از جمله مصوبات هیأت دولت در سفر به گیلان که از سوی وزیر جهاد کشاورزی اعلام شد؛ انعقاد قرارداد بین جهاد کشاورزی و قرارگاه سازندگی خاتم به منظور افزایش تولید و خودکفایی در تولید برنج بود که مقرر شده در طول یک دوره پنج‌ساله،«از محل تهاتر نفت سه میلیارد دلار» و اختصاص ۷۰۰ میلیارد تومان با همکاری سپاه، «خودکفایی در محصول برنج» محقق شود تا نیازی به واردات «سالانه یک میلیون تن برنج» نباشد.
در حالی خودکفایی در تولید برنج مطرح شده که گیلان دومین استان تولید کننده برنج کشور با محدودیت اراضی شالیکاری، کاهش سطوح تولید، تغییر کاربری‌های گسترده و خشکسالی‌های دوره‌ای مواجه است که عملا از میزان تولید برنج در این استان کاسته است. بطوریکه بررسی یک دوره آماری ۱۰ ساله کشت برنج گیلان نشان می‌دهد که سطح زیر کشت برنج گیلان که همواره از سوی جهاد کشاورزی ۲۳۸ هزار هکتار اعلام می‌شود به دلیل تغییر کاربری‌های گسترده به طور میانگین به ۲۳۶ هزار هکتار رسیده که این موضوع کاهش تولید در واحد سطح را در استان به همراه داشته است.
در حال حاضر گیلان تولید کننده تنها ۳۰ درصد از نیاز برنج کشور است و در سال جاری نیز به دنبال خشکسالی در فصل کشت با کاهش محصولی کمتر از ۶۰۰ هزار تن برنج سفید مواجه بود که نسبت به سالهای گذشته کاهش چندین هزار تنی در تولید برنج استان را نشان می‌دهد. همین امر سبب شد که در ماه‌های اخیر قیمت هر کیلو برنج در شروع فصل برداشت از هر کیلو ۳۲ هزار تومان به ۸۰ هزار تومان نزدیک شود.
اما از دیگر مشکلات و تنگناهای بخش کشاورزی استان و تولید برنج گیلان می‌توان به اقتصادی نبودن کشاورزی، گرانی نهاده ها،عدم حمایت از کشاورزان، بالا بودن دستمزد کارگران و قیمت پایین محصولات، کمبود آب زراعی، واردات بی رویه برنج اشاره کرد که در کنار عدم کارایی کشاورزان در به کارگیری صحیح عوامل تولید و در نتیجه پایین بودن بهره وری باعث شده که توسعه کمی و کیفی محصولات کشاورزی به خصوص برنج در استان با مشکل مواجه شود.
حال آنکه جهاد کشاورزی گیلان طی سالهای اخیر افزایش میزان سطوح باغات، کشت در اراضی شیبدار و کشت قراردادی را در دستور کار کشاورزی استان قرار داده آیا در اجرای طرح خودکفایی برنج با همکاری قرارگاه خاتم به دنبال ایجاد اراضی شالیزاری جدید است؟ با توجه به محدودیت اراضی کشاورزی در گیلان این طرح چگونه قابلیت اجرایی پیدا می‌کند؟ این سوال را از یک کارشناس جهاد کشاورزی و معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان پرسیدیم.
زمین اضافه در گیلان نداریم
«محمود هوشیارفرد» پژوهشگر و عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی گیلان با تأکید به اینکه در گیلان زمین اضافی برای تهاتر به قرارگاه خاتم برای کشت برنج وجود ندارد به مرور می‌گوید: در حال حاضر جهاد کشاورزی به دنبال گسترش کشت قراردادی برنج در استان است. ما دراین بخش حلقه‌های مفقوده‌ای داریم که باید مورد توجه قرار بگیرد.
در گیلان اراضی اضافی و رها شده وجود ندارد که در اختیار قرارگاه خاتم قرار بگیرد. در سالهای اخیر اراضی کشاورزی زیادی از سطوح زیر کشت خارج شده‌اند و چیزی کمتر از ۲۳۰ هزار هکتار اراضی شالیزاری در استان وجود دارد.
این کارشناس برنج استان در تشریح کشت قراردادی برنج می‌افزاید: در این طرح کشاورزان در اراضی خودشان کشت کرده و جهاد کشاورزی و بخش خصوصی با ارایه خدمات و پشتیبانی تولید در بخش کود، بذر و حضور کارشناسان از کشاورزان حمایت کرده و در پایان کشت مابه التفاوت آن را به کشاورز پرداخت می‌کند.
وی با بیان اینکه کشاورزی در گیلان معیشتی و سنتی است و کشاورزان از توانایی تامین ابزار و ماشین آلات صنعتی کشاورزی برخوردار نیستند و لازم است در طرح قرارداد کشت مورد حمایت قرار بگیرند تأکید می‌کند: در گیلان اراضی اضافی و رها شده وجود ندارد که در اختیار قرارگاه خاتم قرار بگیرد. در سالهای اخیر اراضی کشاورزی زیادی از سطوح زیر کشت خارج شده‌اند و چیزی کمتر از ۲۳۰ هزار هکتار اراضی شالیزاری در استان وجود دارد. با این وجود بخشی از اراضی استان به دلیل کمبود نیروی انسانی و کهولت سن کشاورزان به اجاره داران زمین از استان همسایه اجاره داده می‌شوند که به دلیل نبود قرارداد، میزان سطوح و آماری از میزان محصول خارج شده از استان موجود نیست.
هوشیار فرد با تأکید به در حمایت از کشاورزی و خودکفای برنج باید دست واسطه‌ها و دلالان از تولید برنج کوتاه شود اظهار می‌کند: در حال حاضر کارخانه داران و دلالان برنج با پیش خرید برنج در دوره کشت، عامل اصلی افزایش قیمت برنج سفید و کمبود آن در کشور هستند.
اراضی رها شده دستگاههای اجرایی در طرح تهاتر با خاتم النبیا
«سید علی موسوی» معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گیلان به مرور اظهار می‌کند: اراضی رها شده و اضافی در گیلان نداریم اما در این طرح به دنبال این هستیم که آن دسته از اراضی که سالهاست در اختیار برخی از دستگاههای اجرایی و رها شده قرار دارند را به سطوح زیر کشت اضافه کنیم.همچنین در برخی ازشهرستانها برخی اشخاص اراضی به میزان ۱ تا ۴ هکتار خریداری کرده‌اند که سالها رها شده هستند. در این بخش به دستگاهها و اشخاص تذکر داده ایم تا هر چه زودتر این سطوح را به زیر کشت ببرند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی با تأکید به اینکه برخی اراضی در اختیار دستگاهها از جمله شرکت سفید رود، تحقیقات کشاورزی برنج و …زیر کشت قرار دارند اما برخی دیگر شن‌زارند که اصلا قبل کشت نیستند می‌گوید: برخی از اراضی ما شیبدار و در اختیار منابع طبیعی قرار دارد که اصلا برای کشت برنج مناسب نبوده و جهاد کشاورزی با همکاری منابع طبیعی در آنها کشت درختان مثمر و صنوبر را اجرایی کرده است. در برخی دیگر نیز کشت گیاهان دارویی و توسعه باغات را با ارایه یارانه نهال و بذر در دست اقدام داریم. مابقی اراضی نیز شخصی و در اختیار مردم است که در طرح کشت قراردادی با ارایه خدمات فنی و مهندسی و حمایتهای صندوقهای بیمه‌ای در صدد افزایش تولید در آنها هستیم. ازاینرو اراضی زیادی برای اجرای این طرح در گیلان وجود ندارد و تلاش می‌کنیم آن دسته از زمین‌هایی دستگاهها که سالهاست رها شده یا از سوی اشخاص به نوعی برای تغییر کاربری از سطوح تولید خارج شده‌اند را به زیر کشت ببریم تا از مباحث زراعت خارج نشوند.
با این وجود پس از واکنش‌های بسیار در خصوص ورود قرارگاه خاتم‌الانبیا به حوزه تولید برنج از سوی وزیر کشاورزی، این قرارگاه با انتشار بیانیه‌ای این موضوع را تکذیب کرد.
به گزارش روابط عمومی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا، این قرارگاه هیچ برنامه‌ای برای ورود به حوزه «واردات» و «تولید» برنج در کشور ندارد. گرچه دغدغه تأمین امنیت غذایی در کشور یکی از سیاست‌ها و راهبردهای اصلی قرارگاه به شمار می‌رود اما این مجموعه، این موضوع را از طریق احداث زیرساخت‌های بخش کشاورزی و ارتقای بهره‌وری در این حوزه دنبال می‌کند و هیچ برنامه‌ای برای واردات و یا تولید برنج در کشور ندارد.
بر اساس تفاهم‌نامه‌ای که اخیراً قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) با وزارت جهاد کشاورزی مبادله کرده است طرح‌های مختلفی از جمله احیاء و توسعه اراضی، تکمیل و اجرای شبکه‌های فرعی آبیاری، زهکشی، تجهیز و نوسازی اراضی و همچنین طرح احداث و ساماندهی زیرساخت‌های منابع آب و خاک را در برخی استان‌های کشور در دستور کار دارد که موجب بهره‌وری بیشتر اراضی زیرکشت کشاورزان و افزایش تولیدات این بخش خواهد شد.زز
جنگل ها هم در اختیار سپاه قرار گرفت برای صیانت!
اراضی هم برود برای کشت برنج، اب هم می رود و ….
چه می ماند؟
پاراگراف اول یک خبر است و پاراگراف اخر انرا تکذیب کرده. خب خبرنگار محترم تماسی مصاحبه ای انجام دهد که کدام خبر درست است؟