بحران می‌تواند در هر زمانی و برای هر فردی اتفاق بیافتد. در شرایط بحران، افراد بسیار آسیب‌پذیر و نیازمند حمایت دیگران می‌شوند. کرونا از این نظر با سیل یا زلزله تفاوتی نمی‌کند. در سال‌های اخیر وقوع بحران‌هایی متنوع نظیر جنگ، حوادث تروریستی، سوانح و بلایای طبیعی متعدد در سراسر جهان، زمینه‌ساز به خطر افتادن سلامت روانی افراد گردیده و نیاز به انجام مداخلات به موقع را بیش از پیش مطرح ساخته‌است. در زمان بروز هر نوع بحرانی ارائه خدمات مداخله در بحران، در کوتاه‌ترین زمان ممکن، خدمات حمایتی لازم برای افراد را فراهم می‌کند، تا از در‌هم شکستن هویت فردی و اجتماعی آنان پیشگیری شود و زمینه لازم را برای برطرف کردن بحران، سازگاری با شرایط و بازگشت کارکرد فرد به شرایط مطلوب اولیّهِ قبل بروز بحران، را فراهم آورند.
از سوی دیگر، لغت‌نامه دهخدا بحران را به مفهوم نابسامانی و بی‌سامانی می‌داند. برخی اندیشمندان می‌گویند می‌توان تعریف زیر را ارائه کرد: « بحران یعنی شرایطی که ایجاد نااطمینانی کند چرا که در یک موقعیّت کوتاه مدت، با شرایط حاد روبرو شده‌ایم و به دنبال چنین شرایطی فرد احساس می‌کند که تهدیدی جدی نسبت به اهدافی که او در زندگی برای خودش طراحی کرده وجود دارد و این شرایط با افزایش فشارها همراه می‌شود و فرد نگران می‌شود که رویداد‌ها و پیامد‌های غیر‌منتظره به ویژه ناخوشایندی برایش ایجاد شود. این‌جا انتظار داریم که برای فرد تنش فیزیکی و اضطراب و سایر احساس‌های روانی ناخوشایند ایجاد گردد. در چنین وضعیتی نیازمند تصمیم‌گیری در موقعیّت وخیم و در زمان محدود هستیم، در حالی‌که باید این تصمیم‌گیری را با‌اتکا بر اطلاعات اندک انجام دهیم و زمان موجود برای پاسخ‌دهی و یا تصمیم‌گیری بسیار اندک است. بنابر‌این معمولا سه فاکتور مرتبط عامل بروز بحران هستند:۱_ رویدادی خطرناک ۲_ تهدید علیه اهداف زندگی ۳_ ناتوانی در ارائه پاسخ مناسب.
در یک جمع‌بندی می‌توان گفت: «بحران شرایطی است که در نتیجه بروز مشکل مشخصی ایجاد می‌شود. مشکلی که فرد توانایی سازگاری و حل آن را با توجه به مهارت‌های حل مساله آموخته شده قبلی نداشته و این موضوع جنبه یا هدف مهمی از زندگی فرد را تهدید کرده و به چالش می‌کشاند و در نتیجه این چالش کارکرد عادی فرد مختل می‌شود.»
جنبه‌های اجتماعی هر بحران شامل هر گونه تغییر نقش یا تحولات دیگری است که در رفتار اشخاص در بحران‌ها دیده می‌شود. مثلا در گذشته قبل از واقعه بحران کرونا، والدین این میزان دقیقه یا ساعت کنار فرزندان خودشان نبودند و حالا باید برخی از نقش‌های والدگری خود را بازبینی کنند مثلا برخلاف گذشته یک پدر مجبور می‌شود در قالب حریف تمرینی دختر ۱۰ ساله تکواندو کار خودش در‌بیاید و با او از این طریق بازی کند در حالی‌که در گذشته چنین نقش اجتماعی درون خانوادگی برای خودش قائل نبود.
عوامل درون روانی هر بحران بر تغییراتی تاکید دارد که در فرآیندهای خودآگاه و ناخودآگاه ناشی از بحران پدیدار می‌شوند. مثلا وقتی فرزندی از مادر مسن خودش دور است و اطلاعات کافی و وافی دقیقا مشاهده شده از رفتار‌های او را ندارد ممکن است با شنیدن سرفه‌های مادرش پشت تلفن، حد وسیعی از اضطراب را تحمل کند.
درحالی‌که جنبه‌های جسمی بحران به بیماری‌ها و ناخوشی‌های جسمانی اطلاق می‌شود که ممکن است در نتیجه بحران رخ دهند، بعضی از افراد ممکن است تحت تاثیر فشار روانی ناشی از بحران مثلا دچار تنگی نفس، درد و گرفتگی عضلانی، تپش قلب و گُرگرفتگی یا کِرخت شدن یکباره بدن شوند.
با این‌همه، گرچه در تعاریف مربوط به بحران ویژگی‌های بحران معرفی شده است اما در عین حال باز هم می‌توان خصوصیات دیگری نیز معرفی کرد. برخی از این ویژگی‌ها عبارتند از:
۱ـ محدودیت زمانی: یکی از خصوصیات مهم واکنش‌های بحران این است که آن‌ها محدودیت زمانی دارند. یعنی بیشتر آن‌ها ظرف شش یا هشت هفته بهبود مییابند و یا بدتر می‌شوند. بنابر‌این تا جایی که ممکن است باید خدمات مداخله در بحران با فوریت در اختیار افراد قرار گیرد وگرنه کمک‌های مورد نیاز، ارزش خود را از دست خواهند داد.
۲ـ منحصر به فرد بودن بحران: افراد مختلف یک بحران را به شیوه‌های متعددی تجربه می‌کنند و نتایج حاصله نیز برای افراد مختلف متفاوت است. پس در بسیاری از مواقع نمی‌توان برای کلیه افرادی که در یک وضعیت بحرانی خاص گیر کرده اند مجموعه خدمات یکسانی توزیع و ارائه کرد مثلا یکی ممکن است به تغذیه روزانه و غذای گرم در وضعیت کرونا نیاز داشته باشد. درحالی‌که دیگری چون شرایط رفاهی بهتری دارد چنین نیازی نداشته و بیشتر مایل است از کتاب‌های علمی ـ تخیلی در دسترس، در سیستم‌های مجازی استفاده کند.
۳ـ غیر قابل پیش‌بینی بودن نتایج بحران: اگر چه عوامل متعددی در بروز بحران نقش دارند اما این عوامل پیش‌بینی کننده مطمئنی برای نتایج احتمالی بحران به شمار نمی‌روند. آن‌چه که واقعاً رخ می‌دهد به نیروهای داخلی و خارجی بستگی دارد که در جریان بحران نمایان می‌شوند، اقدامات عامل حادثه و مداخله دیگران نیروهای داخلی و خارجی بحران هستند. شرایط جسمانی یک فرد مسن با بیماری‌های زمینه ای مانند فشار خون یا دیابت ضعف در نیروی داخلی است که او را آسیب‌پذیر‌تر از کسانی می‌کند که در گذشته سیستم ایمنی بدنشان دارای مشکل خاصی نبوده است. نیروهای شاغل در مناسب دولتی حداقل از این نیروی خارجی برخوردارند که حقوق آن‌ها به صورت ماهیانه به حساب آن‌ها واریز می‌شود درحالی‌که کارگران روزمزد که از این حمایت خارجی برخوردار نیستند قاعدتاً در شرایط کرونا با مشکلات بیشتری روبه‌رو هستند و احتمالا فشار و استرس بیشتری را تجربه می‌کنند.
۴ـ افزایش تمایل افراد به استفاده از کمک سایرین: در جریان بحران، فرد بسیار مایل است تا از کمک دیگران استفاده کند و در چنین شرایطی نسبت به زمان‌هایی که وضع با ثبات‌تری داشته اند، با مداخله خارجی راحت‌تر کنارمی‌آید. این موضوع اهمیت تامین حمایت اجتماعی ویژه برای افراد در معرض بحران را نشان می‌دهد. مثلا در گذشته تمایلی به وام گرفتن از بانک نداشته ولی الان این تمایل در وی ایجاد می‌شود و یا در گذشته خیلی مایل به برقراری ارتباط با برخی از اقوام خود نبوده ولی این‌روزها برای دریافت کمک آن‌ها، سطحی از ارتباط را با آن‌ها برقرار می‌کند.
بنابر‌این فوق‌العاده مهم خواهد بود که در شرایطی مثل بحران کرونا که با آن روبه‌رو هستیم افرادی که در کنار یک‌دیگر هستند بلوغ بالاتر، همدلی بالاتر، حُسن‌گرایی بالاتر، گوش دادن بیشتر، ارتباط موثرتر و عیب‌جویی کمتری از خود نشان دهند. بدین ترتیب با حفظ و تقویت اعتماد به‌نفس و حرمت اطرافیان مراقبت کنند تا آن‌ها در وضعیت آسیب‌پذیر بیشتری قرار نگیرند. با مقایسه فرد یا خود با گذشته یا با دیگران از عزت نفس خود یا دیگران نکاهند تا هر یک از ما به عنوان یک انسان بتوانیم با رشد عزت نفس خود اضطراب و افسردگی کمتر، سازگاری اجتماعی بالاتر و توانایی حل مساله قوی‌تری پیدا کنیم.
