته به ویروس کرونا به کشور باشد.
ترس و واهمه از پراکنش سریع و مرگباری کرونا در جهان اکنون تیتر اول همه رسانه‌ها و کانالهای تلگرامی و اینستاگرامی شده است. نظرات و اطلاع رسانی درست و غلط در خصوص این بیماری هر لحظه بروزرسانی می‌شود.
چنانچه در ده روز گذشته از سوی علوم پزشکی کشور نیز تایید شد دو تن از بیماران مشکوک به کرونا که در یکی از بیمارستانهای تبریز در قرنطیه بودند از طریق مرز زمینی آستارا به کشور وارد شده بودند.
ترس و واهمه از ایپدمی و همه گیر شدن ویروس کرونا که اکنون جهانی را درگیر خودش کرده در حالیست که کمتر از دوماه گذشته حدود ۹۰ نفر در کشور بر اثر ویروس آنفولانزا جان خود را از دست دادند و چند هزار نفر در بیمارستانها بستری شدند. ویروسی که شباهت‌های زیادی با کرونا دارد اما به مرگباری کرونا نبوده است.
اکنون این سوال برای شهروندان پیش آمده حال که آنفولانزا توانست تا این اندازه حاوی و پیام رسان مرگ باشد قدرت کرونا درمرگباری تا چه اندازه است؟
ترس و واهمه از پراکنش سریع و مرگباری کرونا در جهان اکنون تیتر اول همه رسانه‌ها و کانالهای تلگرامی و اینستاگرامی شده است. نظرات و اطلاع رسانی درست و غلط در خصوص این بیماری هر لحظه بروزرسانی می‌شود. در حالیکه رسانه‌های رسمی به نقل از مقامات رده‌ی بالای دولت با اطمینان خاطر از ورود نکردن این بیماری به کشور خبر داده و از سطح بالای آمادگی های خود در مراکز درمانی و بهداشتی می‌گویند، فضای مجازی نیز به راه‌های پیشگیری و مقابله به این ویروس و اعلام مرگ و میر ناشی از کرونا اختصاص پیدا کرده است.
در سوی دیگر همچنانکه کرونا در جهان می‌تازد و سایر کشورها بخصوص همسایگان ایران از ورود و خروج مسافرین چینی به کشورشان جلوگیری می کنند اما مقامات ایرانی با خیالی آرام و بی دغدغه به پذیرش و ترانزیت مسافرین چینی مشغول اند که این موضوع نگرانی مردم را از انتشار و شیوع بیماری در کشور بیشتر کرده است. در این سوی کشور و در گیلان هم بارها از آمادگی های لازم برای مقابله با کرونا توسط مسوولان گفته شده است.
اما سطح این آمادگی‌ها برای استانی با حدود ۳ میلیون نفر جمعیت تا چه اندازه پیش بینی شده است . سابقه‌ی اجرای پروژه های طولانی مدت در ایران موجب شده تا مردم انتظار چندانی از دولت برای راه اندازی بیمارستانهای سیار و قرنطینه به مانند آنچه کشور چین در طی ۱۰ روز انجام داد نداشته باشند. اما آماده سازی فضای بیمارستانهای استان و مراکز بهداشتی و تجهیز آنها به تجهیزات لازم از کمترین مطالبه شهروندان است.
در حالیکه مقامات بهداشتی بر لزوم رعایت بهداشت و استفاده از ماسک های مخصوص به خصوص در مراکز درمانی تاکید دارند. اما گویا الزامی در این رابطه برای کادر درمانی صورت نگرفته و همانگونه که بحران کرونا توسط دولت و مقامات جدی گرفته نشده، کادر پزشکی و پرستاری این بیمارستان نیز به آن بی‌اعتنا هستند.
بیمارستان قدیمی رازی رشت مهمترین مرکز درمانی پذیرش بیماران ریوی و عفونی در گیلان است. در روزهای گذشته « فردین مهرابیان» معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان در گفت و گو با مرور از آماده سازی چند تخت ایزوله در این بیمارستان جهت قرنطینه بیماران احتمالی در استان خبر داده بود.
دغدغه و اطلاع از میزان آمادگی بیمارستان رازی، من را به آنجا کشاند تا از نزدیک شاهد این آمادگی‌ها باشم.
هیچ، هیچ
حال و روز تنها بیمارستان عفونی استان مثل همه‌ی روزهای دیگر بود. آمد و شد بیماران و همراهان آنها در بخشهای مختلف و حضور دانشجویان پزشکی به همراه اساتید بر بالین بیماران آن هم بدون ماسک بیش از هر چیز دیگری در این بیمارستان جلب توجه می‌کرد. در حالیکه مقامات بهداشتی بر لزوم رعایت بهداشت و استفاده از ماسک های مخصوص به خصوص در مراکز درمانی تاکید دارند. اما گویا الزامی در این رابطه برای کادر درمانی صورت نگرفته و همانگونه که بحران کرونا توسط دولت و مقامات جدی گرفته نشده، کادر پزشکی و پرستاری این بیمارستان نیز به آن بی‌اعتنا هستند. تنها تعداد اندکی از بیماران و پرستاران ماسکی بر صورت داشتند که احتمالا به دلیل سرما خوردگی بوده است.
سالن قرنطینه و تجهیزات مخصوص کجاست؟
از پرستاری در بخش ریه سراغ سالنهای َ مخصوص قرنطینه‌ی کرونا را جویا شدم.
مریم که به تازگی کارش را در این بخش شروع کرده در پاسخ می‌گوید: هنوز که کرونا به کشور نیامده اما اگر شیوع پیدا کرد در بیمارستان اتاق ایزوله داریم .
اما آیا تنها یک اتاق ایزوله در رشت در صورت همه گیر شدن بیماری کفایت می‌کند؟ که مریم در پاسخ می‌گوید: این در حیطه ما پرستاران نیست و مدیریت تصمیم گیرنده است. انتظار نداشته باشید که با شیوع بیماری کرونا، بیمارستان را از سایر بیماران دیگر خالی کنیم و اینجا را فقط به کرونا اختصاص بدهیم. در هر صورت ما همیشه دراین بیمارستان با انواع بیماریهای ویروسی سرو کار داریم و از بابت کرونا هم مشکلی برای پذیرش وجود ندارد.
«عباس» کارگر خدماتی بیمارستان رازی نیز که در این مدت چندین بیمار را به بخشهای مختلف انتقال می‌داد توجهم را جلب کرد. به بهانه پرسیدن آدرسی، سر صحبت را با وی باز می‌کنم و از او می‌پرسم چرا با وجود هشدار مقامات، لباسهای مخصوص برای پیشگیری از کرونا به تن ندارد؟
با لبخندی معنا دار و تلخ می‌گوید: مگر جان مردم اهمیت دارد. کدام پیشگیری، کدام لباس مخصوص؟ شما اصلا چیزی از پیشگیری و جدی گرفتن این ویروس در این بیمارستان دیدید؟ من روزانه دهها بیمار جابجا می کنم و تمام روز این لباس ها را به تن دارم .
از عباس می‌پرسم آیا در چند روز گذشته شاهد حضور بیماران مشکوک و بستری شدن آنها در بخش قرنطینه بوده که در پاسخ می‌گوید: کلا بیشتر کسانی که به این بیمارستان می‌آیند به دلیل بیماری عفونی، تنفسی و آنفولانزای شدید بوده و هر روز ممکن است برای اتاق ایزوله بیماری جابجا کنیم. این چیزها در این بیمارستان عادی است خانم. اما تا امروز بیماری با مشخصات آنچیزی که از کرونا می‌گویند را در این مرکز ندیدم و نشنیدم.
از بیمارستان دولتی رازی خارج می‌شوم و به مقصد یکی از بیمارستانهای مجهز خصوصی استان برای مشاهداتم از میزان آمادگی ها برای کرونا می‌روم . در این مرکز سطح خدمات همانگونه که بارها در رسانه ها اعلام شده بالاتر از خدمات بیمارستانهای دولتی است .
رییس دانشگاه علوم پزشکی تاکید دارد حوزه‌ی سلامت و درمان استان، آمادگی و تجهیزات درمانی و قرنطینه لازم را برای دو ماه در برابر کرونا پیش بینی کرده است.
سالاری افزود: باید در این مقوله واقع نگر باشیم و براساس امکانات در دسترس، تمهیدات لازم را در صورت شیوع بیماری انجام دهیم.
در سالن انتظار از یک همراه بیمار می‌پرسم در طول مدت حضورش در این بیمارستان آیا شاهد آمادگی جدی در برابر کرونا بوده که در پاسخ می‌گوید: پرستاران و پزشکان ماسک به صورت دارند و در هر اتاقی پوستر و بروشورهای آموزشی به بیماران و همراهان داده‌اند. در سه روزی که همراه مادرم در این بیمارستان هستم مورد خاصی توجهم را جلب نکرد و اکثر بیماران این بخش به دلیل مشکل ریوی ناشی از سرما خوردگی شدید بستری هستند.
در ادامه سرکشی‌ام به سراغ ایستگاه پرستاری یکی از بخشها می‌روم. از یکی از پرستاران در خصوص سطح آمادگی های کادر درمانی و پرستاری جویا شدم.
« ن. م » که سوپروایزر این بخش است نیز به آموزشها و توزیع بروشورهای مختلف پیشگیری اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: همه‌ی بخشها دارای اتاق ایزوله هستند و لوازم حفاظت فردی در این اتاق شامل گان، کلاه ، عینک ، چکمه ، ماسک n95 و پیش بند آماده است که در صورت مشاهده‌ی مورد مشکوک بلافاصله بیمار را به این اتاق انتقال می‌دهیم. خوشبختانه تا امروز موردی نداشتیم که جای نگرانی داشته باشد.
پیش بینی سالنهای ورزشی برای قرنطینه
اما به دنبال پاسخ فراتری از آماده بودن چند اتاق ایزوله این بار سوالم را از «ارسلان سالاری» ریاست دانشگاه علوم پزشکی گیلان می‌پرسم که آماده نگاه داشتن چند اتاق ایزوله جوابگوی جمعیت ۳ میلیون نفری گیلان خواهد بود؟
سالاری می‌گوید: خوشبختانه تاکنون این بیماری به گیلان وارد نشده و ما نمی‌توانیم مراکز درمانی خود را برای بیماری که هنوز وارد استان نشده تخلیه کنیم. اما اقداماتی را با هماهنگی استانداری پیش بینی کردیم.
وی در خصوص این اقدامات ادامه می‌دهد: در چند شهر استان سالنهای ورزشی پیش بینی کردیم که در صورت شیوع کرونا بلافاصله تبدیل به قرنطینه خواهند شد. همچنین با توجه به اینکه امکان تخلیه‌‌ی بیمارستانهای فعلی از سایر بیماران وجود ندارد، فعلا در دو بیمارستان رازی رشت و آستارا اتاق ایزوله آماده شده است. همچنین دو بیمارستان تاره تاسیس در شهرهای لنگرود و تالش که هنوز پذیرش بیمار نداشتند را به کرونا اختصاص دادیم.
رییس دانشگاه علوم پزشکی تاکید دارد حوزه‌ی سلامت و درمان استان، آمادگی و تجهیزات درمانی و قرنطینه لازم را برای دو ماه در برابر کرونا پیش بینی کرده است.
سالاری افزود: باید در این مقوله واقع نگر باشیم و براساس امکانات در دسترس، تمهیدات لازم را در صورت شیوع بیماری انجام دهیم. خوشبختانه تاکنون موردی را در استان شاهد نبودیم که نیاز به اقدامات مراقبتی و بهداشتی بیشتری داشته باشیم.
اقدامات پدافند غیرعامل استان در برابر تهدید زیستی کرونا چه بوده؟
وقتی صحبت از تهدیدات زیستی می‌شود، منظور تهدیدات طبیعی از جمله زلزله و سیل نیست، بلکه منظور تهدیدات انسان سازی است که توسط دشمن، عوامل دست نشانده دشمن در داخل و عوامل انسانی به طور ناخواسته پیش می‌آید. اولویت نخست پدافند غیرعامل زیستی حفظ جان انسان‌ها و به عبارتی حفظ سرمایه انسانی کشور است، لذا حتی اگرعوامل زیستی ناخواسته ایجاد شود و جان انسان را تهدید کند، به نظر پدافند غیرعامل نوعی تهدید تلقی می‌شود. دشمن از این طریق جمعیت را دچار مشکل می کند و به موجب آن هزینه‌های کشور مورد حمله را افزایش می‌دهد.
از اینرو هرگونه آلودگی از نوع ویروسی یا میکروبی که به وسیله‌ی آذوقه یا هر نوع نیازمندی‌های طبیعی توسط دشمنان به کشور وارد شود، تهدید زیستی به شمار می‌رود و مجموعه اقداماتی که در جهت کاهش آسیب‌پذیری جامعه و حفظ سرمایه‌ی انسانی انجام می‌شود، پدافند غیرعامل است.
اکنون که ویروس کرونا در زمره‌ی تهدید زیستی قرار گرفته پدافند غیرعامل استان در چه سطح آمادگی قرار دارد؟
« محمدحسین شاهکویی» مدیرکل پدافند غیرعامل گیلان با اشاره به حضور تیمهای قرنطینه در پایانه‌ی مرزی گیلان به مرور می‌گوید: دانشگاه علوم پزشکی استان را موظف کردیم هر ۴۸ ساعت گزارشات خود را از پایانه‌ی مرزی آستارا و سایر اقدامات بهداشتی در مراکز درمانی و بهداشتی استان به ستاد پدافند غیرعامل گزارش دهد.
وی اضافه می‌کند: با توجه به اینکه این ویروس اصلا در گیلان مشاهده نشده از دانشگاه علوم پزشکی استان خواستیم در مراکز درمانی به طور رندوم از میان بیماران سرما خورده تست های لازم را انجام دهد. تا اطلاع ثانوی نیز دستگاههای عضو ستاد می‌بایست ازهوشیاری لازم در برابر این ویروس برخوردار بوده و درغیر این صورت باید جوابگوی عواقب بعدی باشند.
شاهکویی همچنین به برخورد با عوامل انتشار اخبار منفی در فضای مجازی اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: انتشار اخبار منفی و اشتباه از ورود ویروس به کشور باعث ایجاد موج نگرانی در مردم می‌شود و از پلیس فتا و تمام فعالین اجتماعی می‌خواهیم نسبت به شناسایی این عوامل اقدام کنند.
وی از رسانه ها خواست با تعامل با یکدیگر رویکرد آموزشی و دانش محور را برای آگاهی و اطلاع رسانی صحیح به شهروندان در پیش بگیرند.
گفتنی است روز گذشته « ارسلان زارع» استاندار گیلان نیز در جلسه شورای پدافند غیرعامل بر ضرورت ایجاد و حفظ آمادگی برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا تاکید کرد و گفت: ضروری است مراقبت و پیشگیری های لازم درجهت مقابله با ورود احتمالی این ویروس به کشور مورد توجه باشد.
وی ایجاد آمادگی ، هماهنگی و همکاری همه جانبه‌ی اعضای شورای پدافند غیرعامل استان به ویژه دانشگاه علوم پزشکی و دامپزشکی در پیگیری این مهم را مورد تاکید قرار داد و افزود: رصد مستمر نقاط مختلف استان از سوی دانشگاه علوم پزشکی و سایر دستگاههای متولی باید با جدیت انجام شود. فرمانداران نیز با برگزاری شورای سلامت و پدافند غیرعامل نسبت به بررسی راهکارهای پیشگیرانه و شناسایی عوامل احتمالی و ناقل شیوع ویروس کرونا اقدام کنند.
خسته نباشید👍