چهره‌ی راستین و ماندگار شهر ما

در سوگ استاد سید نوری کیافر

0 745

هیچ‌گاه به مصیبت‌ها و تلخی‌ها عادت نمی‌کنیم. در فقدان هر عزیز اندیشمندی، گویی  تکه‌ای از وجودمان را با او به خاک می‌‌سپاریم. دست اجل، در میانه‌ی پاییز، انسانی شریف، نجیب و اندیشمندی بزرگ را از ما گرفت، مردی که عاشق راستین این خاک بودو تمام دغدغه‌اش، فرهنگ، ادبیات و تاریخ این مرز و بوم. استاد سید نوری کیافر.

با او، اولین بار در سال ۱۳۸۴ خورشیدی در بنیاد پژوهشی خانه‌ی میرزاکوچک رشت آشنا شدم. مدیریت نشستی را بر عهده داشتم که سخنرانش استاد کیافر و موضوعش«بررسی ماهیت نهضت جنگل» بود. صدای رسا و شفافش و همچنین دقت و ظرافتش بر ابعاد موضوع بی‌نظیر بود. بعدها به واسطه‌ی حضور و مشارکت در اکثر نشست‌های فرهنگی خانه‌ی میرزا و مراکز فرهنگی دیگر با او بیشتر آشنا و دریچه‌ی جدیدی به روی  حوزه‌ی مطالعات من گشوده شد. او به واقع مردی بی‌ادعا، متواضع و مهربان بود که  لحظه‌ای از حرکت در مسیر فرهنگ و ادبیات بازنماند. این چهره‌ی راستین و ماندگار، عصر روز پنجشنبه ۲۰ آبان ماه ۱۴۰۰ خورشیدی پس از تحمل ماه‌ها بیماری، زندگی را بدرود گفت.

سید نوری کیافر  در ۱۷ شهریور ۱۳۱۱ در رشت در محله‌ی ساغریسازان متولد شد. تحصیلات ابتدایی خود را در دبستان فاریابی شماره ۱ و دوره‌ی اول دبیرستان را در دبیرستان شاهپور رشت( شهید بهشتی اکنون) گذراند و سپس وارد دانشسرای مقدماتی رشت شد.  وی پس از اخذ دیپلم، برای ادامه‌ی تحصیل وارد دانشگاه ادبیات تبریز شد.

 وی پس از  اخذ درجه‌‍‌ی لیسانس  در رشته‌ی تاریخ و جغرافیا  در سال ۱۳۳۲ به استخدام در اداره‌ی کل فرهنگ گیلان درآمده و  به عنوان دبیر در دبیرستان تربیت رشت و دبیرستان‌ها و مراکز آموزشی شهر لاهیجان چون: بزرگمهر، شهناز، تربیت‌معلم و دانشسرای مقدماتی دختران به خدمت پرداخت. کیافر همچنین در سال‌های ۱۳۴۰ تا ۱۳۴۹ خورشیدی، ریاست دبیرستان ایران‌شهر لاهیجان را برعهده داشت.

کیافر  همواره در فعالیت‌های فرهنگی و سیاسی دوران خود فعالیتی پررنگ داشت. از مهم‌ترین  فعالیت‌های سیاسی او، می‌توان به حضور در جنبش ملی شدن صنعت نفت و جامعه‌ی سوسیالیست‌های این نهضت اشاره کرد.  وی در سال ۱۳۴۹ خورشیدی به دنبال جریانات سیاسی مربوط به واقعه‌ی سیاهکل، توسط ساواک دستگیر و  بازداشت شد. کیافر پس از آزادی با مشکلات و مصائب بسیاری چون محرومیت از تدریس و ارتباط با شاگردانش مواجه شد. او  ناگزیر در  سال ۱۳۵۶خورشیدی با ۲۴ سال سابقه‌ی کار و تدریس، بازنشسته شد.

استاد نوری کیافر پس از بازنشستگی نیز، لحظه‌‌ای از حرکت در مسیر فرهنگی بازنماند. مقالات و یادداشت‌های او در  نشریات بسیاری چون: گیلان‌ما، ره‌آورد گیل، دادگر، گیله‌وا، پادنگ و امثال آن منتشر شده است. یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های فرهنگی کیافر، تاسیس بنیاد پژوهشی میرزاکوچک جنگلی  در سال ۱۳۸۰ خورشیدی به همراه جمعی از چهره‌های فرهنگی رشت بود. وی  به عنوان یکی از اعضای هیات موسس این بنیاد، در ساخت و مرمت خانه‌ی میرزا، راه‌اندازی کتابخانه، جمع‌آوری اسناد مربوطه به حوزه‌ی جنبش جنگل و برگزاری نشست‌های فرهنگی در این بنیاد، تلاش بسیاری نمود.

وی همچنین  یکی از اعضای هیئت موسس بنیاد فرزانگان امید گیلان و انجمن مهرورزان گیل بود. گفتنی است مراسم نکوداشت استاد نوری کیافر در ۲۶ تیرماه ۱۳۹۸ خورشیدی در پژوهشکده‌ی گیلان‌شناسی دانشگاه گیلان برگزار شده بود.

از کیافر کتاب‌های چون: نقش معلم دراجتماع (۱۳۳۸)، کال‌گب (۱۳۴۳)، نگاهی به لاهیجان (۱۳۴۴)،  نهضت جنگل و میرزاکوچک خان (۱۳۶۲)، زمان‌های سوخته/ تاریخ احزاب ازصدر مشروطیت تاکنون (۱۳۸۵)، یک شاخه  گل، دو قطره اشک (۱۳۸۶) رقص بر استخوان‌های پوسیده/ بررسی تطبیقی تاریخ از کهن‌ترین ایام تا پایان قرن ۱۸ در دو جلد (۱۳۹۱)، ماهیت واقعیت نهضت جنگل (۱۳۹۲)، هرج و مرج بی‌سلوک (۱۳۹۳)، واقعیت در رویا (۱۳۹۴) منتشر شده است.

استاد نوری کیافر مردی به واقع  فروتن، سخت‌کوش و اندیشمند بود که شاید بتوان به جرات گفت که چون او در این زمانه کم دیده‌ام. دریغ که او را از دست دادیم. حال ما مانده‌ایم و جای خالی‌اش و البته آثار ارزشمندی که رهروی راه پژوهشگران و فرهنگ‌دوستان است… یادش گرامی.

دولت جاوید یافت هرکه نکونام  زیست

کز عقبش ذکر خیر زنده کند نام را

وصف تو را گر کنند ور نکنند اهل فضل

حاجت مشّاطه نیست روی دلارام را

    (سعدی)

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.