سال گذشته با استناد به اسناد موجود از جنگ جهانی دوم و سازههای موجود در گیلان مسیری تحت عنوان مسیر جنگ جهانی دوم در گیلان از سوی پژوهشگران دانشگاه گیلان به اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گیلان ارائه شد و سه بار نیز اجرا شد. این مسیر شامل موزه تخصصی جنگ جهانی دوم ونگارد لاهیجان، میدان شهدای ۷ شهریور ۱۳۲۰ لاهیجان، مجموعه شیلات کیاشهر، مزار بایندر و مقبره لهستانیها در انزلی بود. در اجرای نوروزی این برنامه به مواردی در مجموعه شیلات کیاشهر برخوردم که موضوع این یادداشت شد.
مجموعه شیلات کیاشهر، لوکیشن سریال های محبوبی چون خاتون و قورباغه شامل ۲۴ بنا و سازه مربوط به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی است که از سوی لیانازف که انحصار شیلات شمال را در دست داشت ساخته شده است. متاسفانه بدلیل عقبنشینی آب دریا این مجموعه که زمانی هزاران کارگر داشت و حتی نخستین سینمای کیاشهر در آن قرار داشت از رونق افتاد و اکنون جز چند نگهبان شخصی در آن حضور ندارد. حال آنکه موزه شیلات خود یک مجموعه بزرگ برای بازدید در دل این مجموعه است. اما در حالی که این مجموعه میتواند یکی از پتانسیلهای بزرگ گردشگری گیلان باشد در نوروز ۱۴۰۳ که در شش روز ابتدای آن چهار میلیون گردشگر وارد گیلان شدهاند کمتر از هزار نفر بازدید داشته است. همچنین بدلیل اختلاف نظر مالک مجموعه که اداره شیلات است و اداره کل میراث فرهنگی، عملا بناهای موجود در مجموعه به جای مرمت در حال فروپاشی هستند. این ناگوار است که تمام بناهای مجموعه ای که میتواند پیشانی گردشگری گیلان باشد و حتی پتانسیل ثبت جهانی دارد، با نوار زرد خطر پوشانده باشد. به خودی خود بناهای گیلان به دلیل رطوبت بالا با کمترین بیتوجهی فرو میریزند چه رسد بنایی که با این قدمت به حال خود رها شده است.
اختلاف موجود معطوف به آن است که برای ورود به مجموعه، دستور اداره شیلات لازم است. حال آنکه، اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی گیلان دنبال سرمایه گذار برای تبدیل مجموعه به مجموعه اقامتی و خدماتیست. بدیهی است که هیچ سرمایهگذاری تا زمانی که از سهولت تردد خود به مجموعه تحت سرمایهگذاری اطمینان نداشته باشد وارد حوزه سرمایهگذاری در مسیر پرچالش ساختمان های دولتی نخواهد شد و با بودجه های مورد انتظاری که از دویست میلیارد تومان به بالا به گوش میرسد میتواند اقدام به ساخت و ساز با دردسر کمتر، درآمد بیشتر و بدون گرفتاری در هزار توی قوانین و مقررات حفظ بناهای ثبت شده داشته باشد. به این موضوع حق مالکیت اداره شیلات را اضافه کنید تا ببینید جز انتظار تخریب مجموعه در آینده نزدیک هیچ انتظاری نمیتوان داشت.
امید است با ورود نهادهای بالادستی همچون استانداری و اداره بازرسی به این موضوع، بهشت ساختمانهای قدیمی گیلان را از تبدیل به جهنم بنای مخروبه رهایی دهند.